Kapelusz

 

Van He­flin czuł, że po­wo­li ogar­nia go wście­kłość. Po­tę­go­wał ją jesz­cze ten ra­do­sny uśmie­szek De­xte­ra.

Naj­wy­raź­niej De­xte­ro­wi cala sy­tu­acja, bu­dzą­ca coraz więk­szy nie­po­kój Van He­fli­na, nie­zwy­kle się po­do­ba­ła.

De­xter ukła­dał broń i pu­deł­ka z amu­ni­cją pod ścia­ną szopy. Mieli dwa ka­wa­le­ryj­skie ka­ra­bi­ny Spen­ce­ra – tutaj nadal rzad­ko spo­ty­ka­ną no­wość – i du­bel­tów­kę o dłu­gich lu­fach. Strzel­by Spen­ce­ra ku­pi­li kilka dni temu i jesz­cze ich nie prze­strze­la­li.

Teraz po raz ko­lej­ny wszyst­ko prze­no­sił. Ka­ra­bi­ny znowu usta­wił przy ro­gach tyl­nej ścia­ny drew­nia­ne­go bu­dy­necz­ku. Po chwi­li wa­ha­nia umie­ścił dwu­rur­kę obok otwar­tych sze­ro­ko tyl­nych wrót.

Van He­flin splu­nął na zie­mię. Po­my­ślał z nie­sma­kiem, że na tym Dzi­kim Za­cho­dzie na­by­wa coraz gor­szych przy­zwy­cza­jeń.

– Na­praw­dę chcesz się strze­lać z tą bandą Ban­ni­ste­rów? – za­py­tał ze zło­ścią. – To ab­so­lut­nie nie ma sensu. Mamy inną ro­bo­tę do wy­ko­na­nia. Bar­dzo pilną – wiesz o tym. Nie­zwy­kle ważną. Chyba o niej za­po­mnia­łeś…

De­xter zda­wał się nie słu­chać. Po chwi­li za­sta­no­wie­nia po­now­nie prze­niósł amu­ni­cję w inne miej­sca. Ulo­ko­wał opa­ko­wa­nia z na­bo­ja­mi na kilku pła­skich ka­mie­niach.

Od­wró­cił głowę w stro­nę Van He­fli­na. Od­po­wie­dział tonem peł­nym ra­do­ści – i pew­no­ści sie­bie, może nawet ni­czym nie­za­chwia­nej wiary w po­myśl­ny wynik nie­od­le­głe­go w cza­sie star­cia.

– He­flin, w dwój­kę damy sobie radę, cho­ciaż przy­bę­dzie ich czte­rech. Dys­po­nu­je­my dwoma strzel­ba­mi Spen­ce­ra i fuzją. Nie mają nawet cie­nia szan­sy. Za­ła­twi­my ich, a potem sku­pi­my się na za­da­niu. Pro­ste.

Van He­flin prze­cią­gnął dło­nią o czole. Pocił się. Mimo wcze­sne­go przed­po­łu­dnia słoń­ce mocno już grza­ło. Wie­dział, że wy­dzie­la słoną ciecz nie tylko z po­wo­du upału – naj­zwy­czaj­niej w świe­cie bał się.

Ma­rzył o tym, żeby się napić: kilka łyków wody od­świe­ży­ło­by za­schnię­te gar­dło, ale nie miał ta­kiej moż­li­wo­ści. Pompa wia­tro­wa znaj­do­wa­ła się pa­rę­dzie­siąt jar­dów dalej, po­dob­nie jak na­peł­nio­ne ran­kiem ma­nier­ki, przy­tro­czo­na do sio­deł mu­stan­gów.

Van He­flin nawet przez chwi­lę nie roz­wa­żał pod­ję­cia sa­mot­nej uciecz­ki. Nie cho­dzi­ło wcale o to, że sro­mot­nie zrej­te­ro­wał­by. To się nie li­czy­ło. Nie mógł opu­ścić De­xte­ra, a ten do­brze o tym wie­dział – i wy­ko­rzy­sty­wał, bez naj­mniej­szej że­na­dy, świa­do­mie i na zimno.

Ma do tego prawo – po­my­ślał z go­ry­czą Van He­flin. – On też nie może mnie po­zo­sta­wić sa­me­go. Je­ste­śmy na sie­bie ska­za­ni, przy­naj­mniej na razie. De­xter do­brze o tym wie  – i ja też.

Prze­tarł dło­nią czoło. Ist­nia­ła jesz­cze szan­sa, choć Van He­flin sza­co­wał, że nie­znacz­na, że De­xter coś jed­nak zro­zu­mie. Za­cznie ana­li­zo­wać sy­tu­ację, weź­mie pod uwagę wszyst­kie moż­li­we roz­wią­za­nia – i wy­bie­rze naj­lep­sze. 

Sta­rał się mówić spo­koj­nie.

– Przyj­dzie ich wię­cej niż czte­rech, dużo wię­cej. Luke Ban­ni­ster na pewno ścią­gnie kilku ku­zy­nów. Też będą mieli du­bel­tów­ki, może jeden taki ka­ra­bin, ja­ki­mi dys­po­nu­je­my my. Nie wezmą wierz­chow­ców – za dużo fa­ty­gi z przy­wią­zy­wa­niem koni przed szopą. I nie­bez­pie­czeń­stwa, że wtedy ich ostrze­la­my. To stwa­rza moż­li­wość uciecz­ki – nie po­dej­mą od razu po­ści­gu, stra­cą sporo czasu, nim go zor­ga­ni­zu­ją – je­że­li w ogóle zde­cy­du­ją się nas gonić. W każ­dym razie uje­dzie­my już wiele mil.

Van He­fli­no­wi wy­da­wa­ło się, że De­xter nadal nie słu­cha – krę­cąc głową, oglą­dał uważ­nie odrzwia, mie­rząc dłoń­mi gru­bość bali.

Kątem oka do­strzegł, że jakiś pie­sek pre­rio­wy sta­nął słup­ka le­d­wie kil­ka­na­ście kro­ków dalej. Zwie­rząt­ko pil­nie przy­pa­try­wa­ło się krzą­ta­ni­nie czło­wie­ka, po­now­nie zmie­nia­ją­ce­go usta­wie­nie kar­to­no­wych po­jem­ni­ków z na­bo­ja­mi. Po chwi­li po­ki­ca­ło w stro­nę nory, zni­ka­jąc w nie­wiel­kim otwo­rze w ziemi.

Van He­flin po­my­ślał, że pie­sek wy­brał naj­roz­sąd­niej­sze wyj­ście z sy­tu­acji. Pew­nie za­szył się w roz­le­głej plą­ta­ni­nie pod­ziem­nych ko­ry­ta­rzy – i jesz­cze ostrzegł po­bra­tym­ców. Gdyby on i De­xter dys­po­no­wa­li teraz taką moż­li­wo­ścią, nie czuł­by prze­ni­ka­ją­ce­go go coraz głę­biej po­czu­cia trwo­gi.

Gorz­ko skon­sta­to­wał, że po­zo­sta­je to w sfe­rze ma­rzeń.

Za­klął przez zęby. Cią­gnął dalej:

– Je­że­li po­zo­sta­nie­my, te typy z nie­od­par­tą przy­jem­no­ścią za­strze­lą dwóch mier­ni­czych, z oczy­wi­ście pro­ste­go po­wo­du – jeden z nich ośmie­lił się po­ło­żyć tru­pem Dave’a Ban­ni­ste­ra, brata Luke’a, a drugi nie uczy­nił nic, aby temu za­po­biec, no i to­wa­rzy­szył potem za­bój­cy. To my, De­xter, nie mamy nawet ułam­ka moż­li­wo­ści prze­ży­cia. Chło­pie, zro­zum­że to wresz­cie.

De­xter po­trzą­snął głową. Jego głos za­brzmiał pew­nie, pod­szy­ty nutą nie­zro­zu­mia­łej dla Van He­fli­na ra­do­ści, a nawet ucie­chy.

– Za­bi­łem młod­sze­go Ban­ni­ste­ra w uczci­wej walce. Do tego sze­ryf nie miał żad­nych wąt­pli­wo­ści – wiesz o tym.

Po­pra­wił ka­pe­lusz i uśmiech­nął się sze­ro­ko.

– A co do na­szych szans – kon­ty­nu­ował z wi­docz­nym na twa­rzy oży­wie­niem – to osła­nia nas bu­dy­nek. Ty bę­dziesz stał z jed­nej stro­ny tej ścia­ny, ja z dru­giej.

Ręka wy­so­kie­go, szczu­płe­go męż­czy­zny wy­ko­na­ła sze­ro­ki ruch.

– Z tego po­wo­du tak usta­wi­łem długą broń – cią­gnął. – Gdyby za­ata­ko­wa­li od środ­ka, przez prze­ciw­le­głe wej­ście, mamy dwu­rur­kę przy tyl­nych wro­tach. W re­zer­wie. Ka­ra­bi­ny Spen­ce­ra mają spory za­sięg. Za­cznie­my strze­lać z da­le­ka – mu­si­my tylko do­brze ce­lo­wać. Ja i ty już to umie­my.

Van He­flin cięż­ko wes­tchnął. Cały ten plan, przed­sta­wia­ny z en­tu­zja­zmem przez De­xte­ra, oce­niał jed­no­znacz­nie – jako bez­na­dziej­nie głupi.

Za­sta­na­wiał się teraz, jak się w to wszyst­ko wpa­ko­wa­li. I jak on do tego do­pu­ścił.

Po­szło o nowy ka­pe­lusz De­xte­ra.

Z dru­giej stro­ny – skon­sta­to­wał – nie tylko to pięk­ne, jasne okry­cie głowy stało się przy­czy­ną na­szych kło­po­tów. Nie tylko ten biały ka­pe­lusz z za­wa­diac­kim, sze­ro­kim ron­dem i ga­lo­nem spro­ku­ro­wał to idio­tycz­ne zaj­ście.

Do mia­stecz­ka przy­je­cha­li wcze­sną wio­sną. Wy­na­ję­li sporą szopę. Wła­śnie na jej ty­łach De­xter szy­ko­wał się teraz do walki. Ko­rzy­sta­li – tak to oce­ni­li – z nie­zwy­kle wy­god­ne­go miej­sca, a do­dat­ko­wą za­le­tę sta­no­wi­ło to, że tanio pła­ci­li. Mieli dość od­lud­ne, rzad­ko od­wie­dza­ne schro­nie­nie, ide­al­ne miej­sce dla koni, gro­ma­dze­nia za­pa­sów su­szo­nej żyw­no­ści i ob­ro­ku, skła­do­wa­nia taśm mier­ni­czych, ryz pa­pie­ru kre­ślar­skie­go, łat geo­de­zyj­nych, teo­do­li­tów, map, bu­so­li i wszyst­kie­go, co po­win­ni po­sia­dać i uży­wać geo­de­ci przy wy­ty­cza­niu szla­ku linii ko­le­jo­wej. Czę­sto też w szo­pie spali, co bar­dzo im od­po­wia­da­ło. By­wa­li w niej rzad­ko, wtedy, kiedy wra­ca­li do mia­stecz­ka uzu­peł­nić za­pa­sy żyw­no­ści i zmyć z sie­bie kil­ka­na­ście dni po­by­tu na pre­rii.

Nie mogli potem nie udać się do miej­sco­we­go sa­lo­onu, po­ga­dać, wypić kilku szkla­ne­czek whi­sky i po­grać w po­ke­ra o małe staw­ki. By­ło­by bar­dzo dziw­ne, gdyby uni­ka­li kon­tak­tu z ludź­mi. Przy­cią­ga­li­by uwagę, a temu pra­gnę­li za­po­biec. Poza tym, w sa­lo­onie czuli się na­praw­dę do­brze. Opo­wia­da­li o po­stę­pach pracy, słu­cha­li rad, jak uni­kać spo­tkań z Apa­cza­mi i jak się za­cho­wy­wać, kiedy jed­nak to ta­kie­go kon­tak­tu doj­dzie. By­wal­cy udzie­la­li im wielu na­praw­dę cen­nych wska­zó­wek.

Van He­flin słu­chał ich uważ­nie i za­pa­mię­ty­wał, bo póź­niej się przy­da­wa­ły. Przy oka­zji od nie­chce­nia wy­py­ty­wał o wodza Bia­łe­go Konia. Wie­dzia­no o nim za­ska­ku­ją­co dużo, a każda nowa in­for­ma­cja o tym In­dia­ni­nie po­sia­da­ła zna­cze­nie – bar­dzo istot­ną wagę, bo nie wszyst­ko, tak jak zwy­kle, znali do końca, a każda, nawet po­zor­nie drob­na zmien­na, mogła prze­isto­czyć rze­czy­wi­stość. Nie przy­pusz­cza­li, żeby to na­stą­pi­ło, i nic nie wska­zy­wa­ło, że wy­da­rzy się coś wcze­śniej nie­za­po­wie­dzia­ne­go, ale wo­le­li się za­bez­pie­czyć.

Sta­ra­li się za­cho­wy­wać uprzej­mie i nie rzu­cać w oczy. Uni­ka­li kłót­ni i ob­sta­wa­nia przy swoim zda­niu. Z miłym uśmie­chem ustę­po­wa­li, je­że­li ktoś się przy czymś upie­rał.

Jeden z na­szych błę­dów, nie pierw­szy i nie ostat­ni – gorz­ko pod­su­mo­wał Van He­flin, ob­ser­wu­jąc, jak De­xter kręci bę­ben­kiem re­wol­we­ru.

Ich za­cho­wa­nie od­bie­ra­no jed­no­znacz­nie, jako sła­bość, lę­kli­wość ludzi ze Wcho­du przed twar­dy­mi ty­pa­mi po­gra­ni­cza, choć nikt o tym nie mówił wprost. 

Teraz Van He­flin już to wie­dział. Skon­sta­to­wał, ob­ser­wu­jąc De­xte­ra, że sporo czasu za późno.

Po­now­nie splu­nął na zie­mię. Roz­tarł czub­kiem buta dużą plwo­ci­nę.

– Sprawdź re­wol­wer! – krzyk­nął De­xter nie­na­tu­ral­nie wy­so­kim, ła­mią­cym się gło­sem.

Van He­flin do­szedł do wnio­sku, że to­wa­rzy­sza ogar­nia oraz więk­sza eks­cy­ta­cja – albo po pro­stu zde­ner­wo­wa­nie. Może jed­nak w końcu po­czął prze­ni­kać go lęk. Per­spek­ty­wa śmier­ci u każ­de­go bu­dzi­ła bo­jaźń – Van He­flin do­brze to wie­dział – nawet u czło­wie­ka tak pew­ne­go sie­bie, jak Brad De­xter.

W trak­cie licz­nych misji wie­lo­krot­nie się o tym prze­ko­nał i De­xter na pewno nie sta­no­wił wy­jąt­ku.

– Re­wol­we­ry – od­po­wie­dział spo­koj­nie. – Drugi mam z tyłu, za­tknię­ty za pasem. Poza tym, nie ma po­śpie­chu – uzu­peł­nił, uśmie­cha­jąc się skąpo. – Ci Ban­ni­ste­ro­wie prze­sia­du­ją w tej za­pchlo­nej knaj­pie do późna w noc. Długo się potem wy­sy­pia­ją. Naj­pierw dla na­bra­nia od­wa­gi wy­pi­ją parę szkla­ne­czek albo nawet kilka bu­te­lek. Zdą­ży­łem się kie­dyś o tym do­wie­dzieć. Zo­sta­ło nam nieco czasu.

– Pięk­nie! – De­xter za­trza­snął bę­be­nek. – Zwięk­sza to nasze szan­se. Te pa­ta­ła­chy będą źle mie­rzyć.

Znowu po­pra­wił na­kry­cie głowy, na­su­wa­jąc je bar­dziej na czoło.

– Nic nie mó­wi­łeś o dru­gim sze­ścio­strza­łow­cu – dodał z przy­ga­ną w gło­sie. – Mamy o jedną sztu­kę broni wię­cej. Przy­da się…

– Wy­gra­łem go w karty, kiedy ty ku­po­wa­łeś ten swój ka­pe­lusz – zja­dli­wym tonem od­po­wie­dział Van He­flin. – Raz za­ry­zy­ko­wa­łem grę o wy­so­ką staw­kę. Po­szczę­ści­ło się. Nie słu­cha­łeś, kiedy o tym opo­wia­da­łem, tak byłeś za­ję­ty pre­zen­to­wa­niem no­we­go na­kry­cia two­jej pu­stej głowy.

Ka­pe­lusz rze­czy­wi­ście pre­zen­to­wał się bar­dzo do­brze. Biały, mocno po­dob­ny do stet­so­na, z ład­nie wy­pro­fi­lo­wa­nym dużym ron­dem, do­dat­ko­wo ozdo­bio­ny fan­ta­zyj­nym ga­lo­nem. De­xter po­ka­zy­wał go wszyst­kim w sa­lo­onie i za­chwy­cał się jego wy­glą­dem. Swoim oczy­wi­ście też.

Do tej chwi­li uży­wał ni­czym się nie wy­róż­nia­ją­ce­go, zde­fa­so­no­wa­ne­go i przy­bru­dzo­ne­go na­kry­cia głowy w ciem­nym ko­lo­rze. Stary ka­pe­lusz wy­lą­do­wał w śmiet­ni­ku na ty­łach sa­lo­onu, a De­xter z en­tu­zja­zmem opo­wia­dał wszyst­kim o pięk­nym wy­glą­dzie no­we­go.

Sto­ją­cy przy barze Dave Ban­ni­ster wy­zy­wa­ją­co za­uwa­żył, że tego ro­dza­ju na­kry­cia głowy noszą tylko cioty z Po­łu­dnia.

– Zresz­tą je­steś nią, chwa­li­pięc­ki geo­de­to – dodał na za­koń­cze­nie.

– A tak ga­da­ją tylko lu­dzie, sami bez wąt­pie­nia bę­dą­cy cio­ta­mi i da­ją­cy innym dupy, a nie tylko – bez na­my­słu od­pa­lił De­xter. – Je­że­li idzie o cie­bie, nie ulega to żad­nej wąt­pli­wo­ści.

W roz­le­głym po­miesz­cze­niu na­tych­miast za­pa­dła cisza. De­xter mówił gło­śno i wy­raź­nie – wszy­scy sły­sze­li jego słowa.

Van He­flin po­cząt­ko­wo nie zwró­cił uwagi na sprzecz­kę. Z sa­tys­fak­cją, sta­ran­nie, badał wy­gra­ne­go przed chwi­lą colta. 

– Od­szcze­kaj na­tych­miast to, co po­wie­dzia­łeś, ty kon­fe­de­rac­ki wie­przu – w gło­sie Dave’a wy­raź­nie za­brzmiał ton fu­riac­kie­go gnie­wu. 

Młod­szy z Ban­ni­ste­rów od­sta­wił szklan­kę na kon­tu­ar.

Stał przy la­dzie z opusz­czo­ny­mi rę­ko­ma. Miał przy pasie pe­ace­ma­ke­ra. Wszy­scy wie­dzie­li, że Dave szyb­ko i do­brze strze­la – i nigdy nie waha się dobyć broni.

– Chcesz po­ga­dać o tej spra­wie, to zrób­my to na ulicy – har­dym i wy­zy­wa­ją­cym tonem od­rzekł De­xter. – Za­pra­szam.

Wcale nie cze­kał na od­po­wiedź. Zde­cy­do­wa­nym kro­kiem zmie­rzał do wyj­ścia.

Zanim Van He­flin zo­rien­to­wał się, co się dzie­je, De­xter i Ban­ni­ster stali już na­prze­ciw sie­bie po­środ­ku piasz­czy­ste­go trak­tu prze­ci­na­ją­ce­go mia­stecz­ko. Mógł się tylko bez­sil­nie przy­glą­dać temu, co się sta­nie.

Póź­niej, ana­li­zu­jąc prze­bieg wy­da­rzeń, Van He­flin do­szedł do wnio­sku, że De­xter po pro­stu ocze­ki­wał bójki na pię­ści. Te zda­rza­ły się czę­sto.

De­xter nie wziął po uwagę cha­rak­te­ru Ban­ni­ste­ra. Dave’a prze­peł­nia­ła wście­kłość, że jakiś przy­bysz, do tej pory zwy­kle sie­dzą­cy cicho w rogu sali, ośmie­lił się od­po­wie­dzieć mu tak zu­chwa­le. Poza tym był już mocno pod­chmie­lo­ny. Wypił sporo szkla­ne­czek whi­sky, co po­tę­go­wa­ło jego gniew.

Furia Ban­ni­ste­ra naj­praw­do­po­dob­niej oca­li­ła De­xte­ra. Van He­flin przy­pusz­czał też, że De­xter, nie my­śląc o tym, co może go spo­tkać, po pro­stu oka­zał się lep­szym strzel­cem. W nie­licz­nych chwi­lach wol­nych od zajęć pil­nie ćwi­czył uży­cie broni, na­ma­wia­jąc do tego swo­je­go to­wa­rzy­sza. Pew­nie miał też smy­kał­kę do strze­la­nia, od­kry­tą wła­śnie tu, w dużej osa­dzie na po­gra­ni­czu z Mek­sy­kiem.

Może i dla­te­go za­cho­wu­je się teraz tak głu­pio, jak ostat­ni baran – skon­sta­to­wał Van He­flin, przy­po­mi­na­jąc sobie teraz wszyst­ko. – Wiel­ki re­wol­we­ro­wiec, naj­szyb­szy chło­pak po tej stro­nie Rio Pecos.

Wtedy, przed barem, nie miał nawet kilku se­kund na to, aby za­re­ago­wać.

Dave wy­cią­gnął, a wła­ści­wie wy­szarp­nął re­wol­wer, strze­lił i chy­bił. De­xter dwa razy po­cią­gnął za spust i dwa razy tra­fił, raz w brzuch, drugi raz w pierś.

Trze­ci strzał oka­zał się nie­po­trzeb­ny. Dave Ban­ni­ster sko­nał po kilku mi­nu­tach.

– Zmie­rzy­li się w uczci­wej walce twa­rzą w twarz, a Dave pierw­szy chwy­cił za broń. Wszyst­ko jest w po­rząd­ku. Luke, odłóż tę dwu­rur­kę.

Głos miej­sco­we­go sze­ry­fa brzmiał twar­do. Van He­flin nie za­pa­mię­tał jego na­zwi­ska.

Sze­ryf i kilku jego za­stęp­ców stali wśród ga­piów, zgro­ma­dzo­nych u wej­ścia do baru. Lu­dzie sze­ry­fa mieli ze sobą strzel­by.

– Spo­tka­my się jutro przed po­łu­dniem przy tej wa­szej szo­pie – wy­ce­dził przez zęby Luke Ban­ni­ster. Jego twarz wy­krzy­wiał gry­mas nie­na­wi­ści.

Nie­chęt­nym ge­stem opu­ścił lufę fuzji. Nie mógł się strze­lać z przed­sta­wi­cie­la­mi prawa. Ci zresz­tą mieli prze­wa­gę, choć trzech kom­pa­nio­nów Ban­ni­ste­ra zmie­rza­ło już w jego kie­run­ku, pew­nie za­mie­rza­jąc go wes­przeć. Li­czy­ło się coś in­ne­go – w przy­pad­ku śmier­ci sze­ry­fa albo któ­re­goś z jego za­stęp­ców Luke’a szyb­ko i nie­uchron­nie cze­kał stry­czek.

– Masz do tego prawo, Ban­ni­ster – spo­koj­nie za­uwa­żył sze­ryf. Jego za­stęp­cy cią­gle mie­rzy­li ze swo­ich igli­có­wek w Luke’a Ban­ni­ste­ra. – Wszy­scy ro­zejdź­cie się do domów. Cała spra­wa jest za­koń­czo­na. Luke, uprząt­nij ciało brata.

– Nikt mi nie powie, że ciało brata muszę uprząt­nąć. To nie zwie­rzę. – Ści­śnię­te wargi star­sze­go z Ban­ni­ste­rów przy­po­mi­na­ły wąski sznu­rek. – Sze­ry­fie, zwa­żaj na to, co ga­dasz, bo mo­że­my się spo­tkać poza gra­ni­ca­mi okrę­gu, sam na sam, bez tych two­ich przy­du­pa­sów.

Dłoń Luke’a Ban­ni­ste­ra za­ci­snę­ła się mocno na zamku du­bel­tów­ki.

– Do­brze, a zatem po pro­stu go po­cho­waj. – Sze­ryf nadal trzy­mał ra­mio­na skrzy­żo­wa­ne nisko na pier­siach. Sa­mot­ny Luke Ban­ni­ster nie miał żad­nej szan­sy w star­ciu z pół tu­zi­nem kon­sta­bli i za­rów­no on, jak i sze­ryf do­brze o tym wie­dzie­li. – Dość strze­la­nia na dzi­siaj.

– Spra­wa jest za­koń­czo­na – po­wtó­rzył po chwi­li mil­cze­nia.

Van He­flin po­now­nie wes­tchnął.

Nic nie zo­sta­ło za­koń­czo­ne, choć­by tego jak naj­go­rę­cej pra­gnął. Luke Ban­ni­ster do­trzy­ma obiet­ni­cy i nie­ba­wem zjawi się tutaj w to­wa­rzy­stwie spo­rej ilo­ści ku­zy­nów.

Wie­dział, że musi coś zro­bić. Czas upły­wał, a jak zwy­kle, prze­mi­ja­nie czasu po­sia­da­ło roz­strzy­ga­ją­ce zna­cze­nie.

Zde­cy­do­wał się. Nadał gło­so­wi przy­ja­ciel­ski ton.

– Słu­chaj, De­xter.

Po­kle­pał po ra­mie­niu to­wa­rzy­sza, mie­rzą­ce­go z ka­ra­bi­nu Spen­ce­ra w stro­nę ogro­dze­nia.

Ten idio­ta chyba spraw­dza pole ostrza­łu – po­my­ślał ze zdzi­wie­niem. – Moż­li­we, że za­czy­na mu po pro­stu od­bi­jać. W co myśmy się wpa­ko­wa­li?

Mówił jed­nak nadal spo­koj­nie.

– Za­bie­raj­my się stąd. Ran­kiem wy­pro­wa­dzi­łem oba wierz­chow­ce i jucz­ne­go muła. Są bli­sko, ja­kieś pięć­dzie­siąt jar­dów dalej, przy kępie drzew z tyłu. Za­ła­do­wa­łem sprzęt i za­pa­sy. Od­je­dzie­my, a potem za­ła­twi­my naszą spra­wę. Tutaj już nie wró­ci­my. Za to po­że­glu­je­my potem do sie­bie, a ten cały Luke Ban­ni­ster może nas sobie szu­kać… W nie­skoń­czo­ność – w bez­mier­nej prze­strze­ni czasu.

Twarz De­xte­ra skur­czy­ła się gniew­nie. Od­pa­lił bez na­my­słu, z wy­raź­ną nutą zło­ści w gło­sie, bar­dzo po­dob­nej do uży­wa­nej pod­czas roz­mo­wy z Ban­ni­ste­rem.

– Nikt w tym mia­stecz­ku nie powie, że Brad De­xter zmy­kał przed walką jak tchórz­li­wy zając. – De­xter po­gar­dli­wie prych­nął. – Chyba mi po­mo­żesz, Van He­flin? To pro­sta spra­wa. Póź­niej za­ła­twi­my swoje. Na to mamy jesz­cze dwa dni.

De­xter nie cze­kał na od­po­wiedź. Od­wró­cił się w stro­nę szopy. Zdjął ka­pe­lusz i za­czął się nim wa­chlo­wać.

– Oczy­wi­ście, De­xter, że cię we­sprę. – Ton głosu Van He­fli­na brzmiał uspo­ka­ja­ją­co. – Prze­cież będę mu­siał. Je­ste­śmy ze sobą zwią­za­ni, a ty do­brze o tym wiesz.

Nad­szedł wła­ści­wy i pew­nie, jak są­dził Van He­flin, je­dy­ny mo­ment, kiedy De­xter od­sło­nił czasz­kę i stał od­wró­co­ny tyłem.

Z całej siły rę­ko­je­ścią re­wol­we­ru ude­rzył De­xte­ra w po­ty­li­cę. De­xter za­chwiał się. Van He­flin po­my­ślał, że pew­nie zadał nieco za słaby cios. Wy­mie­rzył dwa ko­lej­ne razy, naj­moc­niej, jak tylko po­tra­fił. A potem ko­lej­ne dwa, może dając upust furii, spo­wo­do­wa­nej za­cho­wa­niem to­wa­rzy­sza i jego nie­po­ha­mo­wa­ną żądzą walki, cho­ciaż, słu­cha­jąc we­wnętrz­ne­go głosu roz­sąd­ku, miar­ko­wał siłę ostat­nich ude­rzeń. 

De­xter upadł na zie­mię. Leżał nie­ru­cho­mo, z sze­ro­ko otwar­ty­mi, szkli­sty­mi oczy­ma. Wy­da­wa­ło się, ze nie od­dy­cha.

Van He­flin prze­biegł wzdłuż ścia­ny szopy, pa­ku­jąc do kie­sze­ni kurt­ki pu­deł­ka z amu­ni­cją Po dro­dze zbie­rał broń. Czuł się o wiele le­piej, jakby, tłu­kąc kolbą w głowę kompana, wy­rzu­cił coś z sie­bie, albo speł­nił chęć jego uka­ra­nia. Nie miał czasu ana­li­zo­wać tej sy­tu­acji, ale ze zdzi­wie­niem stwier­dził, że ra­do­śnie po­świ­stu­je pod nosem.

Stę­ka­jąc z wy­sił­ku i za­ci­ska­jąc aż o bólu zęby, uło­żył sobie ciało De­xte­ra na ra­mie­niu. Pod­trzy­my­wał je jedną ręką. Drugą dło­nią mo­zol­nie wsa­dzał pod pachę dwa ka­ra­bi­ny i du­bel­tów­kę. Szło to opor­nie, mu­siał kuc­nąć i po­ma­gać sobie dru­gim ra­mie­niem, ba­cząc jed­no­cze­śnie, żeby sztyw­ny jak kłoda De­xter nie zsu­nął się w trawę.

Le­żą­cy wśród ziel­ska prze­krzy­wio­ny jasny ka­pe­lusz uchwy­cił zę­ba­mi za rondo. Wie­dział, że obaj muszą mieć na­kry­cia głowy pod­czas wie­lo­go­dzin­nej jazdy w peł­nym słoń­cu.

Od­jeż­dża­jąc z cią­gle nie­przy­tom­nym De­xte­rem, prze­wie­szo­nym przez kul­ba­kę mu­stan­ga, Van He­flin usły­szał gęstą palbę ka­ra­bi­no­wych strza­łów.

Słu­chał przez chwi­lę i ana­li­zo­wał po­głos od­pa­leń, ich na­tę­że­nie i brzmie­nie, raz gło­śniej­sze, a potem znowu cich­sze, uło­że­nie huków w prze­strze­ni. Osą­dził, że na­past­ni­cy uży­wa­ją ośmiu sztuk broni, je­że­li nie wię­cej. 

Z dziw­ną sa­tys­fak­cją po­my­ślał, że naj­wi­docz­niej brat za­bi­te­go i jego licz­ni ku­zy­ni też po­sta­no­wi­li roz­po­cząć walkę wy­mia­ną ognia z da­le­ka.

To już, zda­niem Van He­fli­na, nie miało więk­sze­go zna­cze­nia. Nadal we­so­ło po­gwiz­du­jąc, za­ciął konia.

Nie my­ślał już o dzi­siej­szym po­ran­ku – stał się prze­szło­ścią.

Dla VabHeflina li­czy­ło się tylko jedno: po­wo­dze­nie misji, a osią­gnie­cie za­mie­rzo­ne­go celu wy­pra­wy z dziw­nie się za­cho­wu­ją­cym i ogłu­szo­nym cio­sa­mi re­wol­we­ru De­xte­rem wcale nie sta­no­wi­ło ła­twe­go za­da­nia.

 

***

 

De­xter po­wo­li do­cho­dził do sie­bie.

Leżał przy ogni­sku, na derce ze skór, z głową opar­tą o sio­dło. Van He­flin przy­krył go dwoma ko­ca­mi, żeby miał cie­pło. Wcze­śniej oczy­ścił mu­ra­wę z ka­mie­ni i ga­łę­zi, a nawet ściął nożem wątłą trawę, żeby wie­czor­na rosa nie wy­zię­bia­ła le­go­wi­ska. Oce­niał, że przy­go­to­wał cał­kiem wy­god­ne po­sła­nie. Obok pro­wi­zo­rycz­ne­go wez­gło­wia usta­wił ma­nier­kę.

Nie mieli za­pa­su leków. Po­zo­sta­wa­ła tylko na­dzie­ja, że De­xter pręd­ko doj­dzie do sie­bie.

– Cho­ler­nie słabo się czuję.

Głos De­xte­ra zabrzmiał wy­raź­nie oskar­ży­ciel­sko. Ma­ły­mi ły­ka­mi pił teraz wodę. Struż­ka płynu po­cie­kła po bro­dzie.

Starł ją znu­żo­nym ge­stem dłoni. Z tru­dem, nie­zdar­nie, za­krę­cił wiecz­ko me­ta­lo­we­go pojemnika.

– Le­piej po­zo­sta­wać przez jakiś czas nie­przy­tom­nym, niż raz na za­wsze stać się cał­kiem mar­twym – ze spo­ko­jem od­po­wie­dział Van He­flin.

Wzru­szył ra­mio­na­mi.

Nie prze­jął się gorz­kim wy­rzu­tem, brzmią­cym w gło­sie to­wa­rzy­sza. Przy­sma­żał na pa­tel­ni bo­czek z fa­so­lą, a na po­bli­skim, małym ogni­sku go­to­wa­ła się kawa. Wy­ma­ga­ło to sku­pie­nia. W tej chwi­li naj­bar­dziej za­przą­ta­ły jego uwagę dwie spra­wy – nie chciał przy­pa­lić wę­dzon­ki, a dzba­nek z kawą mu­siał od­sta­wić w od­po­wied­niej chwi­li, żeby płyn nie wy­ki­piał.

– Wiesz chyba, że je­że­li czło­wiek do­sta­nie parę razy że­la­stwem po gło­wie, a potem trzę­sie się kil­ka­na­ście mil prze­wie­szo­ny przez sio­dło, nie może się czuć do­brze – dodał spo­koj­nie. – Przej­dzie ci. By­ło­by świet­nie, gdyby na­stą­pi­ło to szyb­ko. Spo­tka­nie od­bę­dzie się po­ju­trze – chyba o tym pa­mię­tasz…

– Zrób mi kawy. – De­xter z wi­docz­nym wy­sił­kiem spró­bo­wał się pod­nieść.

Van He­flin po­trzą­snął głową.

– Mo­żesz mieć wstrzą­śnie­nie mózgu, dość po­waż­ne. Dam ci jesz­cze wody, żebyś się nie mę­czył z na­kręt­ką – od­po­wie­dział zde­cy­do­wa­nie. – Uzu­peł­ni­łem zapas po dro­dze. Kawa może ci za­szko­dzić.

Po­my­ślał, że De­xter z pew­no­ścią jest od­wod­nio­ny. Na szla­ku on sam trzy razy napił się do syta, ale nie­przy­tom­ny to­wa­rzysz nie miał na to szan­sy. Van He­flin zwil­żał mu tylko wargi. Je­cha­li cały dzień, bez po­sto­ju, a słoń­ce pa­li­ło mocno.

Za­trzy­ma­li się tylko raz, i to na chwi­lę, przy małym oczku wod­nym po­środ­ku skał, peł­nym cu­dow­nie chłod­nej i smacz­nej wody. Van He­flin na­po­ił konie, na­peł­nił wszyst­kie trzy manierki, z przy­jem­no­ścią prze­mył twarz i zwil­żył włosy – a potem ru­szy­li dalej. 

Po­mógł wy­god­nie usa­do­wić się De­xte­ro­wi. Nalał wodę do kubka, sta­ra­jąc się nie uro­nić ani kro­pli. Jed­nym okiem cią­gle spo­glą­dał w stro­nę pa­tel­ni.

De­xter z wi­docz­nym tru­dem, ale chęt­nie, pił ma­ły­mi ły­ka­mi. W końcu wy­są­czył wszyst­ko do dna.

– Nio­słeś mnie z szopy ten ka­wa­łek drogi do koni? Nie­po­trzeb­nie… – wy­stę­kał z tru­dem. – Ist­nia­ła inna moż­li­wość.

Wy­cią­gnął przed sie­bie puste na­czy­nie. Van He­flin kiw­nął głową i znowu prze­chy­lił szyj­kę.

– Po­wi­nie­neś po pro­stu gwizd­nąć. – W prze­rwach po­mię­dzy po­szcze­gól­ny­mi sło­wa­mi De­xter sior­bał łap­czy­wie. – To prze­cież in­diań­skie konie. Apa­cze ich tego uczą – mu­stan­gi przy­bie­ga­ją, jak się na nie od­po­wied­nio świ­śnie na pal­cach.

Po­krę­cił głową, dając znak, że za­spo­ko­ił pra­gnie­nie. Wzdy­cha­jąc, uło­żył się na le­go­wi­sku.

– Nie wie­dzia­łem o tym. – Van He­flin od­sta­wił dzba­nek z kawą. – Nie na­uczy­łeś mnie też od­po­wied­nio gwiz­dać. Chyba o tym za­po­mnia­łeś. Nie mó­wiąc o tym, że świ­sta­nie na pla­cach jest dla mnie czar­ną magią.

De­xter nie od­po­wie­dział. Przy­mknął oczy i za­czął mia­ro­wo od­dy­chać. Wy­glą­da­ło na to, że się zdrzem­nął.

Za­czy­nał nawet chra­pać.

Van He­flin oce­nił, że to dobry objaw – sen po­wi­nien wzmoc­nić De­xte­ra. De­li­kat­nie pod­cią­gnął mu koce pod brodę, roz­pro­sto­wał fałdy tka­ni­ny i zajął się ko­la­cją. 

Za­ja­da­jąc go­rą­cą fa­so­lę z bocz­kiem i po­pi­ja­jąc go­rą­cą, czar­ną jak smoła kawę Van He­flin sys­te­ma­tycz­nie roz­wa­żał zmien­ne, prze­oczo­ne i nie­wzię­te przez niego pod uwagę.

Nie za­sta­no­wił się nad tym, że De­xter pil­nie ćwi­czył strze­la­nie – i zaj­mo­wa­ło mu to coraz wię­cej czasu. Na­ma­wiał do tego i jego, a oby­dwóm szło coraz le­piej. Trak­to­wał wszyst­ko lek­ce­wa­żą­co, jako za­ba­wę, a to oka­za­ło się po­waż­nym błę­dem.

Nie zwró­cił uwagi na za­cho­wa­nie De­xte­ra po za­ku­pie­niu no­wych koni. Śpią­cy teraz przy ogni­sku męż­czy­zna uparł się, żeby nabyć młode mu­stan­gi, po­cho­dzą­ce od In­dian i przez nich szko­lo­ne – han­dlo­wa­li nimi kupcy ma­ją­cy dobre kon­tak­ty z Apa­cza­mi. Mu­sie­li mieć inne ru­ma­ki, bo dwie stare ko­by­ły, wcze­śniej za­ku­pio­ne, do ni­cze­go się już nie nada­wa­ły. Sprze­daw­ca bez­ce­re­mo­nial­nie ich na­brał, a oni, znowu nie za­mie­rza­jąc na sie­bie zwra­cać uwagi, nie za­mie­rza­li go szu­kać – z ko­niecz­no­ści ko­rzy­sta­jąc z dy­cha­wicz­nych kla­czy, roz­pacz­li­wie po­wol­nych. Na­by­cie wierz­chow­ców, po­cho­dzą­cych z obo­zo­wisk czer­wo­no­skó­rych miało jedną wiel­ką za­le­tę: ko­niom nie wy­pa­lo­no zna­ków i nikt im nigdy nie za­rzu­cił­by, że zo­sta­ły skra­dzio­ne.

Van He­flin oba­wiał się, że nowe ogie­ry okażą się na­ro­wi­ste i nie­po­słusz­ne. Mylił się. Mu­stan­gi po­ru­sza­ły się szyb­ko, mknąc z wia­trem w za­wo­dy i im­po­nując wy­trzy­ma­ło­ścią. Po­słusz­nie słu­cha­ły jeźdź­ca, re­agu­jąc na każdy ruch cugli lub trą­ce­nie no­ga­mi, a nie­ba­wem na głos.

Van He­fli­na za­le­ty koni spe­cjal­nie nie in­te­re­so­wa­ły. De­xter za­chwy­cał się od­kry­wa­niem umie­jęt­no­ści obu wierz­chow­ców. Je­że­li tylko miał oka­zję, opo­wia­dał, jak jego sro­kacz po­słusz­nie kła­dzie się na ziemi wraz z nim, wsta­je na żą­da­nie, luźno pusz­czo­ny za­wsze trzy­ma się obo­zo­wi­ska, po­słusz­nie je z ręki.

Van He­flin od­sta­wił pa­tel­nię na bok. Druga część po­sił­ku prze­zna­czył dla De­xte­ra. Jesz­cze się nie prze­bu­dził i nie wy­glą­da­ło na to, że szyb­ko wsta­nie.

Brada za­fa­scy­no­wa­ło życie tutaj. – Van He­flin w myślach for­mu­ło­wał wnio­ski. – Stał się jed­nym z ludzi po­gra­ni­cza, a ja tego nie za­uwa­ży­łem. Sta­rał się im do­rów­nać, dla­te­go pod­jął walkę z Ban­ni­ste­rem, za­miast się wy­co­fać. Jest nie­prze­wi­dy­wal­ny – a to jest śmier­tel­nie nie­bez­piecz­ne. Wy­kres zmien­nej praw­do­po­do­bień­stwa za­ist­nie­nia ja­kie­goś zda­rze­nia kształ­tu­je się ina­czej. Mój błąd, że tego nie spo­strze­głem.

Za­pa­lił cy­ga­ret­kę. Miał czas roz­ko­szo­wać się przy­jem­no­ścią, ocze­ki­wa­ną od sa­me­go rana. Do tej pory nie mógł sobie na nią po­zwo­lić.

– Za­bra­łeś mnie i przy­wlo­kłeś tutaj, bo sam nie zdo­łasz po­wró­cić, co? – Głos De­xte­ra brzmiał teraz wy­raź­niej i bar­dziej rześ­ko. – Po­wiedz praw­dę: tylko z tego po­wo­du sa­mot­nie nie ucie­kłeś, a teraz zaj­mu­jesz się mną, jak jakaś pie­przo­na mamka.

Van He­flin skon­sta­to­wał, że De­xter chyba czuje się le­piej. Może te dwa kubki wody i spo­koj­na drzem­ka pod cie­płym okry­ciem czę­ścio­wo przy­wró­ci­ły mu siły.

– Je­że­li tak uwa­żasz, to pew­nie masz rację – od­po­wie­dział enig­ma­tycz­nie, sta­wia­jąc ron­de­lek z po­wro­tem na ka­mie­niach oka­la­ją­cych ogni­sko. – Do­brze jest usły­szeć po­dzię­ko­wa­nie za wy­ciągnię­cie cię z tego gówna przy szo­pie, w które upar­cie za­mie­rza­łeś wdep­nąć. 

Fa­so­lę i bo­czek na­le­ża­ło pod­grzać, żeby De­xter zjadł w końcu jakiś po­si­łek.

Mie­sza­jąc wi­del­cem za­war­tość na­czy­nia, Van He­flin za­sta­no­wił się na ostat­nim wy­po­wie­dzia­nym przez sie­bie zda­niem. Nie brzmia­ło lo­gicz­nie – wie­dział o tym – ale le­żą­cy przy ogni­sku męż­czy­zna po­wi­nien je ro­zu­mieć. Pojąć, że Van He­flin mówił o zda­rze­niu, mo­gą­cym na­stą­pić – a je­śli­by się wy­da­rzy­ło, sta­ło­by się hi­sto­rią. Van He­flin od­wró­cił bieg wy­da­rzeń, w nie­wiel­kim, nawet ułam­ko­wym za­kre­sie zmie­nia­jąc rze­czy­wi­stość. Dla kogoś ob­ce­go zda­nie brzmia­ło­by śmiesz­nie, ale nie dla De­xte­ra – tak jak Van He­flin już dawno stał się kimś, kogo w ich świe­cie okre­śla­no enig­ma­tycz­nie „wy­słan­ni­ka­mi”.

Jakiś świerszcz za­czął ćwier­kać w nie­od­le­głej, gę­stej kępie trawy. Wy­gry­wał pro­stą, nieco smęt­ną me­lo­dię.

Van He­flin po­lu­bił na­stro­jo­we cy­ka­nie tych owa­dów. Za­sta­na­wiał się nawet, czy nie zła­pać kilku okazów i nie za­brać w drogę po­wrot­ną. Ale nie mógł tego uczy­nić – żaden z wy­słan­ni­ków, cza­sa­mi zwa­nych też „emi­sa­riu­sza­mi” ni­cze­go nie przy­wo­ził ze sobą. Do­kład­nie to spraw­dza­no. 

Van He­flin mocno tego ża­ło­wał. Świersz­cze, jak wiele in­nych owa­dów i zwie­rząt, w jego świe­cie już nie ist­nia­ły, a wspo­mnie­nie o nich sta­no­wi­ło mało zro­zu­mia­łą re­mi­ni­scen­cję za­mierz­chłych cza­sów. Bar­dzo od­le­głej prze­szło­ści. Nadal jed­nak są­dził, że wie­czor­ne gra­nie świersz­czy w po­bli­żu bu­dyn­ku nad­zor­ców, tam, w jego rze­czy­wi­sto­ści, ni­ko­mu nie prze­szka­dza­ło­by. 

Coś jesz­cze mu­siał uzmy­sło­wić De­xte­ro­wi – też zda­wał się o tym już nie pa­mię­tać – coś, co w dużej mie­rze wa­run­ko­wa­ło ich po­czy­na­nia.

– Ja je­stem na­wi­ga­to­rem sza­lu­py cza­so­wej, a ty me­cha­ni­kiem – za­uwa­żył obo­jęt­nym tonem. – Pa­mię­taj tylko, że to nie jest zmien­na lo­so­wa. To stała oko­licz­ność, jedna z klu­czo­wych. Do ob­słu­gi sza­lu­py po­trze­ba naj­mniej dwóch ludzi. To cho­ler­nie skom­pli­ko­wa­ne i czułe urzą­dze­nie. Tylko razem mo­gli­śmy tu przy­być – i tylko razem mo­że­my odejść. Po­wró­cić do domu. Je­że­li któ­ryś z nas nie wróci…

Od­kaszl­nął. Kurz i pył prze­by­tej drogi nadal ostro dra­pa­ły go w gar­dle.

– …je­że­li po­zo­sta­nie sam – kon­ty­nu­ował – nie przy­bę­dzie wy­pra­wa ra­tun­ko­wa, bo staje się czło­wie­kiem bez zna­cze­nia. Jego los nic nie zmie­ni. Jest osob­ni­kiem bez prze­szło­ści, tylko z jedną bio­gra­fią, ni­ko­go nie­ob­cho­dzą­cą. Nie­waż­ną, miał­ką, choć jemu może wy­da­wać się bar­dzo istot­na. Pa­mię­taj o tym, De­xter.

– In­ży­nie­rem – spo­koj­nie spro­sto­wał me­cha­nik. – Też o tym pa­mię­taj. In­ży­nie­rem po­kła­do­wym.

Rę­ka­wem ko­szu­li prze­tarł spo­co­ną twarz.

Świerszcz po­now­nie za­ćwier­kał kilka no­wych, rów­nie pro­stych akor­dów, tylko tro­chę dalej. Van He­flin wy­tę­żył słuch.

Po­czuł ukłu­cie żalu. Może słu­chał owa­dzie­go mu­zy­kan­ta ostat­ni raz. Nic na to nie wska­zy­wa­ło, ale nie po­wi­nien od­rzu­cać tej moż­li­wo­ści.

Uznał, że nie warto o tym my­śleć. Ci­snął nie­do­pa­łek cien­kie­go cy­ga­ra do ogni­ska.

– Prze­pra­szam, in­ży­nie­rem – rzu­cił nie­cier­pli­wym tonem. Nie chciał się kłó­cić o nie­istot­ne dro­bia­zgi: chciał coś De­xte­ro­wi uzmy­sło­wić, bo ten zda­wał się nadal ni­cze­go nie ro­zu­mieć. Wy­ja­śnić do końca. – Wiesz prze­cież, że zwy­cza­jo­wo mó­wi­my, że ktoś jest me­cha­ni­kiem, a ten drugi na­wi­ga­to­rem, a nie in­ży­nie­rem i do­wód­cą. Tak się utar­ło, bo nie po­wo­du­je to zbęd­nych nie­sna­sek. Idzie o coś in­ne­go.

Po­now­nie prze­mie­szał bo­czek i fa­so­lę. Nie za­mie­rzał ich za bar­dzo przy­piec. Uwa­żał, ze są wtedy mało smacz­ne.

– Jasne, że bez cie­bie nie po­wró­cę do na­sze­go czasu – cią­gnął, lekko ki­wa­jąc głową w rytm po­ru­szeń wi­del­ca. – Tak samo jak ty nie zro­bisz tego bez mo­je­go udzia­łu. Cóż się sta­nie, je­że­li zginę? Szyb­ko umrzesz, i to jest im­pli­ka­cja na­szej sy­tu­acji. Co mo­żesz potem uczy­nić? Wró­cić do tej osady? Za parę dni po­cio­tek Ban­ni­ste­ra strze­li ci w plecy. Wiem, że po­grzeb kosz­tu­je bur­mi­strza nie­ca­łe pięć do­la­rów – trum­na, wy­ko­pa­nie i za­sy­pa­nie grobu, mo­dli­twa pa­sto­ra. Tanio… Od­je­dziesz i zo­sta­niesz geo­de­tą? Do­brze się na tym znamy – na tyle, że mo­że­my sku­tecz­nie my­dlić lu­dziom oczy – i nic wię­cej. Zo­sta­niesz kimś bez prze­szło­ści, i pew­nie w końcu po­stra­dasz zmy­sły. Je­dy­ną dobrą stro­ną tej przy­szło­ści jest to, że żaden In­dia­nin nie roz­łu­pał­by ci to­ma­haw­kiem czasz­ki – czer­wo­no­skó­rzy bar­dzo sza­nu­ją po­my­leń­ców.

Podał De­xte­ro­wi pa­tel­nię.

– Przyj­mij­my, że je­ste­śmy na sie­bie ska­za­ni i skończ­my o tym gadać – kon­ty­nu­ował spo­koj­nie, wy­cie­ra­jąc dło­nie o trawę. Za­tłu­ści­ły się, a Van He­flin nie chciał bru­dzić chu­s­tecz­ki – i tak już nie wy­glą­da naj­le­piej. – Nie mu­si­my się lubić. Za­ła­tw­my naszą spra­wę, wtedy po­roz­ma­wia­my. Mamy ro­bo­tę do wy­ko­na­nia, a po po­wro­cie roz­sta­nie­my się. I nigdy wię­cej nie spo­tka­my.

Po­czuł ulgę. Po­wie­dział to, co na­le­ża­ło prze­ka­zać. Resz­ta na­le­ża­ła do czło­wie­ka wy­cią­gnię­te­go teraz na skó­rza­nym le­go­wi­sku. Van He­flin miał na­dzie­ję, że De­xter spo­koj­nie wszyst­ko prze­my­śli. 

Do tej pory wspól­nie z De­xte­rem prze­pro­wa­dził dwie misje, pro­ste i łatwe, zwy­kłe wy­pra­wy kon­tro­l­ne. Wcze­śniej nawet o nim nie sły­szał. Nad­zor­cy czę­sto spraw­dza­li, czy w prze­szło­ści wszyst­ko prze­bie­ga tak, jak sobie ży­czy­li – i trak­to­wa­li takie wy­pra­wy jak tre­ning przed pod­ję­ciem przez emi­sa­riu­szy po­waż­ne­go wy­zwa­nia.

Ta­kie­go jak teraz – skon­sta­to­wał. – Ta­kie­go jak teraz...

Ostry głos De­xte­ra wy­rwał go z za­my­śle­nia.

– Nie mu­sia­łeś mnie tłuc w głowę tak mocno, że nie­wie­le bra­ko­wa­ło, a pę­kła­by mi czasz­ka. Cho­ler­nie prze­sa­dzi­łeś. I nie po­wi­nie­neś przy­wią­zy­wać mnie do sio­dła jak worka owsa. 

Van He­flin wstał. Ścier­pły mu nogi.

– Wła­śnie, że mu­sia­łem. – Prych­nął wście­kle, pra­wie tak samo, jak jego mu­stang, kiedy kie­dyś wsa­dził łeb do worka z gni­ją­cym ob­ro­kiem. To spo­strze­że­nie go roz­ba­wi­ło, ale nie stłu­mi­ło we­wnętrz­nej wście­kło­ści. – Usa­dzi­łem cię na koniu, ale po prze­je­cha­niu może po­ło­wy mili zwa­li­łeś się na zie­mię, pro­sto na głowę. Do­brze, że nic ci się nie stało i nie zła­ma­łeś ręki ani nogi. Wo­la­łem się za­bez­pie­czyć, jak chyba wi­dzisz, sku­tecz­nie. Ja cię po pro­stu ura­to­wa­łem, zro­zum­że to, nie­waż­ne, jak, ale oca­li­łem tobie i sobie życie. 

Z całej siły de­mon­stra­cyj­nie splu­nął. Nie za­mie­rzał dalej dys­ku­to­wać z De­xte­rem – na­le­ża­ło przed snem zaj­rzeć do mu­stan­gów.

– Prze­wią­żę konie. – Przy­po­mniał sobie o czymś, co ule­cia­ło mu z głowy. – Mało trawy tutaj, a le­piej niech się po­rząd­nie nażrą.

Jucz­ny muł dźwi­gał też dwa worki ob­ro­ku, ale, kiedy Van He­flin urzą­dzał obo­zo­wi­sko i za­brał się za kar­mie­nie ogie­rów, oka­za­ło się, że pasza jest stę­chła. Wierz­chow­ce nie chcia­ły jej jeść. Nie wspo­mniał o tym De­xte­ro­wi – to on sam ją wy­bie­rał i nie spraw­dził, czy jest jesz­cze świe­ża.

Idąc w stro­nę mu­stan­gów, Van He­flin po­my­ślał, że mówi i za­cho­wu­je się po­dob­nie jak De­xter. Wio­sną po­wie­dział­by, że mają do wy­ko­na­nie za­da­nie. Nie pluł­by w trawę, kiedy coś go nie­po­ko­iło lub dzi­wi­ło. Nie prze­ma­wiał­by ostrym, ar­bi­tral­nym tonem.

Za­cho­wy­wał­by się zu­peł­nie ina­czej.

Do­szedł do wnio­sku, że też upodob­nił się do ludzi, wśród któ­rych teraz prze­by­wa­li.

Van He­fli­na to nie dzi­wi­ło. To zda­rza­ło się pra­wie każ­dej misji. Wy­słan­ni­cy mu­sie­li się przy­sto­so­wać, a okres po­by­tu w cza­sie, wy­ma­ga­ją­cym ko­rek­ty albo zde­cy­do­wa­nej in­ter­wen­cji, trwał długo – nie­kie­dy bar­dzo długo. Nie­po­ko­iło go tylko to, że ten pro­ces u De­xte­ra na­stę­pu­je tak szyb­ko – a on go nie do­strzegł w porę.

– Przy­nieś szczot­kę do czysz­cze­nia sier­ści! – krzyk­nął De­xter.

Van He­flin mach­nął ręką po­twier­dza­ją­co. Nie poj­mo­wał, do czego De­xter po­trze­bo­wał zgrze­bła do cze­sa­nia wierz­chow­ców, ale nie wi­dział po­wo­dów, aby nie speł­nić dziw­nej proś­by.

Chciał splu­nąć w kie­run­ku naj­bliż­sze­go ka­mie­nia, ale się po­wstrzy­mał.

Wra­ca­jąc z po­wro­tem, nadal roz­my­ślał o zmia­nie cha­rak­te­ru De­xte­ra – i swo­je­go.

Przy­go­to­wa­nia do wy­pra­wy zaj­mo­wa­ły sporo czasu. Emi­sa­riu­sze uczy­li się ję­zy­ka, oby­cza­jów, spo­so­bu po­stę­po­wa­nia, bar­dzo czę­sto zasad miej­sco­wej wiary, po­zna­wa­li prak­tycz­ne umie­jęt­no­ści. Wszyst­ko to nie sta­no­wi­ło więk­sze­go pro­ble­mu – ist­nia­ły urzą­dze­nia, zna­ko­mi­cie uła­twia­ją­ce przy­swa­ja­nie ko­niecz­nej wie­dzy, nawet pod­czas snu – i szyb­kie­go za­po­mi­na­nia o niej po po­wro­cie. 

Kło­po­tem za­wsze sta­wa­ła się psy­chi­ka – i nawet nad­zor­cy nie znaj­do­wa­li za­do­wa­la­ją­ce­go roz­wią­za­nia ciągle po­wta­rza­ją­ce­go się pro­ble­mu.

Nie­któ­rzy emi­sa­riu­sze pod­czas misji szyb­ko prze­ista­cza­li się we­wnętrz­nie nie­mal w bogów – i roz­ko­szo­wa­li się mocą spraw­czą zmia­ny zda­rzeń, tak ich to fa­scy­no­wa­ło. Coraz moc­niej utwier­dza­li się w prze­ko­na­niu, że wolno im pra­wie wszyst­ko. Inni, tacy jak De­xter, za­ko­chi­wa­li się w świe­cie, sta­no­wią­cym do­ce­lo­wy przy­sta­nek wy­pra­wy – albo po pro­stu za­po­mi­na­li, po cóż przy­by­li, sycąc się ra­do­ścią życia w zu­peł­nie od­mien­nej rze­czy­wi­sto­ści.

Van He­flin wzru­szył ra­mio­na­mi. Po­my­ślał, że po­now­nie roz­po­znał pro­blem, wcze­śniej już znany, i zro­zu­miał, że nie może po­peł­nić dal­szych błę­dów. Uzmy­sło­wił sobie, że po raz ko­lej­ny liczy się jedno: czas upły­wał, a czas, o czym wie­dzie­li wszy­scy emi­sa­riu­sze, po­sia­dał de­cy­du­ją­ce zna­cze­nie.

Sia­da­jąc, z roz­ko­szą wy­cią­gnął nogi. Trudy ca­ło­dzien­nej jazdy da­wa­ły o sobie znać.

Przy­glą­dał się De­xte­ro­wi. Me­cha­nik czy­ścił sta­ran­nie zgrze­błem nowy, jasny ka­pe­lusz. Mocno się przy­bru­dził, kiedy spadł na zie­mię. Van He­flin tego nie pa­mię­tał, ale okry­cie głowy wy­glą­da­ło tak, jakby wtedy na nie mocno na­dep­nął.

De­xter przy­wra­cał fil­co­wi wła­ści­wy wy­gląd. Cier­pli­wie go szczot­ko­wał, usu­wa­jąc dro­bi­ny pia­sku.

– Nie po­pla­mił się. Bę­dzie wy­glą­dał jak nowy – stwier­dził z wy­raź­nym za­do­wo­le­niem.

– Na pewno tak – po­twier­dził Van He­flin. – Do twa­rzy ci w nim.

Mówił praw­dę. Wy­so­ki De­xter, szczu­pły w pasie i bar­czy­sty w ra­mio­nach, świet­nie się pre­zen­to­wał w nowym ka­pe­lu­szu. Van He­flin uznał, że drob­ny, w sumie dzie­cin­ny kom­ple­ment po­pra­wi zły na­strój in­ży­nie­ra po­kła­do­we­go.

– Tro­chę prze­sa­dzi­łem z pre­ten­sja­mi. Nie­po­trzeb­nie się unio­słem – De­xter za­ka­słał. Szczot­ka nadal po­ru­sza­ła się ryt­micz­nie. – Ale nie mu­sia­łeś krę­po­wać mnie tak, jak tutaj wiążą szyn­kę na świę­ta. Na­praw­dę prze­sa­dzi­łeś.

W jego gło­sie nadal prze­bi­jał ton na­dą­sa­nia. 

Van He­flin lek­ce­wa­żą­co mach­nął ręką. Podał De­xte­ro­wi cy­ga­ret­kę.

– Po­wiedz mi, He­flin. To, co mamy prze­pro­wa­dzić, jest ważne?

De­xter za­pa­lił cien­kie cy­ga­ro i na­tych­miast za­czął kasz­leć. Po­krę­cił głową i oddał to­wa­rzy­szo­wi.

– Bar­dzo ważne. – Van He­flin sap­nął. De­xter na­wią­zał do celu misji. Być może, osą­dził Van He­flin, coś zro­zu­miał i po­wo­li wra­cał do rze­czy­wi­sto­ści – praw­dzi­wej rze­czy­wi­sto­ści. – Nad­zor­cy przy­wią­zu­ją do wy­ko­na­nia na­sze­go za­da­nia dużą wagę. Na­praw­dę znacz­ną. 

Za­cią­gnął się głę­bo­ko. Ka­wał­kiem pa­ty­ka po­grze­bał w ogni­sku, pod­sy­ca­jąc ospa­le tlący się pło­mień. Buch­nął nie­wiel­ki snop iskier

– Wi­dzisz, ten wódz, Biały Koń, mógł­by zmie­nić hi­sto­rię. Może mu się to udać… Ma taką szan­sę, nie­zbyt wiel­ką, ale ona ist­nie­je.

De­xter wska­zał na sto­ją­cą obok niego pa­tel­nię.

– Nie mo­głem jeść – po­skar­żył się. – Nie sma­ku­je mi. Chyba nadal je­stem słaby. Le­piej przy­po­mnij sce­na­riusz – bę­dzie z tego więk­szy po­ży­tek.

He­flin z roz­ma­chem ci­snął w trawę reszt­ki je­dze­nia – pro­ste­go, nie­trud­ne­go do przy­rzą­dze­nia po­sił­ku, na­py­cha­ją­ce­go brzuch. 

Wie­dział, że brak ape­ty­tu De­xte­ra jest złym znakiem. Świad­czył o tym, że czło­wiek w bia­łym ka­pe­lu­szu nie do­szedł jesz­cze do sie­bie. To ro­dzi­ło ko­lej­ne pro­ble­my, ale nie za­mie­rzał teraz ich roz­wa­żać. Jed­nak za­in­te­re­so­wa­nie De­xte­ra tym, co mieli zre­ali­zo­wać, sta­no­wi­ło dobry objaw. Może, osą­dził Van He­flin, wresz­cie za­po­mniał o na­praw­dę nie­istot­nych chwi­lach dzi­siej­sze­go dnia. Wy­rzu­cił je z pa­mię­ci – i po­wró­cił do głów­nych zmien­nych nad­cho­dzą­cych zda­rzeń.

Uznał, że na­le­ży De­xte­ro­wi w tym pomóc, choć wcze­śniej wie­lo­krot­nie już p tym dys­ku­to­wa­li.

Sku­pił się. De­xter przy­wo­łał, co Van He­fli­na ucie­szy­ło, żar­go­no­we okre­śle­nie „sce­na­riusz”, czę­sto uży­wa­ne przez wy­słan­ni­ków.

Sce­na­riusz po­sia­dał nie­zwy­kle istot­ne zna­cze­nie i dość ści­śle okre­ślał prze­bieg zda­rzeń, zna­nych albo hi­po­te­tycz­nych. Wska­zy­wał naj­waż­niej­sze moż­li­wo­ści kształ­to­wa­nia rze­czy­wi­sto­ści, a tym samym przy­szło­ści – w po­żą­da­ny spo­sób. Nigdy nie wy­stę­po­wa­ło ich wiele. Nad­zor­cy długo za­sta­na­wia­li się nad każdą im­pli­ka­cją dzia­ła­nia emi­sa­riu­szy, roz­trzą­sa­li skut­ki ich po­czy­nań, a i tak nigdy nie twier­dzi­li, że są do końca prze­ko­na­ni o na­stą­pie­niu za­kła­da­nej zmia­ny.

Sce­na­riusz oma­wia­no pra­wie w nie­skoń­czo­ność. Krok po kroku eli­mi­no­wa­no słabe punk­ty, szu­ka­no naj­lep­szych roz­wią­zań, ale za­wsze po­zo­sta­wał cień nie­pew­no­ści, czy wszyst­ko się spraw­dzi.

Van He­flin wie­dział, że wy­star­czy od­po­wied­ni sto­pień praw­do­po­do­bień­stwa, żeby takie zmia­ny na­stą­pi­ły – po­twier­dza­ły to efek­ty osią­gnię­te przez pra­wie wszyst­kie misje. Wie­rzył, że i teraz sta­nie się tak samo.

Je­że­li wszyst­ko pój­dzie do­brze… – za­strzegł się w my­ślach. – Je­że­li tylko ułoży się wła­ści­wie…

Sta­ran­nie do­bie­rał słowa.  

– Biały Koń to młod­szy brat Co­chi­se’a, wiel­kie­go wodza Apa­czów. Nigdy wcze­śniej In­dia­nie nie mieli przy­wód­cy, rów­nie długo i sku­tecz­nie po­wstrzy­mu­ją­ce­go napór bia­łych. Ba, ata­ku­ją­ce­go w spo­sób prze­my­śla­ny i sku­tecz­ny. Od­no­szą­ce­go za­dzi­wia­ją­ce suk­ce­sy. Ale Biały Koń prze­ra­sta brata – jest bar­dziej prze­wi­du­ją­cy, znacz­nie in­te­li­gent­niej­szy i, jak na In­dia­ni­na, jesz­cze le­piej wy­kształ­co­ny. Zy­skał u współ­ple­mień­ców po­dob­ny po­słuch jak Co­chi­se – jeśli nie więk­szy.

Cy­ga­ret­ka do­brze się wy­su­szy­ła w skwa­rze dnia i Van He­flin z przy­jem­no­ścią ją palił. Po­sta­no­wił spraw­dzić, ile kółek dymu uda mu się wy­pu­ścić raz za razem.

Uło­żył wargi. Trzy ide­al­nie okrą­głe ob­łocz­ki, puste w środ­ku, unio­sły się w po­wie­trze. Po­my­ślał z za­do­wo­le­niem, że nadal bez wy­sił­ku do­ko­nu­je tej trud­nej sztucz­ki.

– Biały Koń do­stał się w ręce bia­łych będąc mło­dzie­niasz­kiem – cią­gnął. – Miał szczę­ście, bo tra­fił na ludzi my­ślą­cych ina­czej niż wszy­scy. Na­praw­dę ser­decz­nie się nim za­opie­ko­wa­li. By­wa­ją tutaj tacy…

Śle­dził po­ru­sza­nie się kółek dymu w po­wie­trzu. Pły­nę­ły wolno przed sie­bie, po­ru­sza­ne lek­kim ru­chem po­wie­trza, a potem ko­lej­no się roz­wia­ły.

Van He­flin znal bio­gra­fie in­diań­skie­go wodza – te­raź­niej­szą i przy­szłą – nie­mal na pa­mięć i nie miał kło­po­tów z dal­szą opo­wie­ścią.

– Do­brze mówi po an­giel­sku. Umie czy­tać i pisać, i to bez wy­sił­ku. Zna też hisz­pań­ski, na­rze­cza Ko­man­czów i Siuk­sów. Tak jak jego brat, po­sia­da wiel­ką pre­dy­lek­cję do nauki ję­zy­ków. W osa­dzie swo­ich opie­ku­nów ob­ser­wo­wał wszyst­ko i zro­zu­miał wiele spraw. Naj­waż­niej­sza z nich – zo­rien­to­wał się, że je­że­li In­dia­nie dia­me­tral­nie nie zmie­nią spo­so­bu po­stę­po­wa­nia, prze­gra­ją. Po­mi­mo dłu­giej serii zwy­cięstw i ofen­sy­wy Co­chi­se’a nie­uchron­nie po­nio­są klę­skę.

Do­ło­żył dwie ga­łę­zie do ogni­ska. Le­ciu­teń­ki wie­trzyk kie­ro­wał cie­pło pa­lą­cych się drew w stro­nę De­xte­ra.

– Wiesz, De­xter – kon­ty­nu­ował z na­my­słem – na­praw­dę lubię Bia­łe­go Konia. Mógł uciec wcze­śniej, ale sie­dział u bia­łych tak długo, aż się zo­rien­to­wał, że ni­cze­go wię­cej już się nie na­uczy. Moż­li­we, że Co­chi­se to in­spi­ro­wał. Biały Koń wró­cił do swo­je­go ple­mie­nia, mając sie­dem­na­ście lat. Ukradł dwa konie, dwa re­wol­we­ry, dwa ka­ra­bi­ny i sporo amu­ni­cji. Za­strze­lił czte­rech ludzi z grupy po­ści­go­wej. Wtedy resz­ta dała sobie spo­kój i za­wró­ci­ła.

Van He­flin po­krę­cił głową. Chrząk­nął.

– Po­myśl tylko, miał za­le­d­wie sie­dem­na­ście lat! Ale to nie jest naj­waż­niej­sze. Naj­istot­niej­sze jest to – pod­niósł głos – że Biały Koń za­mie­rza prze­ko­nać Co­chi­se’a i resz­tę Apa­czów, żeby na­tych­miast przy­ję­li wa­run­ki ro­zej­mu i prze­nie­śli się na Te­ry­to­rium In­diań­skie. Teraz, kiedy pa­nu­ją nad sy­tu­acją i sku­tecz­nie od­py­cha­ją bia­łych. Zwy­cię­ża­ją.

De­xter słu­chał uważ­nie słów Van He­fli­na, cho­ciaż rów­nie do­brze znał tę hi­sto­rię.

– Na­mó­wi do ta­kie­go kroku także inne ple­mio­na, praw­da? – za­py­tał, choć znał od­po­wiedź. Po bla­dej twa­rzy spły­wa­ły grube kro­ple potu. Prze­cią­gnął pal­ca­mi po czole.

Wy­glą­dał, jakby tra­wi­ła go wy­so­ka go­rącz­ka.

Van He­flin wie­dział, że nie może mu teraz w ni­czym pomóc. Naj­le­piej by­ło­by spę­dzić tutaj kilka dni i po­cze­kać na po­wrót to­wa­rzy­sza do zdro­wia. Jed­nak wy­po­czy­nek nie wcho­dził w ra­chu­bę – mu­sie­li wy­ru­szyć jutro, o brza­sku.

Spo­tka­nie in­diań­skich wo­dzów miało odbyć się po­ju­trze.

– Otóż to – przy­tak­nął, po­da­jąc De­xte­ro­wi chu­s­tecz­kę. – Biały Koń pra­gnie, żeby Apa­cze i Ko­man­cze na­tych­miast się tam prze­nie­śli. Co­chi­se jesz­cze się łudzi, że nieco wię­cej wy­sił­ku i znacz­niej­sze po­świe­ce­nie jego ludu przy­nie­sie suk­ces. Biały Koń już wie – to­cząc w ten spo­sób walkę Apa­cze prze­gra­ją.

Wyjął kwa­drat tka­ni­ny z pal­ców De­xte­ra. Po otar­ciu twa­rzy stał się tak mokry, że na­le­ża­ło go po­rząd­nie wyżąć, a potem uło­żyć przy ogniu, aby wy­sechł. Chciał jed­nak za­koń­czyć przed­sta­wia­nie sce­na­riu­sza.  

– Po do­bro­wol­nym i szyb­kim prze­nie­sie­niu się na Te­ry­to­rium In­diań­skie, Biały Koń za­mie­rza ze­spo­lić wszyst­kie ple­mio­na – kon­ty­nu­ował Van He­flin. – Stwo­rzy z nich naród. Ro­zu­mie do­sko­na­le, jak ważna jest wła­sność ziemi – i uzmy­sło­wi to  po­bra­tym­com. Mają wal­czyć tylko wtedy, kiedy wła­dze fe­de­ral­ne ogło­szą bu­do­wę linii ko­le­jo­wych na no­wych zie­miach Apa­czów, Ko­man­czów i Siuk­sów.

– W hi­sto­rii Sta­nów Zjed­no­czo­nych dużo się nie zmie­ni – scep­tycz­nym tonem za­uwa­żył De­xter.

Wy­glą­dał nieco le­piej.

– Wła­śnie, że nie. – Van He­flin po­krę­cił głową. 

Pod­niósł nóż. Ści­nał kor­de­la­sem trawę, szy­ku­jąc sobie le­go­wi­sko. Chu­s­tecz­kę uło­żył już na ka­mie­niach obok tlą­ce­go się le­ni­wie chru­stu.

Pa­mię­tał o do­ło­że­niu trzech gru­bych szczap, żeby ogień ża­rzył się całą noc. Miał na to jesz­cze czas.

– Zisz­cze­nie się za­mie­rzeń Bia­łe­go Konia może spo­wo­do­wać duże zmia­ny. – Van He­flin sap­nął. Przed star­tem wie­lo­krot­nie z nad­zor­ca­mi roz­wa­żał wszyst­kie moż­li­wo­ści – i za­wsze do­cho­dzi­li do toż­sa­mych wnio­sków. – Na­praw­dę spore. Nie­któ­re stany, takie jak Ari­zo­na, mogą po­wstać póź­niej. Może w ogóle nie po­wsta­ną… Może nie zo­stać utwo­rzo­ny stan Okla­ho­ma, tylko wolny stan in­diań­ski, a na pewno nie po­wsta­ną re­zer­wa­ty.

Oczy Van He­fli­na bły­snę­ły.

– Moż­li­we, że nawet dwa lub trzy takie wolne okrę­gi – kontynuował z na­my­słem. – Co­chi­se zo­sta­nie kimś w ro­dza­ju gu­ber­na­to­ra, a Biały Koń jego na­stęp­cą. Cał­kiem jesz­cze młody Ge­ro­ni­mo na sta­rość do­chra­pie się sta­no­wi­ska in­diań­skie­go mi­ni­stra wojny. Poj­mu­jesz to? 

Sta­ran­nie roz­ło­żył derkę i na jej brze­gu uło­żył sio­dło.

– Tak, bi­zo­ny zo­sta­ną wy­bi­te. To pew­nik. Oca­le­ją reszt­ki tych zwie­rząt. Ale In­dia­nie pew­nie po­dej­mą ho­dow­lę krów na mięso – to jest bar­dzo praw­do­po­dob­ne. Linie ko­le­jo­we przez Te­ry­to­rium In­diań­skie zo­sta­ną wy­ty­czo­ne i zbu­do­wa­ne, ale dużo póź­niej i za cenę znacz­nych ustępstw rządu fe­de­ral­ne­go. Li­kwi­da­cja tego hi­po­tecz­ne­go, ale bar­dzo moż­li­we­go do za­ist­nie­nia wiel­kie­go stanu in­diań­skie­go bę­dzie długa i trud­na – je­że­li w ogóle moż­li­wa.

De­xter słu­chał z uwagą. Znowu otarł dło­nią pot z twa­rzy. 

– De­xter, może się zmie­nić bar­dzo wiele – cią­gnął Van He­flin. – Tym bar­dziej, że opi­nia spo­łecz­na w końcu prze­chy­li się w stro­nę spo­koj­nych Apa­czów, pra­wo­wi­tych i od­wiecz­nych wła­ści­cie­li ame­ry­kań­skich ziem. Za­ła­twie­nie tej spra­wy po­chło­nie tyle czasu, ener­gii i ist­nień ludz­kich, że Stany Zjed­no­czo­ne nie przy­stą­pią do pierw­szej wojny świa­to­wej – a to już może na­praw­dę bar­dzo dużo zmie­nić. W na­szym świe­cie też. To pro­sta im­pli­ka­cja. Z tego po­wo­du nas tu wy­sła­no, pa­mię­taj o tym. 

Uło­żył się wy­god­nie. Pod­cią­gnął koc pod brodę.

– Prze­śpię się ze dwie go­dzi­ny, mimo tego, że do zmro­ku mamy tro­chę czasu. – Ziew­nął sze­ro­ko. – Będę trzy­mał wartę w nocy, pil­no­wał koni i ognia, a ty wy­po­czy­waj, De­xter. Apa­cze nie kro­czą po wo­jen­nej ścież­ce, le­piej jed­nak uwa­żaj­my. Zaraz po zmro­ku za­go­tuj dzba­nek kawy, był­bym bar­dzo wdzięcz­ny.

Czuł, że za­sy­pia. Wolno od­pły­wa­ło zmę­cze­nie, prze­peł­nia­ją­ce ciało po całym dniu jazdy w upale i kurzu. Znu­że­nie po­wo­li za­mie­nia­ło się w sen.

– Po­wo­dze­nie za­mie­rzeń Bia­łe­go Konia jest głów­ną zmien­ną gra­nicz­ną?

Py­ta­nie De­xte­ra do­bie­gło do Van He­fli­na jakby z od­da­li, z po­gra­ni­cza snu i jawy. Za­nu­rzał się z roz­ko­szą w stan nie­świa­do­mo­ści i ode­rwa­nia od rze­czy­wi­sto­ści.

– To nie­zwy­kle ważna zmien­na. – Van He­flin sta­rał się mówić na tyle gło­śno, aby De­xter go do­brze sły­szał, choć przy­cho­dzi­ło mu to z tru­dem. – Pole praw­do­po­do­bień­stwa jest nie­zwy­kle gęste. Tak mówi roz­wi­nię­ta teo­ria pro­ba­bi­li­sty­ki, na razie znana tylko tam, skąd przy­by­li­śmy. Na wła­sny uży­tek okre­ślam ją cen­tral­ną zmien­ną cięż­ko­ści. Nasz czas, a w nim prze­cież tak na­praw­dę ży­je­my, wtedy się zmie­ni – i to ra­dy­kal­nie. Nad­zor­cy pra­gną temu za­po­biec.

Sły­szał po­wol­ne szu­ra­nie butów De­xte­ra, brzęk dzban­ka, chro­bot zia­ren kawy mie­lo­nej w młyn­ku. De­xter wziął się do pracy. Do uszu Van He­fli­na do­bie­ga­ło cy­ka­nie świersz­czy i da­le­kie wycie ko­jo­tów, trzask pa­lą­cych się w ogni­sku su­chych ga­łę­zi – po­wsze­dnie od­gło­sy świa­ta i czasu, bę­dą­ce­go celem misji.

Sły­szał wła­sne po­sa­py­wa­nie przez nos.

Chęt­nie dłu­żej przy­słu­chał­by się me­lo­dyj­ce, upo­rczy­wie wy­gry­wa­nej przez zie­lo­ne owady, ale i tak się ucie­szył, że znowu po chwi­li mil­cze­nia się ode­zwa­ły.

Wie­dział, że są to zda­rze­nia ele­men­tar­ne, nie ma­ją­ce żad­ne­go zna­cze­nia, tak jak ogar­nia­jąc go sen. I może wła­śnie z tego po­wo­du spra­wia­ły Van He­fli­no­wi wiel­ką przy­jem­ność.

– Bę­dzie­my mu­sie­li tylko ostrze­lać grupę wo­dzów, z któ­ry­mi ma roz­ma­wiać Biały Koń?

Głos De­xte­ra brzmiał już dla Van He­fli­na nie­wy­raź­nie.

– Po­win­no wy­star­czyć, żeby ogar­nął ich gniew i żądza ze­msty – i od­wró­cić uwagę od za­mie­rzeń Bia­łe­go Konia – mruk­nął z wy­sił­kiem. – Dla nas to pro­sta ro­bo­ta… Pa­mię­taj, obudź mnie po za­pad­nię­ciu zmro­ku.

Jęk­nął. Znowu mu­siał, choć tylko na chwi­lę, po­wró­cić do świa­ta koń­czą­ce­go się dnia i przed­sta­wić prze­bieg oczy­wi­stej zmien­nej.

To mogło mieć zna­cze­nie.

– In­dia­nie czę­sto by­wa­ją im­pul­syw­ni, a na pewne przy­wią­zu­ją wiel­ką wagę do prze­strze­ga­nia oby­cza­jów.

Wy­po­wia­dał słowa wy­raź­nie, z tru­dem po­wstrzy­mu­jąc zie­wa­nie. 

– Po­cząt­ko­wo osą­dzą, że strze­la­li biali i oczy­wi­ście wpad­ną w wście­kłość – kon­ty­nu­ował z wy­sił­kiem. – Znowu zła­ma­li przy­rze­cze­nia. Ale potem po­my­ślą, że ktoś zdra­dził. Ktoś, kto nie przy­był na na­ra­dę, a bę­dzie kilku ta­kich, po­in­for­mo­wał o niej wro­gów. Ogar­nie ich jesz­cze sil­niej­szy gniew. Za­czną się wza­jem­ne walki, a Biały Koń, je­że­li nadal bę­dzie upie­rał przy swoim zda­niu i na­wo­ły­wał do po­ko­ju, szyb­ko stra­ci au­to­ry­tet. Okaże się sła­be­uszem – nawet za­przań­cem. To, co wy­ko­na­my, wpro­wa­dza bar­dzo silną i efek­tyw­ną zmien­ną.

Teraz na­resz­cie mógł za­mknąć oczy. Chciał jesz­cze po­wie­dzieć, żeby De­xter nie pił kawy, bo może mu za­szko­dzić, ale roz­kosz za­pa­da­nia się w nie­ogra­ni­czo­ny bez­miar snu oka­za­ła się sil­niej­sza.

Van He­flin od­wró­cił się na bok i za­snął jak dziec­ko.

Jesz­cze przez kilka se­kund, przed przej­ściem w ob­szar wy­łą­cze­nia się ze wszyst­kie­go, co go ota­cza­ło, za­sta­na­wiał się, o czym myśli teraz Biały Koń.

 

***

 

Ran­kiem De­xter czuł się go­rzej – znacz­nie go­rzej.

Zjadł parę kęsów go­rą­cej fa­so­li z bocz­kiem, ale zaraz je zwy­mio­to­wał. Twarz po­kry­wa­ły mu mocne wy­pie­ki. Widać było, że nadal trawi go go­rącz­ka, jesz­cze sil­niej­sza niż wczo­raj.

– Do­je­dziesz? – z tro­ską w gło­sie za­py­tał Van He­flin. – Mamy przed sobą szmat drogi w żarze i braku cie­nia.

Po­mógł wsiąść to­wa­rzy­szo­wi na jego sro­ka­cza. De­xter na­zwał go Whi­sky.

– Jakoś do­czła­pię. Prze­cież muszę – tępym, bez­barw­nym gło­sem od­po­wie­dział De­xter.

Na­su­nął na czoło jasny ka­pe­lusz. Mówił z tru­dem, wy­plu­wa­jąc reszt­ki wy­mio­cin.

– Beze mnie nie wró­cisz do na­sze­go czasu, tak samo jak ja bez cie­bie. To oczy­wi­sta zmien­na. – Uśmiech­nął się z wi­docz­nym wy­sił­kiem. – Je­że­li zwalę się z konia, prze­wieś mnie przez sio­dło i przy­wiąż, tak jak po­przed­nio, choć tego nie cier­pię. Jakoś do­trze­my.

De­xter za­czy­nał się mocno pocić. Dwa razy mu­siał prze­trzeć twarz.

– Do­brze. – Van He­flin wsa­dził stopę w strze­mię. – To, że się wy­pa­casz, to może być do­brzy znak.

Nie miał po­ję­cia, czy mówi praw­dę. Bar­dzo nie­wie­le już pa­mię­tał ze szko­le­nia le­kar­skie­go, prze­pro­wa­dzo­ne­go dawno temu, kiedy przy­go­to­wy­wał się do pierw­szej misji. Pra­gnął dodać to­wa­rzy­szo­wi otu­chy – wie­dział, że może mieć zna­cze­nie w po­ko­na­niu tra­wią­cej jego ciało cho­ro­by. 

Tra­cił ko­la­na­mi de­re­sza. Ru­szy­li stępa na­przód. Van He­flin przy­po­mniał sobie coś, o czym po­wi­nien pa­mię­tać.

Po­czuł złość, że za­po­mniał o waż­nej spra­wie – znów umknął jego uwa­dze ważny szcze­gół. Nie przy­szło mu do głowy, że dys­po­nu­ją czymś, co bez ochy­by szyb­ko po­sta­wi­ło­by De­xte­ra na nogi.

Od­wró­cił głowę. Whi­sky kroczył parę jar­dów z tyłu.

– W po­bli­żu miej­sca spo­tka­nia in­diań­skich wo­dzów misja przy­go­to­waw­cza ukry­ła nie­zbęd­ne wy­po­sa­że­nie, w tym pa­kiet po­mo­cy me­dycz­nej – mówił mocno pod­nie­sio­nym gło­sem, żeby De­xter go sły­szał. – Tak na wszel­ki wy­pa­dek, bo jed­nak doj­dzie do strze­la­ni­ny. Drugi ze­staw spo­czy­wa w luku ba­ga­żo­wym sza­lu­py cza­so­wej.

Wi­dział tylko biel okry­cia głowy De­xte­ra – i nie sły­szał żad­nej od­po­wie­dzi. Ja­dą­cy z tyłu me­cha­nik pew­nie zwie­sił głowę nad szyją konia, bo nie do­strze­gał nawet frag­men­tu jego twa­rzy. Może nawet ze­mdlał. Trzy­mał się jed­nak w sio­dle, a tylko to się li­czy­ło.

Po­ru­sza­li się środ­kiem dłu­giej roz­pa­dli­ny, cza­sa­mi mocno się zwę­ża­ją­cej, a potem znowu się roz­sze­rza­ją­cej, ob­ra­mo­wa­nej wzgó­rza­mi o stro­mych, ka­mie­ni­stych zbo­czach. Miej­sce, gdzie spę­dzi­li noc, le­ża­ło u jej po­cząt­ku. Van He­flin wie­dział, że ka­nion ma dłu­gość wielu mil.

W końcu do­tar­li na miej­sce.

– Spo­tka­nie od­bę­dzie się jutro przed po­łu­dniem? – cicho za­py­tał De­xter.

Nadal źle wy­glą­dał, a jego głos brzmiał le­d­wie sły­szal­nie. Z tru­dem zsu­nął się z sio­dła na zie­mię i zaraz usa­do­wił się na ziemi tuz obok konia, jakby cał­ko­wi­cie opu­ści­ły go siły.

Whi­sky ob­wą­chi­wał zwie­szo­ną głowę swo­je­go pana, ma­cha­jąc dłu­gim ogo­nem. Łeb i brą­zo­we koń­skie śle­pia zwró­ci­ły się w stro­nę Van He­fli­na, z nie­mym py­ta­niem, cóż stało się jeźdź­co­wi. 

– Nie ostrze­la­my razem tej grupy, tak jak za­kła­dał sce­na­riusz. Nie dam rady – z tru­dem wy­chry­piał De­xter.

Pró­bo­wał wstać, opie­ra­jąc ręce o zie­mię, ale zaraz usiadł z po­wro­tem. 

– Zatem jakoś po­ra­dzę sobie sam, nie mam wyj­ścia. – Van He­flin splu­nął na zie­mię. – Prze­ana­li­zu­ję sy­tu­ację.

Zdjął jucz­ne sio­dło z muła. Znowu mu­siał urzą­dzić tym­cza­so­we obo­zo­wi­sko.

Za­ję­ło to nieco czasu.

– Bli­sko znaj­du­je się kry­jów­ka, a niej ukry­te rze­czy, mo­gą­ce się przy­dać. – Van He­flin z na­my­słem przy­glą­dał się De­xte­ro­wi. Me­cha­nik wy­glą­dał tak samo jak po­przed­nio. – Po­ja­dę tam i przy­wio­zę ze­staw me­dycz­ny. Kuruj się, w twoim przy­pad­ku to teraz naj­waż­niej­sza zmien­na. Myślę, że to tylko wstrząs mózgu, lecz jego skut­ki spo­tę­go­wa­ły upał, jazda konna i zmę­cze­nie. Je­ste­śmy już pra­wie u celu i nie zmar­nuj­my tego.

De­xter w końcu pod­niósł się z ziemi. Van He­flin po­my­ślał, że może dłuż­sza chwi­la od­po­czyn­ku nieco go wzmoc­ni­ła. Po­włó­czył no­ga­mi, ale cho­dził.

Wolno zdjął ja­sne­go stet­so­na i przyj­rzał mu się uważ­nie. Ka­pe­lusz nadal wy­glą­dał pięk­nie, nieco się tylko za­ku­rzył.

Wargi De­xte­ra rozścią­gnął nikły, bar­dzo wy­si­lo­ny uśmiech. 

– Po­zbie­ram to, co na­da­je się do pa­le­nia i roz­nie­cę ogień – stwier­dził przy­ga­słym, pi­skli­wie brzmią­cym gło­sem. – Przy­go­tu­ję kawę. Na to chyba star­czy mi sił… A ty jedź po ten pa­kiet.

Sta­ran­nie otrze­pał na­kry­cie głowy i po­now­nie na­sa­dził na głowę.

– Wszyst­ko prze­ze mnie – dodał po chwi­li. – Gdy­bym nie po­sta­wił się młod­sze­mu Ban­ni­ste­ro­wi, nie mie­li­by­śmy ta­kich kło­po­tów. Cho­le­ra, co mnie pod­ku­si­ło ku­po­wać nową część tu­tej­sze­go stro­ju. Jedna, je­dy­na zmien­na, w do­dat­ku drob­na, a tak prze­two­rzy­ła rze­czy­wi­stość…

 

***

 

Van He­flin stwier­dził, że dłu­gie źdźbła wy­su­szo­nej trawy nie­zwy­kle przy­jem­nie ma­su­ją mu brzuch.

Leżał za nie­du­żym gła­zem u wy­lo­tu skal­nej do­li­ny – wczo­raj prze­mie­rzył ją wspól­nie z De­xte­rem.

Zły na­strój minął. Wy­glą­da­ło na to, że wszyst­ko jest w po­rząd­ku. Nikt nie od­krył i nie na­ru­szył kry­jów­ki – pra­wie nigdy się to nie zda­rza­ło. Van He­flin za­brał z niej czte­ry po­trzeb­ne rze­czy i zde­ma­te­ria­li­zo­wał resz­tę zbęd­ne­go już sprzę­tu – w żad­nym razie nie mógł do­stać się w ręce ludzi ży­ją­cych w innym cza­sie niż jego i De­xte­ra. Gdyby ktoś nie­po­wo­ła­ny od­na­lazł kry­jów­kę, sprzęt nisz­czył się sam.

Wczo­raj wcze­snym wie­czo­rem przy­wiózł do obo­zo­wi­ska pa­kiet po­mo­cy me­dycz­nej. De­xter przy­cze­pił sobie do ra­mie­nia prób­nik dia­gno­stycz­ny. Igły au­to­ma­tu wbiły się w skórę i po­bra­ły do ana­li­zy wy­cin­ki ciała i krwi.

Spra­wa oka­za­ła się pro­sta. Me­cha­nik cier­piał na dość po­waż­ne za­tru­cie żo­łąd­ko­we. Kom­plek­so­wy śro­dek lecz­ni­czy na zwy­kłe scho­rze­nia we­wnętrz­ne umiesz­cza­no w każ­dym ze­sta­wie le­kar­skim. Na­le­ża­ło go sys­te­ma­tycz­nie wstrzy­ki­wać – i nie sza­fo­wać si­ła­mi.

Van He­flin uważ­nie przej­rzał wy­świe­tlo­ny ho­lo­gram. Mógł za­or­dy­no­wać więk­szą i sku­tecz­niej­szą dawkę spe­cy­fi­ku, ale nie mógł się przy tym po­my­lić. Zie­lo­ny wskaź­nik zmie­niał po­wo­li barwę w żółtą, jesz­cze bla­da­wą, ale coraz bar­dziej na­sy­co­ną.

Uznał, że doza leku bę­dzie wy­star­cza­ją­ca, pstryk­nął pal­ca­mi, aby zga­sić obraz prze­strzen­ny – i za­koń­czył przy­go­to­wa­nia.

Z sa­tys­fak­cją przy­po­mniał sobie, że nie po­peł­nił błędu. De­xter bar­dzo szyb­ko po­wra­cał do zdro­wia.

Van He­flin jesz­cze raz ro­zej­rzał się uważ­nie. 

Długa, ka­mie­ni­sta roz­pa­dli­na w ziemi – nie­daw­no prze­by­ty ka­nion – łą­czy­ła się tutaj z ko­lej­ną, niżej po­ło­żo­ną, gó­rzy­stą do­li­ną. Prze­je­cha­ny szlak miał po­ło­że­nie rów­no­leż­ni­ko­we, a ko­tli­na, pe­ne­tro­wa­na teraz przez wzrok Van He­fli­na, bie­gła po­łu­dni­ko­wo. Jej środ­kiem pły­nął by­stry i kręty potok, nio­są­cy sporo wody. Zjazd na koniu w dół wy­da­wał się moż­li­wy, ale bar­dzo trud­ny i ry­zy­kow­ny.

Van He­flin po­my­ślał, że za­ję­te przez niego miej­sce, wcze­śniej wska­za­ne przez nad­zo­rów, ide­al­nie na­da­je się na za­sadz­kę.

Przez lu­ne­tę ob­ser­wo­wał teraz grupę ośmiu In­dian, bi­wa­ku­ją­cych po dru­giej stro­nie po­to­ku. Sie­dzie­li przy ogni­sku. Długa fajka prze­cho­dzi­ła z rąk do rąk. Gesty ich dłoni, wolne, spo­koj­ne i ce­re­mo­nial­ne ozna­cza­ły jedno – od­pra­wia­li ob­rzą­dek za­war­cia po­ro­zu­mie­nia.

Może tylko po­myśl­ne­go za­koń­cze­nia wstęp­nych per­trak­tacji – po­my­ślał, śle­dząc wolno roz­pły­wa­ją­ce się w po­wie­trzu ob­łocz­ki dymu. – Ale to zna­czy bar­dzo wiele. Biały Koń od­niósł pięk­ny suk­ces.

Wolne po­cią­ga­nie z cy­bu­cha świad­czy­ło o tym, że przy ogni­sku nie sie­dzie­li tylko Apa­cze. Van He­flin nie po­tra­fił roz­róż­nić wśród czer­wo­no­skó­rych Ko­man­czów czy Siuk­sów. Przy­by­li jed­nak na to spo­tka­nie, ina­czej nie za­cią­ga­no by się po kolei dymem, w uświę­co­ny spo­sób pieczętując za­koń­cze­nie okresu wy­nisz­cza­ją­cych spo­rów.

Prze­su­nął wi­zjer na wy­so­kie­go In­dia­ni­na o dłu­gich, ciem­nych wło­sach. Jako ostat­ni wy­pu­ścił w po­wie­trze kilka kłęb­ków nie­bie­ska­we­go oparu. Teraz szyb­ko po­ru­szał usta­mi, oszczęd­nie przy tym ge­sty­ku­lu­jąc.

Van He­flin prze­niósł obiek­tyw na twa­rze za­sia­da­ją­cych obok niego ludzi. Wy­re­gu­lo­wał obraz. Te­le­lu­ne­ta o da­le­kim za­się­gu, za­bra­na z sza­lu­py cza­so­wej, da­wa­ła bar­dzo duże przy­bli­że­nie.

Czer­wo­no­skó­rzy słu­cha­li z uwagą, po­chy­le­ni do przo­du. Przez chwi­lę Van He­flin stu­dio­wał wyraz twa­rzy sta­re­go In­dia­ni­na o buj­nych, szpa­ko­wa­tych wło­sach i orlim nosie. Ten czło­wiek chło­nął słowa mówcy w na­pię­ciu, ze zmarsz­czo­ny­mi brwia­mi. Jego usta za­czę­ły się po­ru­szać.

Za­da­wał ja­kieś py­ta­nia. A może for­mu­ło­wał swoje sta­no­wi­sko lub zgła­szał uwagi.

Obiek­tyw po­wró­cił do męż­czy­zny, nadal trzy­ma­ją­ce­go fajkę w dłoni. Znowu za­czął prze­ma­wiać.

Van He­flin wie­dział, że Biały Koń uciekł do po­bra­tym­ców w ciem­no­gra­na­to­wej, woj­sko­wej kurt­ce – otrzy­mał ją w po­da­run­ku od opie­ku­nów.

By­wal­cy sa­lo­onu opo­wia­da­li, że brat Co­chi­se’a nadal nosi tę górną część żoł­nier­skie­go mun­du­ru. Twier­dzi­li, że się do niej przy­zwy­cza­ił i nigdy nie zmie­nił stro­ju. Przy­pi­nał do niej sre­brzy­stą po­do­bi­znę mu­stan­ga w biegu, drugi po­da­ru­nek osób spra­wu­ją­cych nad nim pie­czę. Wie­dzia­no, że twarz Bia­łe­go Konia po­kry­wa me­szek nie­znacz­ne­go za­ro­stu – mu­siał go od czasu do czasu golić. Zbyt późno do­wie­dział się, że po­wi­nien, tak jak inni In­dia­nie, wy­ry­wać po­ja­wia­ją­ce się w okre­sie doj­rze­wa­nia wło­ski na po­licz­kach i szczę­ce.

Oczy Van He­fli­na z na­tę­że­niem śle­dzi­ły po­stać Apa­cza w ka­wa­le­ryj­skiej kurt­ce wojsk Unii, z przy­pię­tą na pier­si po­do­bi­zną cwa­łu­ją­ce­go konia. Ob­ser­wo­wa­ły nie­znacz­ny, ale wy­raź­ny za­rost na mocno za­ry­so­wa­nej żu­chwie.

Wszyst­ko się zga­dza­ło.

Opu­ścił tro­chę niżej te­le­lor­ne­tę. Za pasem In­dia­nin miał za­tknię­te dwa re­wol­we­ry. Van He­flin i De­xter roz­ma­wia­li w sa­lo­onie o Bia­łym Koniu z wie­lo­ma ludź­mi. Wszy­scy wspo­mi­na­li, że  cią­gle używa on broni, zdo­by­tej przed uciecz­ką.

Van He­flin nie miał wąt­pli­wo­ści – pa­trzył na Bia­łe­go Konia. Przy­ło­żył do ra­mie­nia ka­ra­bin ma­gne­tycz­ny.

W ce­low­ni­ku, w zbli­że­niu, wi­dział po­ru­sza­ją­ce się usta wodza Apa­czów, drga­ją­cy język, dro­bi­ny śliny, po­żół­kłe od ty­to­nio­we­go dymu zęby.

Za­sta­na­wiał się, co zro­bić.

Van He­flin spę­dził wiele go­dzin w chłod­nych i ci­chych sa­lach bu­dyn­ku nad­zor­ców, stu­diu­jąc wraz z nimi wy­kre­sy zmien­nych lo­so­wych, ob­ra­zu­ją­cych skut­ki przy­ję­cia przez In­dian idei młod­sze­go brata Co­chi­sa. Wszyst­kie ob­li­cze­nia pro­ba­bi­li­stycz­ne wska­zy­wa­ły, że szyb­ka i nagła śmierć Bia­łe­go Konia jest naj­lep­szym roz­wią­za­niem pro­ble­mu.

Coś gwał­tow­nie po­ła­sko­ta­ło go w ucho. Prze­su­nął pal­ca­mi po mał­żo­wi­nie i po­czuł pod opusz­ka­mi gme­ra­ją­ce bez­rad­nie czuł­ki ja­kie­goś owada, od­waż­nie wę­dru­ją­ce­go po jego gło­wie.

Van He­flin zdjął go de­li­kat­nie i po­ło­żył na ziemi. Mały żuk po­mknął w kie­run­ku głę­bo­kiej szpa­ry po­mię­dzy dwoma ka­mie­nia­mi.

Inny wy­kres in­for­mo­wał, że można wpro­wa­dzić drugą, bar­dzo silną zmien­ną, od­wra­ca­ją­cą bieg hi­sto­rycz­nych wy­da­rzeń. Zu­chwa­łe i nie­spo­dzie­wa­ne ostrze­la­nie na­ra­dza­ją­cych się wo­dzów tak mocno po­bu­dzi­ło­by gniew, dumę i nie­na­wiść In­dian, że za­po­mnie­li­by o ide­ach Bia­łe­go Konia. Wiele wska­zy­wa­ło, że atak zo­sta­łby od­czy­ta­ny jako pod­stęp­na i wia­ro­łom­na za­sadz­ka na przy­wód­ców ledwo co skon­fe­de­ro­wa­nych ple­mion, po­czy­ty­wa­nych za zdraj­ców – źle przy­go­to­wa­ne ude­rze­nie kilku wo­jow­ni­ków kogoś nie­obec­ne­go na spo­tka­niu.

Van He­flin su­mien­nie stu­dio­wał obie gra­nicz­ne zmien­ne i ich im­pli­ka­cje. Druga da­wa­ła tylko nie­znacz­nie mniej­szą szan­sę po­zo­sta­wie­nia bez zmian biegu historycznych zda­rzeń – i całkowitej klęski Indian. 

W głębi ducha Van He­flin przy­zna­wał, że od sa­me­go po­cząt­ku, in­stynk­tow­nie i w spo­sób mało wy­ro­zu­mo­wa­ny wła­śnie do niej się skła­niał. Mar­twy czło­wiek znaj­do­wał się już poza ja­kim­kol­wiek cza­sem. Nie mógł już ni­g­dzie wró­cić.

Le­żą­cy teraz za gła­zem czło­wiek do­sko­na­le o tym wie­dział.

– Da­je­my ci wolną rękę, bo ufamy two­je­mu do­świad­cze­niu i umie­jęt­no­ści ana­li­zy sy­tu­acji – po­wie­dział jeden z nad­zor­ców tuż przed star­tem wy­pra­wy. – Wiedz jed­nak, że misja przy­go­to­waw­cza umie­ści­ła we wła­ści­wym miej­scu – wraz z innym sprzę­tem – broń ma­gne­tycz­ną.

Nad­zor­ca spoj­rzał Van He­fli­no­wi pro­sto w oczy.

– Tylko ty o tym wiesz – i ty za­de­cy­du­jesz, czy trze­ba bę­dzie jej użyć – kon­ty­nu­ował cicho. – Zle­ci­li­śmy jej wy­sła­nie tak na wszel­ki wy­pa­dek.

Po­kle­pał Van He­fli­na po ra­mie­niu i od­szedł.

Teraz Van He­flin mu­siał pod­jąć de­cy­zję.

Dla po­rząd­ku za­czął jesz­cze raz ana­li­zo­wać zmien­ne lo­so­we, cho­ciaż od razu poj­mo­wał, jaki osią­gnie wynik. Roz­wa­żał je już, jadąc na miej­sce za­sadz­ki.

Siła ognia po­je­dyn­cze­go strzel­ca mogła oka­zać się zde­cy­do­wa­nie za słaba, żeby wy­wrzeć wła­ści­wy efekt. In­dia­nie nie mu­sie­li­by szu­kać ukry­cia przed wą­tłym stru­mycz­kiem po­ci­sków, prze­la­tu­ją­cych nad ich gło­wa­mi. Ka­ra­bin Spen­ce­ra mógł się za­ciąć. Mogły wy­buch­nąć na­bo­je w ma­ga­zyn­ku tu­bo­wym, co zda­rza­ło się dość czę­sto – i jesz­cze wiele zda­rzeń ele­men­tar­nych, ni­we­czą­cych wszyst­ko.

– Naj­istot­niej­sze jest to, że nawet dwóch strzel­ców nie wy­stra­szy­ło­by do­świad­czo­nych wo­jow­ni­ków – mruk­nął do sie­bie. – Pod­ję­li­by kontr­ak­cję. Tak może my­śleć nie­do­świad­czo­ny czło­wiek ze Wscho­du, czyli ja.

Umysł Van He­fli­na drą­ży­ło dziw­ne prze­świad­cze­nie, gra­ni­czą­ce z pew­no­ścią, że nad­zor­cy do­brze o tym wie­dzie­li i znali pra­wi­dło­wą zmien­ną, ale nic mu nie po­wie­dzie­li, wie­dząc, że szyb­ciej czy póź­niej sam to zro­zu­mie.

Ist­nia­ło tylko jedno wła­ści­we roz­wią­za­nie – mu­siał się z tym po­go­dzić.

Van He­flin zro­zu­miał, że od sa­me­go po­cząt­ku rozumiał to. Od chwi­li okre­śle­nia celu misji pod­świa­do­mie zda­wał sobie spra­wę, że za­strze­li Bia­łe­go Konia. Łu­dził się tylko na­dzie­ją, że ist­nie­je inna al­ter­na­ty­wa. Spy­chał w głąb umysłu świa­do­mość, że wy­stę­pu­je zaledwie jedna zmien­na, przy­no­szą­ca po­żą­da­ny efekt.

Umie­ścił krzyż ce­low­ni­ka w środ­ku em­ble­ma­tu pę­dzą­ce­go mu­stan­ga, przy­mo­co­wa­ne­go do kurt­ki Bia­łe­go Konia.

Me­cha­nizm wi­zje­ra ka­ra­bi­nu ma­gne­tycz­ne­go uwzględ­niał wszyst­kie po­trzeb­ne dane. Ob­li­czał siłę wia­tru, prze­miesz­cza­nie się celu, zu­ży­cie prze­wo­du lufy, a nawet zbyt gwał­tow­ne ścią­gnię­cie spu­stu. W jed­nej na­no­se­kun­dzie ko­ry­go­wał lot po­ci­sku, je­że­li cel gwał­tow­nie zmie­niał po­ło­że­nie.

Seria trzech na­bo­jów ma­gne­tycz­nych nie­uchron­ne mu­sia­ła za­mie­nić ciało Bia­łe­go Konia w strzę­py krwa­wią­ce­go mięsa.

Pierś czło­wie­ka w nieco już wy­pło­wia­łej kurt­ce pod­no­si­ła się i opa­da­ła w mia­ro­wym od­de­chu. In­dia­nin nadal prze­ma­wiał, nie wie­dząc, że pod­su­mo­wu­je życie.

Van He­flin za­czął ścią­gać spust.

Kątem oka zo­ba­czył, jak żu­czek wy­nu­rza się ze szpa­ry. Po­ło­żył ka­ra­bin na ziemi.

Czu­łym i de­li­kat­nym ge­stem prze­niósł owada na drugą stro­nę ka­mie­nia.

– Żyj sobie tak długo, jak tylko mo­żesz – mruk­nął. – Ciesz się swoją hi­sto­rią i miej­scem. I nie pró­buj ich zmie­niać… Dbaj o nie.

Pa­trzył na odło­żo­ny na bok czar­ny kształt broni, do­star­czo­nej z in­ne­go czasu – czasu jego życia.

Wy­cią­gnął rękę, ale zaraz ją cof­nął.

Nie mógł zabić Bia­łe­go Konia z ka­ra­bi­nu ma­gne­tycz­ne­go. Po pro­stu nie mógł i nie chciał tego zro­bić.

– Nawet taki Dave Ban­ni­ster sta­nął do walki twa­rzą w twarz – wy­szep­tał sam do sie­bie. – Nawet on, ban­dy­ta i zwy­kły łaj­dak.

Nie miało zna­cze­nia, czy Ban­ni­ster uczy­nił tak w chwi­li bez­ro­zum­ne­go gnie­wu, czy też, pewny zwy­cię­stwa, chciał po­ka­zać, że jest czło­wie­kiem, nie strze­la­ją­cym w plecy – czy też w ogóle nie za­sta­na­wiał się, co czyni. Dave Ban­ni­ster dał De­xte­ro­wi szan­sę.

Van He­flin wie­dział, że nie daje Bia­łe­mu Ko­nio­wi żad­nej szan­sy.

Umysł Van He­fli­na szu­kał wła­ści­we­go okre­śle­nia. Zna­lazł je.

Za­bi­cie go z tej ma­gne­tycz­nej pu­kaw­ki by­ło­by takie nie­ho­no­ro­we – po­my­ślał. – Takie podłe.

Dźwi­gnią umo­co­wa­ną u dołu łoża prze­ła­do­wał ka­ra­bin Spen­ce­ra. Od­wiódł kurek.

Na­ci­ska­jąc cyn­giel, Van He­flin po­my­ślał, że po­dob­nie jak De­xter, bar­dzo szyb­ko upodob­nił się do ludzi, wśród któ­rych prze­by­wa­li – a może wcale się od nich nie róż­nił. Po­czuł go­rycz w ustach.

Kula po­wa­li­ła Bia­łe­go Konia na ko­la­na. Trzy­mał jesz­cze ręce w górze, jakby coś prze­ka­zy­wał.

Drugi strzał rzu­cił In­dia­ni­na w pło­my­ki ogni­ska. Leżał twa­rzą do dołu, nie ru­sza­jąc się, a ka­wa­le­ryj­ska kurt­ka za­czę­ła się tlić. Dłu­gie włosy Apacza oto­czy­ła nikła au­re­ola ognia, po­dob­na do nimbu oka­la­ją­ce­go głowy świę­tych na re­li­gij­nych ob­ra­zach.

Bie­gnąc w stro­nę swo­je­go de­re­sza, Van He­flin od­pa­lił trzy ła­dun­ki pro­cho­we. Wy­buch ze­rwał ka­mie­nie na stoku wio­dą­cym do do­li­ny i za­ta­ra­so­wał żleb – je­dy­ną drogę po­zwa­la­ją­cą pod­jąć po­ścig.

Van Heflin ze znu­że­niem skon­sta­to­wał, że dzi­wacz­ne i ni­czym nie­wy­tłu­ma­czal­ne po­czu­cie go­ry­czy na war­gach i w prze­ły­ku nie chce ustą­pić.

 

***

 

– Zde­ma­te­ria­li­zo­wa­łeś wszyst­ko, jak wy­ma­ga tego re­gu­la­min? – De­xter zadał py­ta­nie od nie­chce­nia, żując li­stek szcza­wiu.

Ton głosu De­xte­ra brzmiał zdaw­ko­wo. Pa­trzył przed sie­bie, może za­sta­na­wia­jąc się, jak szyb­ko dotrą do sza­lu­py cza­so­wej, a może ob­ser­wu­jąc mia­ro­we po­trzą­sa­nie łbem przez Whi­sky i roz­wa­ża­jąc, co może ono ozna­czać.  

– Oczy­wi­ście, że tak – tępym gło­sem od­po­wie­dział Van He­flin. – Zde­ma­te­ria­li­zo­wa­łem broń ma­gne­tycz­ną, te­le­lu­ne­tę, de­to­na­tor do zdal­ne­go ini­cjo­wa­nia eks­plo­zji. Za­pal­ni­ki znisz­czy­ły się same, pod­czas od­pa­la­nia. Nie zo­stał żaden ślad na­szej obec­no­ści. Żaden trop, oprócz ciała Bia­łe­go Konia. Pew­nie nad­pa­lo­ne­go.

W tym miej­scu płyt­ki wąwóz roz­sze­rzał się i mogli je­chać obok sie­bie.

Ko­py­ta mu­stan­gów i muła stu­ko­ta­ły mia­ro­wo o ka­mie­ni­ste pod­ło­że.

– Zli­kwi­do­wa­łem ze­staw po­mo­cy me­dycz­nej. Mo­że­my wra­cać do na­sze­go czasu. – De­xter po­pra­wił jasny ka­pe­lusz.

Wy­glą­dał i za­cho­wy­wał się już nor­mal­nie. Miał tylko nieco bled­szą twarz niż zwy­kle.

Van He­flin w mil­cze­niu po­ki­wał głową.

– Do­brze się czu­jesz?

Głos De­xte­ra nadal brzmiał obo­jęt­nie. Na­chy­lił się i czule po­kle­pał sro­ka­cza.

– Do­brze. – Van He­flin jesz­cze raz ospale kiw­nął głową. – Czuję się do­brze, bo dałem Bia­łe­mu Ko­nio­wi szan­sę. Mo­głem prze­cież spu­dło­wać. Dzie­li­ła nas dość znacz­na od­le­głość, więc po pro­stu mo­głem w niego nie tra­fić. Nie je­stem aż tak do­brym strzel­cem, jak ty. Poj­mu­jesz to, De­xter? Dałem mu szan­sę…

Whi­sky od­wró­cił głowę, pew­nie zdzi­wio­ny za­cho­wa­niem do­sia­da­ją­ce­go go jeźdź­ca. Par­sk­nął. 

– Bar­dzo do­brze ro­zu­miem – De­xter po­dra­pał się za uchem. – Zro­bi­łeś to, co po­wi­nie­neś uczy­nić. Nie ob­wi­niaj się – mu­sia­łeś za­pew­nić wła­ści­wy prze­bieg hi­sto­rii. Tak bywa w na­szej pracy – wy­bra­na zmien­na w ostat­niej chwi­li oka­zu­je się nic nie­war­ta.

– Po­żą­da­ny – mruk­nął Van He­flin pod nosem. – Po­żą­da­ny prze­bieg. To jed­nak jest róż­ni­ca.

Nie za­mie­rzał o tym roz­ma­wiać.

Nadal czuł go­rycz w ustach. Nie ustę­po­wa­ła.  

Dno pa­ro­wu ob­ni­ża­ło się. Van He­flin pa­mię­tał, że po prze­by­ciu kil­ku­set jar­dów za­cznie lekko się wzno­sić. Jesz­cze dalej znaj­do­wa­ło się ko­lej­ne zwę­że­nie i za­kręt. Ota­cza­ją­ce wąwóz wzgó­rza, w tym miej­scu wy­so­kie i stro­me, da­wa­ły sporo cie­nia. Zwie­trza­łe odłam­ki, spa­da­ją­ce ze sto­ków skal­nych szczy­tów, utwo­rzy­ły na dnie prze­smy­ku ka­mie­ni­sty piarg.

Sro­kacz De­xte­ra za­rżał prze­cią­gle. De­xter po­chy­lił się w sio­dle, żeby po­kle­pać konia po szyi.

Van He­flin po­my­ślał, że pew­nie się z nim żegna. Po do­tar­ciu do sza­lu­py za­mie­rza­li mu­stan­gi i muła pu­ścić wolno. Zna­le­zie­nie przez kogoś błą­ka­ją­cych się wierz­chow­ców, za­pa­sów, broni i sprzę­tu mier­ni­cze­go sce­na­riusz okre­ślał krót­ko: "zda­rze­nie in­cy­den­tal­ne, bez zna­cze­nia".

– Nie­po­trzeb­nie przed­wczo­raj tak późno piłem kawę, kiedy ty spa­łeś. Pew­nie to po­łą­cze­nie wstrzą­su mózgu, fa­so­li z bocz­kiem i moc­nej kawy roz­wa­li­ło mi żo­łą­dek.

De­xter ro­ze­śmiał się.

Koń­skie ko­py­ta głu­cho ude­rza­ły w gli­nia­ste w tym miej­scu dno jaru. Cza­sa­mi sły­sze­li gło­śniej­szy stu­kot, kiedy pod­ko­wa tra­fia­ła w odła­mek gra­ni­tu.

– Wiesz, może po pro­stu nie wy­my­łem do­brze pa­tel­ni po ostat­nim po­sił­ku kilka dni temu – za­uwa­żył Van He­flin. – Póź­niej oszczę­dza­li­śmy wodę. Nie na­le­ży od­grze­wać jesz­cze raz cze­goś wcze­śniej od­grza­ne­go. Ra­czej to stało się przy­czy­ną cho­ro­by.

De­resz Van He­fli­na też prze­cią­gle za­rżał. Strzygł usza­mi. Od­wró­cił łeb w stro­nę do­sia­da­ją­ce­go go jeźdź­ca. Lśnią­ce koń­skie śle­pie wpa­try­wa­ło się uważ­nie w czło­wie­ka sie­dzą­ce­go w sio­dle, jakby chcia­ło na coś zwró­cić jego uwagę.

Van He­flin ro­zu­miał, że De­xter go za­ga­du­je, żeby nie my­ślał o dzi­siej­szym po­ran­ku. Ale ta czcza, le­ni­wa po­ga­węd­ka nie spra­wia­ła przy­kro­ści, bo po­zwa­la­ła ode­rwać myśli od bez­sil­nie wznie­sio­nych ra­mion Bia­łe­go Konia, rzu­co­ne­go na klęcz­ki pierw­szym strza­łem.

Miał tylko jedno pra­gnie­nie. Ma­rzył o tym, aby wresz­cie za­trzy­ma­li się na po­stój. Tę­sk­nił do chwi­li, kiedy po­ło­ży się w cie­niu, owi­nie kocem i choć­by na krót­ko za­śnie. Wcale nie czuł zmę­cze­nia, bo do­brze wy­po­czął, ale pra­gnął za­nu­rzyć się w sen – nie­mal de­spe­rac­ko. W majak, osa­dzo­ny w jed­nym tylko cza­sie. W stan nie­świa­do­mo­ści, wy­peł­nio­ny tylko przez niego sa­me­go i jego czas. Czas, nie­pod­le­ga­ją­cy zmia­nie, sta­no­wią­cy wy­łącz­nie jego wła­sność, wolną od ja­kiej­kol­wiek in­ge­ren­cji.

Van He­flin z utę­sk­nie­niem cze­kał na tę chwilę, ale do po­po­łu­dnio­we­go po­pa­su po­zo­sta­wa­ło jesz­cze sporo go­dzin mo­no­ton­nej jazdy.

Whi­sky po­now­nie za­czął rżeć, tym razem gło­śniej. De­resz po chwi­li się do­łą­czył, rów­nie mocno.

– Ktoś nad­jeż­dża. – Głos De­xte­ra wy­rwał Van He­fli­na z za­my­śle­nia.

De­xter pod­niósł się w strze­mio­nach.

– In­diań­skie konie, kiedy czują albo sły­szą obce wierz­chow­ce, rżą ostrze­gaw­czo. Apa­cze ich tego uczą. Dobry zwy­czaj.

W jego gło­sie brzmia­ło na­pię­cie. Zsia­dał już na zie­mię.

Z po­chwy przy­tro­czo­nej do sio­dła wy­cią­gnął ka­ra­bin Spen­ce­ra.

– Na pewno nie są to czer­wo­no­skó­rzy – dodał sta­now­czo, bez za­sta­na­wia­nia się. – Ten wąwóz nie jest do­brym miej­scem do po­lo­wań. Mamy pokój, więc nie po­win­ni się tutaj włó­czyć tak sobie, bez żad­ne­go celu.

Van He­flin wpa­try­wał się w zwę­ża­ją­cą się gar­dziel jaru. Ni­ko­go jesz­cze nie wi­dział.

– To Luke Ban­ni­ster i jego ku­zy­ni. Ści­ga­li nas – wy­chry­piał.

Van He­flin mówił z tru­dem. Język i prze­łyk nagle stały się cał­ko­wi­cie suche.

– Też tak myślę – po­twier­dził De­xter. – Tro­pi­li nas i zna­leź­li. Pew­nie znają się na tym. 

Gwał­tow­ny­mi szarp­nię­cia­mi wy­cią­gał z juków krę­cą­ce­go się nie­spo­koj­nie muła rydel o krót­kiej rę­ko­je­ści. Po chwi­li do­ło­żył oskard.

Uważ­nie przyj­rzał się sie­dzą­ce­mu nadal na koniu to­wa­rzy­szo­wi.

– He­flin, od­pro­wadź i przy­wiąż konie i muła – będą nam prze­szka­dzać. W mię­dzy­cza­sie po­sta­ram się urzą­dzić dla nas przy­naj­mniej ze dwa sta­no­wi­ska strze­lec­kie.

Nie cze­ka­jąc na od­po­wiedź, moc­ny­mi ude­rze­nia­mi ki­lo­fa za­czął kru­szyć suchą i twar­dą po­wierzch­nię ze­schnię­tej ziemi.

Van He­flin po­słusz­nie za­wró­cił. To, co po­wie­dział De­xter, brzmia­ło roz­sąd­nie. Mu­sie­li się przy­go­to­wać do spo­tka­nia ze zbli­ża­ją­cą się grupą jeźdź­ców.

– Nie za­po­mnij o przy­nie­sie­niu amu­ni­cji! – głos De­xte­ra ki­piał pod­nie­ce­niem.

Van He­flin w mil­cze­niu kiw­nął głową. Po­my­ślał, że znowu, tak jak zwy­kle, liczy się czas. 

Po­pę­dza­jąc de­re­sza, my­ślał z go­ry­czą, że nie uwzględ­nił jesz­cze jed­nej zmien­nej gra­nicz­nej. Nie wziął pod uwagę, że Luke Ban­ni­ster ze­chce po­mścić śmierć brata i po­dej­mie po­ścig. Nie za­sta­no­wił się nad cha­rak­te­rem star­sze­go brata Dave’a. Nie ana­li­zo­wał pół­gęb­kiem prze­ka­zy­wa­nych w sa­lo­onie opo­wie­ści o dziw­nych na­pa­dach na farmy osad­ni­ków. Nie­odmien­nie znaj­do­wa­no potem kilka wbi­tych w zie­mię strzał, zgu­bio­ny in­diań­ski mo­ka­syn, na­szyj­nik z kłów dra­pież­ni­ków, po­rzu­co­ny to­ma­hawk, ubro­czo­ny we krwi – a także za­bi­tych far­me­rów, ich zony i dzie­ci z ra­na­mi od strza­łów w plecy. Nie po­my­ślał, że Luke Ban­ni­ster nie tylko pra­gnie od­pła­ty za śmierć brata, ale przy oka­zji po raz ko­lej­ny ze­chce zdo­być ob­fi­ty lup – więc o ni­czym nie za­po­mni.

Dobre konie bez wy­pa­lo­nych zna­ków, muł, dwa ka­ra­bi­ny, re­wol­we­ry, na­bo­je, sio­dła, sporo do­la­rów – wy­li­czał w my­ślach, bie­gnąc z po­wro­tem. – Ze­mści się, a przy oka­zji ob­ło­wi. Pew­nie to dru­gie po­pchnę­ło go do dzia­ła­nia.

Wró­cił naj­szyb­ciej, jak tylko mógł.

De­xter wyrył w ziemi nie­zbyt głę­bo­ki, dość sze­ro­ki wykop. Ukła­dał teraz z przo­du war­stwę ka­mie­ni i ob­sy­py­wał ją zie­mią. Zdą­żył nawet po­ło­żyć od czoła kilka pła­tów darni.

Rzu­cił rydel w stro­nę Van He­fli­na. Na­wi­ga­tor zła­pał na­rzę­dzie w po­wie­trzu.

– De­xter, zu­peł­nie idio­tycz­nie nie wzią­łem pod uwagę jed­nej zmien­nej sy­tu­acyj­nej, czyli żądzy ze­msty tego Luke’a Ban­ni­ste­ra – mówił po­mię­dzy ko­lej­ny­mi, za­ma­szy­sty­mi pchnię­cia­mi ło­pa­ty w grunt. – I tych jego na­pa­dów. Upo­dab­niał je do ata­ków In­dian, a ty mi o nich opo­wia­da­łeś. Prze­pra­szam.

Wście­kły­mi ude­rze­nia­mi rydla kru­szył zie­mię. Z sa­tys­fak­cją stwier­dził, że cał­kiem nie­źle mu idzie.

– Każdy ma prawo do po­my­łek. – De­xter za­śmiał się bez­tro­sko. Sta­ran­nie ukła­dał resz­tę ka­mie­ni z boków nędz­ne­go okopu. – Pa­mię­taj, że masz drugi re­wol­wer, wy­gra­ny w karty. Mó­wi­łem ci nie­daw­no, że się przy­da – mia­łem rację. Przy­da się jak cho­le­ra.  

Kry­tycz­nym wzro­kiem obej­rzał efekt pracy – spore za­głę­bie­nie w ziemi, z li­chy­mi osło­na­mi z przo­du i boków, zie­ją­cych dziu­ra­mi w wielu miej­scach.

Za­tarł ręce, naj­wi­docz­niej za­do­wo­lo­ny z efek­tów swo­je­go dzia­ła­nia. 

– Zdą­ży­my chyba jesz­cze urzą­dzić po jed­nym za­pa­so­wym sta­no­wi­sku, ale tylko z ka­mie­ni – dodał. – Ty bie­rzesz prawą stro­nę wą­wo­zu, ja lewą. Zajmę się teraz kon­stru­owa­niem na­stęp­nej, po­dob­nej for­ta­li­cji. I pa­mię­taj – w gło­sie De­xte­ra za­brzmia­ło roz­ba­wie­nie – przy zmia­nie miej­sca bie­gnij nisko po­chy­lo­ny albo tur­laj się po ziemi. Znacz­nie mniej­sze ry­zy­ko tra­fie­nia. Nie strze­laj w biegu.

Ro­zej­rzał się i pędem pu­ścił się w stro­nę osy­pi­ska skal­nych odłam­ków u pod­nó­ża naj­bliż­sze­go wzgó­rza.

Pra­co­wa­li tak szyb­ko, jak tylko mogli. De­xter w innym miej­scu ukła­dał ko­lej­ne ochron­ne przed­pier­sie z głazów, Van He­flin koń­czył for­mo­wać wła­sny wykop.

– Gdy­by­śmy wy­koń­czy­li przy szo­pie bandę Ban­ni­ste­ra, dzi­siaj nie mie­li­by­śmy ta­kich kło­po­tów – za­uwa­żył De­xter, ude­rze­nia­mi buta wbi­ja­jąc w zie­mię uło­żo­ny nie­wiel­ki wał. Ufor­mo­wał cał­kiem zgrab­ny, niski szań­czyk, a teraz sta­rał się go moc­niej ze­spo­lić. – Co są­dzisz o tej zmien­nej?

– Nie mie­li­by­śmy kło­po­tów, gdy­by­śmy prze­ży­li – od­po­wie­dział Van He­flin, ukła­da­jąc ciało w dziu­rze w ziemi. Stwier­dził, ze jest za­ska­ku­ją­co wy­god­na. – Szan­se na to mie­li­śmy na­praw­dę nikłe. Rów­nie do­brze można też po­wie­dzieć, że nie mie­li­by­śmy żad­nych kło­po­tów, gdy­byś nie kupił tego ka­pe­lu­sza.

Nie miał już czasu na to, żeby uło­żyć do­dat­ko­wy sza­niec, tak jak uczy­nił to De­xter. Rę­ko­ma plan­to­wał jesz­cze wy­ko­pa­ną zie­mię, sta­ra­jąc się przy oka­zji ją ubić. Wcze­śniej wi­dział, że tak po­stę­pu­je me­cha­nik, i uznał, że cał­kiem sen­sow­nie.

Sły­szał już wy­so­ko brzmią­cy, twar­dy stu­kot koń­skich pod­ków o ka­mien­ny piarg. Od­gło­sy ude­rzeń huf­na­li brzmia­ły gęsto, jakby nad­jeż­dża­ło sporo koni.

Uło­żył przed sobą dwa colty i kilka pu­de­łek z na­bo­ja­mi. Z sa­tys­fak­cją stwier­dził, że nie za­po­mniał za­brać z sakwy przy sio­dle wy­gra­ne­go dwa dni temu re­wol­we­ru, choć wcale o tym nie my­ślał. 

– Coś się zmie­ni, je­że­li nas za­strze­lą? – z wy­raź­ną cie­ka­wo­ścią za­py­tał De­xter.

Też leżał już w płyt­kiej jamie za wątłą osło­ną z ka­mie­ni, ziemi i darni. Od­wró­cił twarz w stro­nę Van He­fli­na. Nie mu­siał na­tę­żać – ich sta­no­wi­ska znaj­do­wa­ły się bli­sko sie­bie.

– Nic się nie zmie­ni, Brad – spo­koj­nie od­po­wie­dział Van He­flin. Roz­wa­żył już prze­bieg tej zmien­nej lo­so­wej. Nie po­sia­da­ła wielu im­pli­ka­cji.

Przy­ło­żył ka­ra­bin Spen­ce­ra do ra­mie­nia.

– Dwóch geo­de­tów zo­sta­nie za­bi­tych przez Apa­czów – kon­ty­nu­ował – z po­wo­du wła­snej głu­po­ty. Nie­do­świad­cze­ni lu­dzie ze Wscho­du po­je­cha­li w stro­nę obo­zo­wi­ska ple­mie­nia Bia­łe­go Konia. Mło­dzi wo­jow­ni­cy sko­rzy­sta­li z oka­zji, uśmiercili ich i ob­ra­bo­wa­li. Pew­nie potem ruszy jakaś wy­pra­wa od­we­to­wa i znowu roz­pocz­nie się wojna z czer­wo­no­skó­ry­mi. W sumie to jeden z po­śred­nich celów misji.

– I tak to wła­śnie zo­sta­nie od­czy­ta­ne – w gło­sie De­xte­ra za­brzmia­ła apro­ba­ta.

– Na pewno Ban­ni­ster za­brał ze sobą kilka piór, strzał do łuków, ja­kieś pa­cior­ki – ciagnąl z ożywieniem. – Po­roz­rzu­ca wszyst­ko na po­bo­jo­wi­sku, żeby uwia­ry­god­nić na­paść Apa­czów. Może nawet roz­wa­lić któ­re­muś z nas głowę to­ma­haw­kiem, żeby wszyst­ko wy­glą­da­ło tak, jak trze­ba. 

Biały ka­pe­lusz De­xte­ra leżał za osło­ną z ka­mie­ni. Van He­flin wi­dział, jak De­xter pal­ca­mi muska rondo.

Stu­kot pod­ków o ka­mie­ni­sty grunt brzmiał coraz gło­śniej. Konie się zbli­ża­ły.

– Jasne, że tak – po­twier­dził Van He­flin. – Je­dy­ny dobry aspekt tej spra­wy byłby taki – dodał sar­ka­stycz­nym tonem. – Nikt nie powie, ze sta­li­śmy się wa­ria­ta­mi. Pa­mię­tasz, jak po­wie­dzia­łem, ze In­dia­nie żywią wiel­ki sza­cu­nek dla ludzi nie­speł­na ro­zu­mu?

Skie­ro­wał lufę w prawą stro­nę wą­wo­zu. Sły­szał śmiech De­xte­ra, kwi­tu­ją­cy jego wy­po­wiedź i po­twier­dza­ją­cy, że to­wa­rzysz nie za­po­mniał wie­czor­nej roz­mo­wy przy ogni­sku.

Za­pa­dła chwi­la mil­cze­nia. Cze­ka­li.

 – Mogą nawet oskal­po­wać nasze trupy – dodał po chwi­li De­xter gło­sem peł­nym za­sta­no­wie­nia. – To praw­do­po­dob­ne, bo wtedy nikt nie miał­by wąt­pli­wo­ści, że sta­li­śmy się ofia­ra­mi in­diań­skiej krwio­żer­czo­ści.

Van He­flin zo­ba­czył pierw­szych jeźdź­ców wy­jeż­dża­ją­cych zza za­krę­tu. Znaj­do­wa­li się jesz­cze dość da­le­ko, ale zda­wa­ło mu się, że ich syl­wet­ki są skur­czo­ne, jakby po­chy­la­li się nisko nad grzy­wa­mi koni. Mieli ka­pe­lu­sze i dłu­gie płasz­cze chro­nią­ce ciała przed słoń­cem i ku­rzem.

Po­nu­ro za­klął. Wy­glą­da­ło na to, że ści­ga­ją­cy spo­dzie­wa­li się za­sadz­ki. To ozna­cza­ło, że od­pad­nie ważny ele­ment za­sko­cze­nia.

– Nad­jeż­dża­ją.

Głos De­xte­ra prze­peł­nia­ło teraz pod­nie­ce­nia.

Van He­flin od­wró­cił głowę w jego stro­nę. De­xter nadal leżał w swoim wy­ko­pie. Za­ło­żył na głowę pięk­ny, jasny ka­pe­lusz.

– Zde­ma­sku­jesz sta­no­wi­sko – ze znu­że­niem stwier­dził Van He­flin. – Sta­ra­li­śmy się, ile tylko mie­li­śmy sił, aby się ukryć, a ty ni­we­czysz pra­wie wszyst­ko…

De­xter po­pra­wił uło­że­nie na­kry­cia głowy, na­cią­ga­jąc rondo bar­dziej na czoło.

– Le­piej się w nim czuję, a to może mieć zna­cze­nie – od­po­wie­dział pew­nym sie­bie tonem. – Wła­ści­wie, czuję się bar­dzo do­brze. Mało ważna oko­licz­ność, ale co tam. Na pewno też le­piej wy­glą­dam. Cho­ciaż, z dru­giej stro­ny, moje świet­ne sa­mo­po­czu­cie rodzi wiele po­ży­tecz­nych dla nas im­pli­ka­cji. Cie­ka­wa zmien­na i nie­ba­wem ją spraw­dzi­my.

Uśmiech­nął się sze­ro­ko. Van He­flin zo­ba­czył biel jego zębów.

– Celuj spo­koj­nie, Emmet – cią­gnął drugi czło­nek wy­pra­wy. – Ła­god­nie na­ci­skaj cyn­giel. Nie pod­noś głowy. Jeśli będą w ruchu, bierz wy­prze­dze­nie na dwa palce sze­ro­ko­ści. Je­że­li wsta­niesz, strze­laj z przy­klę­ku na jedno ko­la­no. Wstrzy­muj od­dech, kiedy mie­rzysz. Po­ra­dzi­my sobie. Do­brze wy­glą­dam?

Głos De­xte­ra brzmiał coraz ra­do­śniej, pra­wie tak samo ra­do­śnie, jak trzy dni temu, wcze­snym po­po­łu­dniem, kiedy szy­ko­wał się do walki obok szopy. Unie­sio­ne dwa kłyk­cie dłoni po­ka­zy­wa­ły, o ile Van He­flin po­wi­nien prze­su­nąć musz­kę.

– Wy­glą­dasz bar­dzo do­brze, Brad – po­twier­dził Van He­flin. – Skąd to wszyst­ko wiesz, łącz­nie ze spo­so­bem oko­py­wa­nia się? Tak to chyba okre­śla­ją?

Splu­nął na zie­mię – nie mógł się po­wstrzy­mać.

I tak nie miało to już zna­cze­nia.

Zdjął swój brą­zo­wy ka­pe­lusz, mocno już wy­gnie­cio­ny i za­bru­dzo­ny. Uważ­nie obej­rzał. Czę­sto go uży­wał jako jaśka, kła­dąc się spać wtedy, kiedy jesz­cze wy­ty­cza­li szlak linii ko­le­jo­wej. Mu­siał w duchu przy­znać, że ka­pe­lusz wy­glą­da kiep­sko. Po­cie­szył się myślą, że to też nie ma już zna­cze­nia.  

– Dave Ban­ni­ster sporo o tym opo­wia­dał w sa­lo­onie. Był sier­żan­tem w armii Unii. Twier­dził, że zwia­dow­cą i czę­sto urzą­dzał za­sadz­ki.

De­xter po­cze­kał z od­po­wie­dzią do czasu osa­dze­nia przez Van He­fli­na znisz­czo­ne­go na­kry­cia na gło­wie.

Par­sk­nął we­so­łym, mło­dzień­czym śmie­chem.

– Wiele się od niego do­wie­dzia­łem – kon­ty­nu­ował. – Je­że­li po­dej­dą bli­żej, osło­nię cię ogniem z du­bel­tów­ki i re­wol­we­ru. Wiedz jedno – cią­gnął nadal roz­ba­wio­nym tonem – nie zo­sta­wię cię, cho­ciaż nie za bar­dzo się lu­bi­my. Je­że­li to ważne, przy­zna­ję, że chyba ura­to­wa­łeś nas dwa dni temu, wy­my­ka­jąc się ban­dzie Ban­ni­ste­rów. Chyba, bo nie spraw­dzi­li­śmy do końca tej zmien­nej. No i tro­chę razem prze­szli­śmy.

Dłoń De­xte­ra po­kle­pa­ła kolbę fuzji, le­żą­cej z boku.

– Teraz ja cie­bie ura­tu­ję. I sie­bie, oczy­wi­ście, też. Na wszel­ki wy­pa­dek trzy­maj jed­nak nisko łe­pe­ty­nę, a gdy­bym zo­stał ranny, nie przy­wią­zuj mnie potem do sio­dła. Nie lubię tego.

Zęby czło­wie­ka w bia­łym, pięk­nie wy­glą­da­ją­cym ka­pe­lu­szu znowu bły­snę­ły w sze­ro­kim uśmie­chu. De­xter ro­ze­rwał kar­to­no­we opa­ko­wa­nie pu­deł­ka z na­bo­ja­mi do du­bel­tów­ki i wło­żył pa­rę­na­ście sztuk do kie­sze­ni kurt­ki.

– Ten ban­dy­ta do cze­goś się jed­nak przy­dał – mruk­nął Van He­flin pod nosem.

Wie­dział, że teraz tylko jedno się liczy. Nawet nie czas. Zna­cze­nie miało wy­łącz­nie to, o czym nie­daw­no wspo­mniał Brad De­xter.

Ist­nia­ły zalewie dwie zmien­ne, nie­wie­le w sumie zna­czą­ce, lecz w ich przy­pad­ku nie­zwy­kle istot­ne.

Na­le­ża­ło spo­koj­nie i pew­nie ce­lo­wać – i tra­fiać.

Van He­flin po­my­ślał, że wła­ści­wie od tych pra­wie nic nie­zna­czą­cych zmien­nych za­le­ży wszyst­ko.

 

 

James O’Brien, nad­zor­ca, uważ­nie wpa­try­wał się w ho­lo­gram. Bez­gło­śnie po­ru­szał przy tym usta­mi albo wo­dził pal­cem po po­licz­kach i nosie, nie­kie­dy ugnia­ta­jąc jego ko­niu­szek. Van He­flin są­dził, że czyni tak bez­wied­nie.

O’Brien nie wy­rzekł dotąd ani jed­ne­go słowa.  

Emmet wes­tchnął. Po­my­ślał, że od­czy­ty­wa­nie wi­szą­cych w po­wie­trzu za­pi­sów trwa już dość długo. Zde­cy­do­wa­nie za długo.

Wie­dział, co tak uważ­nie stu­diu­je czło­wiek sie­dzą­cy po dru­giej stro­nie biur­ka. Obraz prze­strzen­ny wy­świe­tlał spra­woz­da­nie z prze­bie­gu misji – jego i De­xte­ra. 

Van He­flin nie są­dził, aby nie­zbyt ob­fi­ty ra­port sta­no­wił pa­sjo­nu­ją­cą lek­tu­rę. Re­la­cje z uda­nych wy­praw nie epa­to­wa­ły ob­ję­to­ścią – suche ze­sta­wie­nie fak­tów, re­su­me prze­bie­gu dzia­łań, ana­li­za dzia­ła­nia głów­nych zmien­nych nie zaj­mo­wa­ły wiele miej­sca. Rzad­ko bar­dziej szcze­gó­ło­wo oma­wia­no wy­ni­ki – czę­sto na za­koń­cze­nie nad­mie­nia­no tylko, że sce­na­riusz się spraw­dził. Cza­sa­mi po­da­wa­no oko­licz­no­ści utrud­nia­ją­ce dzia­ła­nia emi­sa­riu­szy, ale w spra­woz­da­niu Van He­flin o ni­czym takim nie wspo­mniał – nawet w opi­sie zda­rzeń in­cy­den­tal­nych.

Nad­zor­cy i tak o nich wie­dzie­li – nowy sys­tem od­zy­ski­wa­nia wspo­mnień przy­no­sił nie­zwy­kle bo­ga­ty ma­te­riał stu­dyj­ny. Two­rząc ra­port, Van He­flin parę razy po­my­ślał, że nie­ba­wem re­la­cje odej­dą do la­mu­sa – i pew­nie po raz ostat­ni spo­rzą­dził pi­sem­ny mel­du­nek.

Sie­dział na­prze­ciw­ko O’Brie­na z wy­god­nie wy­cią­gnię­ty­mi no­ga­mi. Miał ocho­tę za­pa­lić cy­ga­ret­kę, ale w bu­dyn­ku kon­tro­le­rów prze­szło­ści nie mógł tego uczy­nić.

Wła­ści­wie – do­szedł do wnio­sku – pra­wie ni­g­dzie nie można palić. I pra­wie nikt już nie pali, chyba tylko my… 

Van He­flin do­brze wie­dział, że pro­ces za­po­mi­na­nia o wie­dzy nie­zbęd­nej wy­słan­ni­kom prze­bie­ga szyb­ko. Z pa­mię­ci emi­sa­riu­szy nie usu­wa­no wszyst­kie­go – zna­jo­mość ję­zy­ka, oby­cza­jów i zasad wiary za­wsze mogła się kie­dyś przy­dać. Po­zby­wa­li się umie­jęt­no­ści już nie­po­trzeb­nych – i Emmet nic już nie pa­mię­tał z zasad geo­de­zji i kar­to­gra­fii, nie­daw­no pil­nie stu­dio­wa­nych. Ale wy­ko­rze­nie­nie po­trzeb­nych w trak­cie wy­pra­wy przy­zwy­cza­jeń oka­zy­wa­ło się nie­kie­dy bar­dzo trud­ne, cza­sa­mi nie­moż­li­we. Lu­dzie wra­ca­ją­cy z misji mieli prawo palić tytoń – do tego na­ło­gu i in­nych czę­sto mu­sie­li się przy­zwy­cza­ić – i wielu z przy­jem­no­ścią ko­rzy­sta­ło z otrzy­ma­ne­go przy­wi­le­ju aż do końca życia.

Nie roz­wa­żał jesz­cze, czy podda się ku­ra­cji od­wy­ko­wej. Ko­lej­na wy­pra­wa mogła wy­ma­gać oswo­je­nia się z ni­ko­ty­ną, więc są­dził, że roz­pa­trzy tę spra­wę bez po­śpie­chu.  

Brą­zo­wy ka­pe­lusz leżał na gład­kim jak lu­stro bla­cie biur­ka gra­wi­ta­cyj­ne­go, prze­miesz­cza­ją­ce­go się na żą­da­nie wła­ści­cie­la. Van He­flin oce­nił, że pięk­ny mebel zo­stał wy­ko­na­ny z na­tu­ral­ne­go su­row­ca, może nawet z ma­ho­niu. Drze­wa tro­skli­we chro­nio­no i pie­lę­gno­wa­no, ale nie­któ­rzy z nad­zor­ców po­zwa­la­li sobie na różne fa­na­be­rie, a sprzę­ty z li­te­go drew­na – wiel­ka rzad­kość – na­le­ża­ły do jed­nej z nich.

Po po­wro­cie, w okre­sie ad­ap­ta­cyj­nym, emi­sa­riu­sze uży­wa­li jesz­cze stro­jów z okre­su wy­pra­wy, choć dość krót­ko. Van He­fli­no­wi no­sze­nie kra­cia­stej ko­szu­li, ob­ci­słych spodni z grubo tka­nej ba­weł­nia­nej tka­ni­ny, butów z wy­so­ką cho­lew­ką i ma­ry­nar­ki z sa­mo­dzia­łu spra­wia­ło dziw­ną przy­jem­ność – i z żalem kon­sta­to­wał, że nie­ba­wem roz­sta­nie się z mocno znisz­czo­nym, lecz bar­dzo wy­god­nym ubra­niem.

Po­cią­gnął nosem. Odzież zaraz po po­wro­cie od­ka­żo­no w spe­cjal­nej ko­mo­rze, na ko­niec na­są­cza­jąc ją miłym dla zmy­słu po­wo­nie­nia za­pa­chem – nadal ema­no­wa­ła przy­jem­ną wonią roz­grza­nej słoń­cem trawy.

– Świet­ny wynik i zna­ko­mi­ty ra­port, Van He­flin – głos O’Brie­na prze­rwał prze­dłu­ża­ją­ce się mil­cze­nie. – Jed­ne­go nie ro­zu­miem: skąd wzię­ła się w ka­nio­nie grupa In­dian? Bar­dzo la­ko­nicz­nie w podsumowaniu skwi­to­wa­łeś tę spra­wę.

Nad­zor­ca znowu prze­su­nął pal­cem po nosie. Kli­ma­ty­za­tor w su­fi­cie szu­miał mo­no­ton­nie, wtła­cza­jąc do po­ko­ju świe­że po­wie­trze o po­sma­ku mor­skiej bryzy, cu­dow­nie tchną­ce solą i jodem. Na ze­wnątrz bu­dyn­ku pa­no­wa­ła zwy­kła, na­tę­ża­ją­ca się z każdą go­dzi­ną spie­ko­ta, a w miej­scach nie­ocie­nio­nych już żar wcze­sne­go przed­po­łu­dnia. Van He­flin wdy­chał z roz­ko­szą po­smak at­mos­fe­ry znad oce­anu – jego brzeg znaj­do­wał się za­le­d­wie pa­rę­set kro­ków dalej.

– Do końca tego nie wiem – od­po­wie­dział spo­koj­nie, lekko znu­dzo­nym tonem.

Nie wi­dział po­wo­dów do roz­wa­ża­nia nie­istot­nej dla sce­na­riu­sza oko­licz­no­ści i nie są­dził, żeby O’Brien spe­cjal­nie się tym in­te­re­so­wał. Miał pew­ność, że we­zwał go z in­ne­go po­wo­du. Na­le­ża­ło jed­nak od­po­wie­dzieć.

– Już nie roz­po­zna­my tej zmien­nej… – cią­gnął z na­my­słem. – Sądzę, że wódz skłó­co­ne­go z Apa­cza­mi ple­mie­nia za­mie­rzał urzą­dzić tam za­sadz­kę. Czer­wo­no­skó­rzy chyba się spóź­ni­li. W każ­dym razie, wy­je­cha­li z ja­kieś od­no­gi wą­wo­zu pro­sto na bandę Ban­ni­ste­ra. Nawet nie zdą­ży­li­śmy wy­strze­lić, a już roz­pętała się walka – więc wy­co­fa­li­śmy się ra­kiem i wró­ci­li­śmy po konie i muła.

Ze zdzi­wie­niem stwier­dził, że oczy­ma wy­obraź­ni wcale nie do­strze­ga tego ob­ra­zu, ale wcze­śniej­szy – ciało Bia­łe­go Konia wa­lą­ce się w pło­mie­nie ogni­ska, a potem ciem­ne włosy, ogar­nię­te ogniem.

Znowu po­czuł go­rycz w ustach. Miał ocho­tę splu­nąć na lśnią­cą pod­ło­gę, ale się po­wstrzy­mał.

Po­sadz­kę wy­ko­na­no z ma­te­ria­łu, słu­żą­ce­go do fa­bry­ka­cji ka­dłu­bów sza­lup cza­so­wych. Wy­glą­da­ła pięk­nie – jak wszyst­ko w bu­dyn­ku nad­zor­ców. Błysz­cza­ła ni­czym spo­koj­na toń rzeki, oświe­tlo­na bla­skiem księ­ży­ca w pełni.

Po pro­stu prze­łknął ślinę, sta­ra­jąc się nie czy­nić tego gło­śno. Szyb­ko za­czy­nał wy­zby­wać się pro­stac­kich na­wy­ków – i to go cie­szy­ło. Ze znu­że­niem jed­nak stwierdził, że przy­kry po­smak w prze­ły­ku nie ustę­pu­je – i nie po­tra­fi się go po­zbyć.

Wie­dział, że nie ma to zna­cze­nia – pew­nie kie­dyś jed­nak za­nik­nie. Teraz mu­siał opo­wie­dzieć O’Brie­no­wi wszyst­ko, aż do końca.

– Za­czę­li­śmy prze­my­kać się bo­kiem – kon­ty­nu­ował. – W tym miej­scu wąwóz tro­chę się roz­sze­rzał. Dość szpar­kim kro­kiem, przy­zna­ję. Długo nikt na nas nie zwra­cał uwagi, tak zaj­mo­wa­li się walką, a ko­py­ta koni wzbi­ja­ły sporo kurzu.

Wciąż nie wi­dział ga­lo­pu­ją­cych In­dian, kry­ją­cych się za koń­ski­mi szy­ja­mi, si­wa­wych kłęb­ków pro­cho­we­go dymu, tu­ma­nów pyłu i bla­da­wych ogni­ków po­ja­wia­ją­cych się u wy­lo­tów luf strzelb. Nie sły­szał huku wy­strza­łów i chry­pli­wych okrzy­ków czer­wo­no­skó­rych, prze­cho­dzą­cych w wo­jen­ne wycie. Przed oczy­ma miał obraz pa­lą­ce­go się czło­wie­ka w ciem­no­gra­na­to­wej kurt­ce wojsk Unii z em­ble­ma­tem cwa­łu­ją­ce­go mu­stan­ga na pier­si.

Nie chciał się roz­wiać. 

– Szli­śmy pie­szo – dodał po chwi­li mil­cze­nia. – Konie i kurz osła­nia­ły nas od stro­ny obu tych grup. Ja pro­wa­dzi­łem muła. Spraw­nie nam to szło. 

– W końcu De­xter jed­nak nie wy­trzy­mał? – O’Brien pstryk­nął pal­ca­mi.

Ho­lo­gram znik­nął.

– Nie zdzier­żył, bo Whi­sky zgi­nął – sucho stwier­dził Van He­flin. – Do­stał za­błą­ka­nym po­ci­skiem pro­sto w głowę. Już pra­wie wy­szli­śmy na tyły tej ko­tło­wa­ni­ny… Brad się wtedy wściekł. 

– Whi­sky? – nie­pew­nie po­wtó­rzył nad­zor­ca.

– Koń De­xte­ra – wy­ja­śnił Van He­flin. – Brad bar­dzo go lubił. A jesz­cze mu­stan­gi nas prze­cież ostrze­gły, więc De­xter nie mógł znieść wi­do­ku swo­je­go ulu­bień­ca chra­pią­ce­go z bólu. Zdaje się – cią­gnął obo­jęt­nym tonem – że dzię­ki temu kilku ku­zy­nów Ban­ni­ste­ra znacz­nie szyb­ciej prze­nio­sło się do świa­ta, gdzie nawet my nie po­tra­fi­my do­trzeć.

Na rogu biur­ka po­ja­wi­ła się spora, mo­sięż­na za­pal­nicz­ka, pew­nie, jak osą­dził Van He­flin, wy­cią­gnię­ta przez O’Brie­na z dol­nej szu­fla­dy. I chyba mocno wie­ko­wa. 

– Re­mi­ni­scen­cja daw­nych cza­sów – spo­koj­nie wy­ja­śnił nad­zor­ca w od­po­wie­dzi na zdu­mio­ne spoj­rze­nia Van He­fli­na. – Wszy­scy nad­zor­cy kie­dyś wy­ru­sza­li na misje – ja też. Za­bra­łem ją na pa­miąt­kę ostat­niej wy­pra­wy. Do tej pory nie mogę się wy­zbyć zna­ne­go ci na­ło­gu. Weź kilka cygar, dys­po­nu­ję spo­rym ich za­pa­sem. 

Ge­stem dłoni z in­ne­go za­ka­mar­ka wiel­kie­go mebla przy­wo­łał za­pal­nicz­kę gra­wi­ta­cyj­ną.

Pa­li­li w mil­cze­niu. Dym uno­sił się w górę, wchła­nia­ny przez sys­tem ab­sor­bu­ją­cy. Kli­ma­ty­za­tor nadal szu­miał cicho.

– Wsa­dzi­łem Brada na swo­je­go konia – kon­ty­nu­ował Van He­flin – Mu­sia­łem tro­chę po­trzą­snąć De­xte­rem, żeby się uspo­ko­ił. Przez to nie dałem rady utrzy­mać muła i pu­ści­łem go. Po­czy­nił sporo za­mie­sza­nia – wy­stra­szył się huków i wrza­sku. Bie­gał jak sza­lo­ny w kółko, aż w końcu też padł. My się wy­co­fa­li­śmy.

Nie zmie­rzał opo­wia­dać o tym, że zo­sta­ła tylko jedna ma­nier­ka, w do­dat­ku, jak się szyb­ko oka­za­ło, prze­strze­lo­na. Stra­ci­li wię­cej niż po­ło­wę skrom­ne­go za­pa­su wody. 

Cze­kał, co powie O’Brien. Cel wi­zy­ty nie zo­stał jesz­cze przed­sta­wio­ny. Van He­flin są­dził, że nad­zor­ca mógł­by w końcu przejść do isto­ty spra­wy.

Dym z cygar pły­nął do góry. Van He­flin ostroż­nie strzą­snął po­piół. Nie chciał za­bru­dzić pięk­nej pod­ło­gi.

– Wszyt­ko jasne. – Nad­zor­ca po­dra­pał się po nosie. – Jed­ne­go tylko nadal nie ro­zu­miem – czemu czer­wo­no­skó­rzy was nie ści­ga­li?

Van He­flin za­cią­gnął się mocno. Z przy­jem­no­ścią palił cy­ga­ro O’Brie­na. Przez chwi­lę za­sta­na­wiał się, skąd nad­zor­ca je bie­rze.

– Jak już za­bi­li wszyst­kich z bandy Ban­ni­ste­ra, od razu po­je­cha­li w stro­nę tej do­li­ny, miej­sca na­ra­dy – wy­ja­śnił. – Dla­te­go je­stem pewny, że za­mie­rza­li przy­go­to­wać za­sadz­kę. My się nie li­czy­li­śmy: dla nich li­czył się tylko Biały Koń. Star­cie z ósem­ką ku­zy­nów Ban­ni­ste­ra – cią­gnął gło­sem wy­praw­nym z emo­cji – poj­mo­wa­li jako wy­da­rze­nie in­cy­den­tal­ne. Dzię­ki temu, w dwój­kę na jed­nym koniu, po dwóch dniach do­tarliśmy do sza­lu­py.

– Oca­le­li­ście dzię­ki Bia­łe­mu Ko­nio­wi – za­uwa­żył O’Brien. – Nie wie­dząc o tym, po śmier­ci wy­rzą­dził wam przy­słu­gę.

– Tak. – Van Heflin spojrzał nadzorcy prosto w twarz. – I czasami myślę, że mam w stosunku do niego jakiś dług. Co dla mnie teraz planujesz?  

 

***

 

Program odzyskiwania wspomnień pozwalał na dokładne poznanie wszystkiego. Van Heflin uznał, że O’Brien po prostu zwłóczy z przedstawieniem prawdziwego celu spotkania. Może zresztą, dopowiedział sobie w myślach, tęsknił za wyprawami i chciałby jeszcze raz poczuć ich smak – z opowieści innych emisariuszy. Przypomnieć sobie czasy, gdy sam kreował przyszłość i decydował o losach ludzkości.

Albo coś spraw­dza – uzu­peł­nił myśl. – Coś waż­ne­go.

Nad­zor­ca zga­sił nie­do­pa­łek w po­piel­nicz­ce. Tym razem prze­cią­gnął pal­ca­mi po gład­ko wy­go­lo­nym pod­bród­ku.

– Mak­sy­mi­lian Ro­be­spier­re – kaszl­nął sucho. – Znasz go z wcze­śniej­szej misji, co jest do­dat­ko­wym ar­gu­men­tem za po­wie­rze­niem tego za­da­nia. Ta eks­pe­dy­cja to dowód wiel­kie­go za­ufa­nia.

Znowu nad biur­kiem zma­te­ria­li­zo­wał się ho­lo­gram. O’Brien usta­wił obraz tak, aby Van He­flin do­brze go wi­dział.

 – Ro­be­spier­re jest do­ży­wot­nim kon­su­lem Fran­cji, o czym za­pew­ne pa­mię­tasz – kon­ty­nu­ował z wi­docz­nym oży­wie­niem. – Umrze w łóżku wiele lat póź­niej, ale jako pro­tek­tor Elby, małej wyspy na Morzu Śród­ziem­nym. Gdzieś około roku ty­siąc osiem­set czter­na­ste­go Wiel­ka Re­wo­lu­cyj­na Fran­cja, dzie­ło jego życia, le­gnie w gru­zach, a Ko­za­cy będą paśli konie na łą­kach Mont­mar­tre. Zgorzk­nia­ły Dan­ton, wi­ce­kon­sul – też go po­zna­łeś, Emmet – przy końcu swego dłu­gie­go życia zaj­mie się uzu­peł­nia­niem wspa­nia­łej ko­lek­cji ka­pe­lu­szy, zbie­ra­nej przez cale życie. Wrócą Bur­bo­no­wie. 

Wzru­szył ra­mio­na­mi. Prze­su­nął pal­cem po war­gach. Pa­trzył uważ­nie na Van He­fli­na.

– Pro­sta misja kon­tro­l­na, choć ważna. – Nad­zor­ca skąpo się uśmiech­nął. – Spraw­dzisz funk­cjo­no­wa­nie naj­waż­niej­szych zmien­nych. 

Van He­flin uważ­nie wpa­try­wał się w obraz prze­strzen­ny. Chudy męż­czy­zna o twa­rzy po­bruż­dżo­nej zmarszcz­ka­mi, w prze­krzy­wio­nej pe­ru­ce na gło­wie, z wi­docz­nym wy­sił­kiem pie­lił grząd­ki w za­pusz­czo­nym ogro­dzie. Kilku ludzi sto­ją­cych przy ka­mien­nym ogro­dze­niu, w wy­so­kich cza­pach z bia­ły­mi or­ła­mi, trzy­ma­ją­cych na ra­mie­niu ka­ra­bi­ny z ba­gne­ta­mi, wy­glą­da­ło na wy­raź­nie znu­dzo­nych.

Wy­tę­żył wzrok.

Kie­dyś, w klu­bie ja­ko­bi­nów, w re­fek­ta­rzu zse­ku­la­ry­zo­wa­ne­go do­mi­ni­kań­skie­go klasz­to­ru, kilka razy spo­tkał się z tym sę­dzi­wym już czło­wie­kiem, znacz­nie wtedy młod­szym i żwaw­szym – i za­pa­mię­tał jego na­zwi­sko: Mak­sy­mi­lian de Ro­be­spier­re, zwany przez ja­ko­biń­skich to­wa­rzy­szy „Nie­prze­kup­nym”.

– Wszyst­kie wy­kre­sy po­ka­zu­ją, że re­wo­lu­cyj­na Fran­cja roz­pad­nie się na ka­wał­ki na po­cząt­ku dzie­więt­na­ste­go wieku? – Van He­flin z uwagą śle­dził wy­sił­ki star­ca, wy­ry­wa­ją­ce­go dłu­gie chwaty. – James, jeśli łaska, pokaż głów­ne zmien­ne gra­nicz­ne.

Obraz się zmie­nił – zda­wa­ło się, że pul­su­ją­ce linie krzy­wych, opa­trzo­ne na­pi­sa­mi i da­ta­mi, opla­ta­ją twarz i ciało cięż­ko od­dy­cha­ją­ce­go męż­czy­zny, spy­cha­ją go na drugi plan, za­ma­zu­ją – aż w końcu po­kry­wa­ją cał­ko­wi­cie.

Kilka z linii, wi­ją­cych się w po­wie­trzu, ozna­czo­no żółtą barwą, po­zo­sta­łe zie­lo­ną. 

– Jedna z naj­waż­niej­szych zmien­nych – głos O’Brie­na nie­spo­dzie­wa­nie za­brzmiał jo­wial­nie. Wo­dził teraz pal­cem po zie­lo­nej krzy­wej, przy­po­mi­na­ją­cej grube pną­cze. – Mo­żesz tego nie pa­mię­tać: Ro­be­spier­re to ho­mo­sek­su­ali­sta, długo nie­wy­ży­ty. W za­mę­cie no­wych cza­sów i bu­rze­nia sta­re­go ładu znaj­du­je umi­ło­wa­ne­go – mło­de­go ary­sto­kra­tę, dość pod­łe­go typa. Nie pa­mię­tam na­zwi­ska – nad­zor­ca strze­lił pal­ca­mi – ale dziś nie ma to zna­cze­nia. Sce­na­riusz wszyst­ko ci przy­bli­ży… Nie­prze­kup­ny na­po­ty­ka mi­łość życia, więc pra­gnie się nim cie­szyć. Wy­ga­sza ter­ror, pa­cy­fi­ku­je na­stro­je. Je­że­li Ro­be­spier­re jest szczę­śli­wy, niech ta­ki­mi staną się i inni. Niech­że ko­rzy­sta­ją z owo­ców re­wo­lu­cji. I tak Mak­sy­mi­lian two­rzy Wiel­ką Re­wo­lu­cyj­ną Fran­cję. Ter­ror staje się wsty­dli­wą prze­szło­ścią. 

Van He­flin po­czuł, że nie­do­pa­łek cy­ga­ra parzy go w palce. Za­po­mniał go zga­sić. Sta­ran­nym ge­stem na­pra­wił nie­do­pa­trze­nie. 

– Na­zy­wa się Jean Cle­ment de Ne­vers. – Van He­flin uważ­nie wpa­try­wał się w przestrzenny ekran. Z boku żół­ta­we­go kon­tu­ru zda­rzeń, prze­ni­ka­ją­ce­go przez szczu­płą męską po­stać, od­czy­tał na­zwi­sko. – Przy­stoj­ny. Twier­dzisz, James, że to ka­na­lia?

Nad­zor­ca uśmiech­nął się. Na bla­cie po­ja­wi­ła się pro­sto­kąt­na, ciem­na bu­tel­ka i dwie małe szkla­necz­ki.

O’Brien strze­lił pal­ca­mi.

– To spraw­ka De­xte­ra – wy­ja­śnił, spraw­nie wyj­mu­jąc korek. – Twier­dzi, że tro­chę się przy­zwy­cza­ił do za­war­to­ści tego sta­ro­daw­ne­go na­czy­nia pod­czas wizyt w sa­lo­onie. Wiem, co to za po­miesz­cze­nie. – Mach­nął dło­nią. – Po­szli­śmy mu na rękę, oczy­wi­ście nie na długo, a kilka butelek tra­fi­ło do mnie.

Prze­chy­lił obłą szyj­kę. Van He­flin do­szedł do wnio­sku, że bul­got prze­le­wa­ją­ce­go się do szkla­ne­czek płynu jest bar­dzo przy­jem­ny dla ucha.

Whi­sky wy­bor­nie mu sma­ko­wa­ła. Z przy­jem­no­ścią wypił pierw­szy łyk, a potem drugi.

– De Ne­vers ura­to­wał głowę – nad­zor­ca ostroż­nie wsa­dził z po­wro­tem szpunt – gdyż wydal pa­ru­na­stu ko­mi­li­to­nów. Wska­zał miej­sca, gdzie się ukry­wa­li, zło­żył ob­cią­ża­ją­ce ze­zna­nia, udo­wad­nia­jąc, że za­wią­za­li spi­sek, pla­no­wa­li za­mach – a sam się po­ka­jał i ogło­sił, że świę­cie wie­rzy w nowy ład.

W gło­sie O’Brie­na wy­raź­nie za­brzmia­ła po­gar­da. Za­śmiał się ury­wa­nie, jakby coś go roz­ba­wi­ło. 

– Na pro­ce­sie pod nie­bio­sa wy­chwa­lał re­wo­lu­cję. Ary­sto­kra­ta bez ho­no­ru – kon­ty­nu­ował cicho – tak da­le­ce go po­zba­wio­ny, że kiedy przed try­bu­na­łem jeden z oskar­żo­nych, nie­daw­ny to­wa­rzysz tego pięk­ni­sia, splu­nął mu w twarz, Ne­vers po pro­stu wy­tarł chu­s­tecz­ką po­licz­ki i ze­zna­wał dalej. Jedną spra­wę spraw­dzisz do­kład­nie: pe­wien bar­dzo młody czło­wiek, jakiś wi­ceh­ra­bia, wy­zwie Ne­ver­sa na po­je­dy­nek – bez­myśl­nie, bo ten go­ło­wąs zgi­nie. Jest dawnym zna­jo­mym ko­chan­ka Nie­prze­kup­ne­go. On i Ne­vers kie­dyś sza­leń­czo się ubó­stwia­li.

Van He­flin po­cią­gnął ze szkla­necz­ki. Przez parę se­kund ana­li­zo­wał słowa O’Brie­na.

Nie wszyst­ko przed­sta­wi­ło się do­sta­tecz­nie jasno.

– De Ne­vers boi się śmier­ci, a sta­nie do walki? – za­py­tał z po­wąt­pie­wa­niem. – Wy­bacz, nieco dziw­ne…

Mały robot wy­nu­rzył się z przej­ścia do dru­gie­go po­ko­ju, pod­je­chał do biur­ka i kilka razy prze­tarł blat. Pod­nie­śli szkla­necz­ki, cze­ka­jąc, aż skoń­czy.

Kli­ma­ty­za­tor ciągle szu­miał. Au­to­mat od­je­chał, usta­wia­jąc się pod jedną ze ścian.  

– Ko­cha­nek Ro­be­spier­re’a pa­nicz­nie lęka się spo­tka­nia z ostrzem gi­lo­ty­ny – ze ską­pym uśmie­chem wy­ja­śnił O’Brien. Po­ki­wał głową. – Tro­chę go ro­zu­miem. Nie oba­wia się jed­nak star­cia na szpa­dy. Umie wal­czyć – i to do­brze. Dziw­na zmien­na, przy­zna­ję, ale Ne­vers nie do­pusz­cza do sie­bie myśli, że ktoś z daw­ne­go kręgu zna­jo­mych może po­czy­ty­wać go za tchó­rza. A je­że­li tym kimś jest jego dawny mi­ło­śnik, w do­dat­ku jesz­cze nie­zbyt do­brze wła­da­ją­cy białą bro­nią, tym bar­dziej pra­gnie roz­pła­tać mu trze­wia. Agen­ci czło­wie­ka o na­zwi­sku Fo­uche – kon­ty­nu­ował nie­dba­łym tonem – skrzęt­nie za­trosz­czą się o to, żeby prze­ciw­nik na­sze­go ko­cha­sia ru­szał się jak mucha w smole. Tro­chę środ­ków usy­pia­ją­cych do­da­nych do wina lub kawy uczy­ni swoje. Ne­vers w jed­nym z za­pusz­czo­nych par­ków po­ło­ży wi­ceh­ra­bie­go tru­pem, w pięk­ny, choć nieco chłod­ny po­ra­nek. A potem z przy­jem­no­ścią wy­pi­je z Mak­sy­mi­lia­nem kawę ze śmie­tan­ką i zje kilka ro­ga­li­ków. 

Uśmiech O’Brie­na się po­głę­bił. Prych­nął przez zęby. 

– Spraw­dzisz, czy wszyst­ko prze­bie­ga jak na­le­ży. – Prze­chy­lił szkla­necz­kę. Dopił resz­tę al­ko­ho­lu. – Wy­ru­szysz z Bra­dem De­xte­rem. Spra­wa Bia­łe­go Konia pew­nie mocno was przy­bli­ży­ła, a to ważne.

Uśmiech­nął się, tym razem sze­ro­ko.

Van He­flin nie zwró­cił uwagi na jego słowa. Mu­siał jesz­cze coś spraw­dzić. Coś istot­ne­go.

Wy­cią­gnął rękę i kiw­nął dło­nią. Obraz ho­lo­gra­mo­wy po­słusz­nie się przy­bli­żył.

Emmett uważ­nie stu­dio­wał prze­bieg zmien­nych lo­so­wych. Wszyst­kie zbie­ga­ły się w jed­nym punk­cie prze­strze­ni. Ho­lo­gram po­ka­zy­wał tylko jeden obraz – ko­lum­ny wojsk ma­sze­ru­ją­cych Po­la­mi Eli­zej­ski­mi, tłum ludzi pa­trzą­cych na nie w mil­cze­niu, kil­ku­na­stu śmie­ją­cych się cy­wi­lów, rzu­ca­ją­cych kwia­ty. Spa­zma­tycz­nie pła­czą­cą ko­bie­tę, ocie­ra­ją­cą łzy i sto­ją­ce­go u jej boku chłop­ca, trzy­ma­ją­ce­go w szczu­plej dłoni trój­ko­lo­ro­wy sztan­dar. Bro­da­te­go jeźdź­ca w ba­ra­niej cza­pie na gło­wie, zdzie­la­ją­ce­go dzie­cia­ka ba­to­giem w twarz. Grup­kę męż­czyzn z bia­ły­mi ko­kar­da­mi na ka­pe­lu­szach, parę minut temu fre­ne­tycz­nie klasz­czą­cych w dło­nie, teraz za­wzię­cie dep­czą­cych spła­cheć tka­ni­ny w trzech bar­wach. 

Pole moż­li­wo­ści wy­stą­pie­nia in­nych roz­wią­zań nie ist­nia­ło. 

– Musi być coś jesz­cze, James – teraz Emmet po­tarł kciu­kiem ko­niu­szek nosa, nie my­śląc, co czyni – bo każdy wa­riant koń­czy się upad­kiem Wiel­kiej Re­wo­lu­cyj­nej Fran­cji. Nawet za­mach stanu Dan­to­na – palec wska­zu­ją­cy Van He­fli­na prze­su­nął się w po­wie­trzu, prze­ni­ka­jąc przez obraz – i wy­sła­nie Ro­be­spier­re’a na eme­ry­tu­rę nie wnosi nic no­we­go. Prze­bieg hi­sto­rii nie ule­gnie zmia­nie – po­wró­ci dy­na­stia Bo­ur­bo­nów. Ten po­je­dy­nek nie ma zna­cze­nia. In­cy­dent nie­war­ty nawet wzmian­ki. 

O’Brien wolno po­ki­wał głową. 

– Funk­cjo­nu­je jesz­cze jedna zmien­na, dla nas bar­dzo istot­na – mówił cicho, pra­wie szep­tem – i do­brze, że to do­strze­głeś, Emmet. Jest nią pewna młoda córka ze­gar­mi­strza, Jó­ze­fi­na Meier, Szwaj­car­ka z po­cho­dze­nia. Ro­be­spier­re ożeni się z nią, oczy­wi­ście z po­wo­dów po­li­tycz­nych – i pro­pa­gan­do­wych.

Ho­lo­gram wy­świe­tlił obraz mło­dej dziew­czy­ny w stroj­nym ka­pe­lu­szu, wo­dzą­cej gęsim pió­rem po pa­pie­rze. Sze­ścio­ra­mien­ny świecz­nik, usta­wio­ny na stole po­kry­tym ko­ron­ko­wym ob­ru­sem, dawał sporo świa­tła.

Twarz ko­bie­ty, nieco skry­ta za lor­gnon z kości sło­nio­wej, za­sty­gła w wy­ra­zie sku­pie­nia. 

Van He­flin sły­szał, jak pióro skrzy­pi. Dziew­czy­na pi­sa­ła cier­pli­wie, zda­nie po zda­niu, cza­sa­mi za­gry­za­jąc usta. Nie­kie­dy prze­glą­da­ła parę opa­słych tomów, le­żą­cych z boku se­kre­te­ry – i zaraz wra­ca­ła do pracy. Za jej ple­ca­mi, na ścia­nie, pysz­ni­ło się ale­go­rycz­ne przed­sta­wie­nie Bo­gi­ni Ro­zu­mu.  

– Oj­ciec Wiel­kiej Fran­cji po­trze­bu­je żony – gest dłoni O’Brie­na przy­bli­żył obraz. – A Jó­ze­fi­na do­sko­na­le się na­da­je do roli pierw­szej damy. Miesz­czan­ka, nie­zwy­kle in­te­li­gent­na, pra­co­wi­ta i zdol­na. Szwaj­car­ka, co sym­bo­li­zu­je wspól­no­tę ludów po­łą­czo­nych ideą re­wo­lu­cji. W Świą­ty­niach Ro­zu­mu pre­zen­tu­je się wspa­nia­le i świet­nie wy­po­wia­da. Jest sym­pa­tycz­na i bez­po­śred­nia. 

– Nie­zwy­kle pięk­na ko­bie­ta – za­uwa­żył Van He­flin.

Z uwagą przy­glą­dał się szczu­płej, za­my­ślo­nej twa­rzy o sza­rych oczach z kil­ko­ma cęt­ka­mi zie­le­ni na tę­czów­kach, dłu­gim rzę­som i ślicz­nie wy­kro­jo­nym war­gom, się­ga­ją­cym aż do ra­mion, nie­upię­tym wło­som o bar­wie mło­de­go kasz­ta­na. Ko­bie­ta ma­chi­nal­nie za­krę­ci­ła lok, pew­nie za­sta­na­wia­jąc się nad ko­lej­ną frazą tek­stu. 

Miała dłu­gie, pięk­ne palce. Nie­wiel­ki pie­przyk pod lewą po­wie­ką wcale jej nie szpe­cił, przy­da­wał tylko twa­rzy wy­raź­ne­go rysu zmy­sło­wo­ści. 

Głos O’Brie­na wy­rwał Em­me­ta z za­my­śle­nia. 

– W isto­cie… – Nad­zor­ca po­ki­wał głową. – Oczy­wi­ście, Nie­prze­kup­ny ją fa­tal­nie za­nie­dbu­je. To ma­riaż po­li­tycz­ny, fa­bry­ka­cja fał­szy­we­go mi­ra­żu szczę­śli­we­go, ro­dzin­ne­go życia – dla ludu. Mak­sy­mi­lia­na Jó­ze­fi­na nie in­te­re­su­je, on kocha Ne­ver­sa.

Przez dłuż­szą chwi­lę wpa­try­wał się w za­wie­szo­ny w po­wie­trzu obraz, po­dob­nie jak Van He­flin. Ciszę prze­ry­wa­ło tylko szur­go­ta­nie pióra i de­li­kat­ne wy­tar­cie nosa przez sie­dzą­cą za sto­łem ko­bie­tę.

– Jó­ze­fi­na się nudzi – kon­ty­nu­ował O’Brien. – Jest córką ze­gar­mi­strza, to już wiesz. Oj­ciec opo­wia­dał jej o me­cha­ni­ce, po­ka­zy­wał, jak kon­stru­uje ze­ga­ry. W dzie­ciń­stwie ją to fa­scy­no­wa­ło. Sporo czy­ta­ła, po­czę­ła ko­re­spon­do­wać z tu­za­mi ów­cze­snej nauki. Roz­cza­ro­wa­na mał­żeń­stwem, prze­nie­sie się na wieś i na­pi­sze dzie­ło „O na­tu­rze wszech­rze­czy, czasu i jego me­an­drach”.

Ho­lo­gram po­ka­zał teraz Jó­ze­fi­nę Meier, prze­glą­da­ją­cą nie­zbyt grubą ksią­żecz­kę w opra­wie ze skóry. Uśmie­cha­ła się – nieco ni­kłym, roz­ma­rzo­nym wy­gię­ciem warg osoby, pa­trzą­cej – jak oce­nił Van He­flin – na dzie­ło swo­je­go życia.

Nadal wy­glą­da­ła pięk­nie, choć w ką­ci­kach ust ry­so­wa­ły się już dwie zmarszcz­ki. Van He­flin uznał, że wcale jej nie szpe­cą.

Słowa nad­zor­cy zmu­si­ły go do od­wró­ce­nia głowy. 

– Ro­ze­śle książ­kę do zna­jo­mych, ale przej­dzie nie­zau­wa­żo­na. Wiele osób ją wy­śmie­je. 

Twarz O’Brie­na przy­bra­ła wyraz sku­pie­nia. Za­czął bęb­nić pal­ca­mi w blat biur­ka.

– Kilku ludzi jed­nak się nad nią po­waż­nie za­sta­no­wi i roz­wi­ną myśl pięk­nej i za­nie­dby­wa­nej Jó­ze­fi­ny – kon­ty­nu­ował. – Póź­niej na­stęp­ni pójdą w jej ślady. Dzię­ki niej po­wsta­nie nasza rze­czy­wi­stość. Ta młoda Szwaj­car­ka jest…

O’Brien za­wa­hał się. Zda­wa­ło się, że szuka wła­ści­we­go po­rów­na­nia. Pstryk­nął pal­ca­mi, jakby miał je na końcu ję­zy­ka, ale jesz­cze nie do końca prze­my­śla­ne.

Ho­lo­gram znik­nął.

… jest raj­ską matką – Ewą na­szej hi­sto­rii – cią­gnął po paru se­kun­dach na­my­słu. – Dla nas naj­waż­niej­szą zmien­ną. Cen­tral­ną zmien­ną gra­nicz­ną. I ty ją spraw­dzisz, czy funk­cjo­nu­je tak, jak po­win­na.

Obaj pa­trzy­li teraz na sie­bie w mil­cze­niu.

– Oczy­wi­ście, ten nie­do­ro­stek, młody wi­ceh­ra­bia, musi zgi­nąć, aby wszyst­ko po­to­czy­ło się, tak, jak sobie ży­czy­my – sucho za­uwa­żył Van He­flin.

Słu­cha­jąc O’Brie­na, prze­tra­wiał in­for­ma­cje. Ta zmien­na wy­da­wa­ła się pro­sta – i oczy­wi­sta.

– Pa­mię­taj, Emmet, że to nic oso­bi­ste­go – ostroż­nie za­uwa­żył nad­zor­ca. Uważ­nie wpa­try­wał się w twarz Van He­fli­na. – Re­ali­zu­jesz tylko za­da­nie. Wcale nie takie trud­ne. My po pro­stu kształ­tu­je­my hi­sto­rię. Po za­koń­cze­niu wy­pra­wy zo­sta­niesz nad­zor­cą – jed­nym z nas. Spo­tka cię wiel­ki za­szczyt. Sam bę­dziesz kre­ował po­żą­da­ną rze­czy­wi­stość. Pa­mię­taj: to nic oso­bi­ste­go. 

O’Brien miał po­cią­głą twarz o bla­dej cerze, ozdo­bio­ną z boków dłu­gi­mi, czar­ny­mi ba­ka­mi i ciem­ne, nieco zmę­czo­ne oczy. Mocno już ły­siał. Teraz to szczu­płe ob­li­cze wy­ra­ża­ło za­nie­po­ko­je­nie.

Ba­daw­czo pa­trzył na Van He­fli­na. Dłoń o moc­nych pal­cach nadal pu­ka­ła w rant gład­kie­go blatu.

Van He­fli­no­wi coś się przy­po­mnia­ło – słowa, wy­po­wie­dzia­ne do sie­bie w cza­sie po­wrot­nej drogi do sza­lu­py cza­so­wej.

Po­żą­da­ny prze­bieg – sfor­mu­ło­wał je w my­ślach. – To jed­nak jest róż­ni­ca.

Nie za­mie­rzał wy­po­wia­dać ich gło­śno. Na­le­ża­ły do już ukształ­to­wa­nej hi­sto­rii.

Do­stał do wy­ko­na­nia ko­lej­ne za­da­nie i na nim po­wi­nien się sku­pić. O’Brien cze­kał na od­po­wiedź.

– I to nie bę­dzie nic oso­bi­ste­go, James. – Van He­flin wstał. Nie wie­dział, dla­cze­go, ale po­czuł znu­że­nie. Jesz­cze nie­daw­no cie­szył­by się z wie­ści, ze zo­sta­nie to­wa­rzy­szem O’Brie­na, ale teraz nie czuł nic, tylko nie­zro­zu­mia­łe dla niego sa­me­go zmę­cze­nie. – Po pro­stu ru­ty­no­wa wy­pra­wa kon­tro­l­na. Tak ją po­trak­tu­je­my, ja i De­xter. Tak, jak za­wsze. Za­koń­czy się suk­ce­sem.

Nad­zor­ca uśmiech­nął się. W mil­cze­niu po­da­li sobie ręce.

Uścisk dłoni O’Brie­na oka­zał się nad­spo­dzie­wa­nie silny. I ser­decz­ny. Po­trzą­snął kilka razy pra­wi­cą Van He­fli­na.

Jak­by­śmy za­war­li jakiś pakt – po­my­ślał Emmet. – Sy­gno­wa­li nie­zna­ne ni­ko­mu, lecz ważne po­ro­zu­mie­nie. Tylko – dla kogo istot­ne?

Nigdy dotąd nie zwra­cał na to uwagi i nie za­da­wał ta­kich pytań. Za­po­zna­wał się ze sce­na­riu­szem i wcie­lał go w życie – naj­le­piej, jak tylko po­tra­fił.

Obraz prze­strzen­ny znowu się wy­świe­tlił. Dwóch męż­czyzn, ubra­nych w białe ko­szu­le z pod­wi­nię­ty­mi rę­ka­wa­mi, ob­ci­słe spodnie, cie­li­ste poń­czo­chy opi­na­ją­ce łydki, obu­tych w trze­wi­ki ze spo­ry­mi klam­ra­mi wal­czy­ło na szpa­dy, dep­cąc wy­bu­ja­łą zie­leń traw­ni­ka. Kilka osób stało nie­opo­dal, ob­ser­wu­jąc po­je­dy­nek.

Mło­dziut­ka twarz jed­ne­go z wal­czą­cych spły­wa­ła potem. 

– Matka tego wi­ceh­ra­bie­go jesz­cze żyje? – obo­jęt­nym tonem za­py­tał Van He­flin. Zbie­rał się już do wyj­ścia. Spraw­dził, czy do­brze wło­żył cy­ga­ra do kie­sze­ni.

Nie mu­siał pytać, kto za­da­je i od­pie­ra ciosy. Wie­dział.

– Tak – znie­cier­pli­wio­nym tonem od­po­wie­dział O’Brien. Van He­flin przyj­rzał mu się uważ­nie. Nad­zor­ca wy­glą­dał na czło­wie­ka, pra­gną­ce­go zająć się już in­ny­mi spra­wa­mi. 

– Jej życia nie ma zna­cze­nia, ale, oczy­wi­ście, zba­da­li­śmy je do­kład­nie – kon­ty­nu­ował czło­wiek z czar­ny­mi ba­ka­mi. Wpa­try­wał się w obraz prze­strzen­ny. – Bar­dzo się po­sta­rza­ła w pierw­szym, gwał­tow­nym okre­sie re­wo­lu­cji. Jest znisz­czo­ną ży­ciem ma­tro­ną. Cią­gle drża­ła o syna, a teraz nawet ośmie­la się wyjść do pie­kar­ni kupić mu chleb. Opo­wia­da z ra­do­ścią, że jest pod do­stat­kiem bułek – i cie­szy się, ze pra­wie wszyst­ko się zmie­ni­ło. Prze­ży­je swo­je­go je­dy­na­ka.

O’Brien wolno po­ki­wał głową. Ge­sta­mi dłoni szyb­ko prze­wi­jał obraz prze­strzen­ny, aż tra­fił na wła­ści­wy.

– To ona – oznaj­mił krot­ko.

Le­ci­wie wy­glą­da­ją­ca, przy­gar­bio­na ko­bie­ta o si­wych wło­sach, ze śla­da­mi daw­nej urody na twa­rzy, wolno krzą­ta­ła się w nędz­nie wy­glą­da­ją­cej kuch­ni. Z wi­docz­nym wy­sił­kiem unio­sła z pieca bu­cha­ją­cy parą czaj­nik z pod­ska­ku­ją­cą po­kryw­ką i na­la­ła wrzą­tek do pięk­ne­go im­bry­ka, sto­ją­ce­go na odra­pa­nym stole bez ser­we­ty.

Van He­flin usły­szał wes­tchnie­nie ulgi, kiedy po­sta­wi­ła z po­wro­tem na­czy­nie na rów­nie nędz­nym jak kuch­nia że­la­znym piecu.

Wi­dział, jak wolno kroi po­dłuż­ny bo­che­nek, sma­ru­je fo­rem­ne krom­ki ma­słem z por­ce­la­no­wej faski – i zerka na oka­za­ły zegar, wi­szą­cy na ścia­nie, pew­nie, jak sa­dził, po­zo­sta­łość przed­re­wo­lu­cyj­nych cza­sów. Śle­dził wyraz za­nie­po­ko­je­nia, ry­su­ją­cy się na jej zwię­dłych ustach, po­licz­kach i w zmę­czo­nych oczach. Ku­rant oznaj­mił upływ peł­nej go­dzi­ny, wy­bi­ja­jąc skocz­ną me­lo­dyj­kę.

Drzwi skrzyp­nę­ły, kiedy do po­miesz­cze­nia wszedł młody, bar­dzo szczu­pły i niski męż­czy­zna, w ka­pe­lu­szu z pió­ro­pu­szem, kurt­ce prze­wią­za­nej trój­ko­lo­ro­wym pasem, ze szpa­dą u boku.

 W dłoni trzy­mał wi­kli­no­wy ko­szyk. Uprzej­mym ge­stem uchy­lił ka­pe­lusz, i wtedy Van He­flin zo­ba­czył, że męż­czy­zna ma dłu­gie pra­wie do ra­mion, ciem­ne włosy.

Van He­flin przy­po­mniał sobie ten strój. Wtedy, kiedy wi­zy­to­wał Paryż, bu­dził po­wszech­ne zdzi­wie­nie miesz­kań­ców od­mien­no­ścią kroju. Pa­trzył na ofi­ce­ra re­wo­lu­cyj­nej armii, na co wska­zy­wa­ły ga­lo­ny na ra­mio­nach.

Gość w mil­cze­niu usta­wiał na stole owi­nię­te w pa­pier więk­sze i mniej­sze pa­kun­ki.

– Przy­nio­słem wik­tu­ały – ob­wie­ścił krot­ko. – Pasz­tet stras­bur­ski, ser, go­to­wa­na kura. Ro­st­bef gar­ni­ro­wa­ny grzy­ba­mi. Parę pęt sa­la­mi. Po­mi­do­ry. To pre­zent. I umó­wio­ną ilość asy­gnat jako za­pła­tę za mi­nio­ny mie­siąc. 

Ko­bie­ta dy­gnę­ła, dziw­nie śmiesz­nym, pen­sjo­nar­skim ge­stem, po czym z wa­ha­niem wy­cią­gnę­ła przed sie­bie dłoń, może ocze­ku­jąc, że czło­wiek w mun­du­ro­wej kurt­ce po­ca­łu­ję ją w rękę.

Przy­bysz stał nie­ru­cho­mo.

– Bar­dzo pan dobry, panie Bo­na­par­te. – Stara ko­bie­ta szyb­ko zło­ży­ła dło­nie na po­doł­ku. Uśmiech­nę­ła się pro­mien­nie. – Na­praw­dę bar­dzo to za­cnie z pań­skiej stro­ny. Syn się ucie­szy, gdy wróci. 

 – Oby­wa­te­lu Bo­na­par­te – po­pra­wił ją z na­ci­skiem w gło­sie nie­wy­so­ki męż­czy­zna. – Oby­wa­te­lu Bo­na­par­te. Pro­szę za­wsze o tym pa­mię­tać. Za­wsze. Ten dar, oby­wa­tel­ko, to tylko ekwi­wa­lent za pomoc przy po­głę­bia­niu zna­jo­mo­ści ję­zy­ka fran­cu­skie­go i po­pra­wia­niu kon­dy­cji mojej wy­mo­wy. Do­ce­niam te lek­cje – nie­zwy­kle mi się przy­da­ją.

Oczy czło­wie­ka w mun­du­rze dziw­nie za­lśni­ły. Skło­nił się sztyw­no i wy­szedł. 

Van He­flin skon­sta­to­wał, że wi­dział już ten nie­po­ko­ją­cy błysk – tak wy­glą­da­ły oczy De­xte­ra, kiedy prze­mie­rzał sa­lo­on po wy­zwa­niu Ban­ni­ste­ra do walki. Do­brze zro­zu­miał wy­po­wia­da­ne słowa – i te mó­wio­ne z wy­kwint­nym, sta­ran­nym ak­cen­tem przez star­szą panią, jak i wtedy, kiedy młody ofi­cer chro­pa­wo i nie­dba­le for­mu­ło­wał zgło­ski.

Ucie­szył się, że nadal do­brze zna fran­cu­ski.

– Któż to jest? – za­py­tał z nie­ukry­wa­ną cie­ka­wo­ścią. – Pod­czas pierw­szej misji nie rzu­cił mi się w oczy.

– Fi­gu­ra bez zna­cze­nia… – O’Brien mach­nął ręką. Mówił z wy­raź­nym znie­cier­pli­wie­niem, jakby znu­dzo­ny prze­dłu­ża­ją­cą się roz­mo­wą. – Zdaje się, że ten młody, kor­sy­kań­ski ofi­ce­rek do­chra­pie się w końcu stop­nia ma­jo­ra. Nie za­przą­taj sobie nim głowy – jest nie­istot­ną, in­cy­den­tal­ną zmien­ną.

Van He­flin po­krę­cił głową. Ten zu­chwa­ły, pewny sie­bie po­łysk tę­czó­wek wy­da­wał mu się nie­po­ko­ją­cy. Jesz­cze miał czas, aby się za­sta­no­wić, co może ozna­czać.

Zwró­cił wzrok na obraz, roz­cią­ga­ją­cy się nad biur­kiem.

Ko­bie­ta sma­ro­wa­ła pasz­te­tem dwie pajd­ki chle­ba, grubo, nie­kie­dy ze sma­kiem ob­li­zu­jąc nóż. Tro­chę trzę­sły się jej dło­nie. Po kil­ku­na­stu se­kun­dach na­my­słu od­kro­iła z płata ro­st­be­fu dwa spore ka­wał­ki i uło­ży­ła na ko­lej­nych krom­kach. Roz­sta­wi­ła ta­le­rzy­ki, a potem za­bra­ła się do prze­cie­ra­ni fi­li­ża­nek i sztuć­ców, cały czas zer­ka­jąc na zegar.

Ku­rant wybił ko­lej­ne pół go­dzi­ny. 

Van He­flin pa­trzył w mil­cze­niu na krzą­ta­ni­nę matki wi­ceh­ra­bie­go, aż do chwi­li, kiedy ho­lo­gram nie znik­nął.

Już bez zdzi­wie­nia stwier­dził, że jego mozg for­mu­łu­je ko­lej­ne spo­strze­że­nia, zu­peł­nie nie zwią­za­ne z nową misją. 

Wyślę kogoś na śmierć, tym razem nawet nie zna­jąc jego na­zwi­ska – kon­sta­to­wał w my­ślach. – Tak jak Bia­łe­go Konia. Jesz­cze nie wiem, kto to jest, ale wiem, że on umrze. Musi zgi­nąć. Ta ko­bie­ta przy­go­tu­je śnia­da­nie, cze­ka­jąc na jego po­wrót z przy­ja­ciel­skie­go spo­tka­nia w parku – pew­nie syn tak o tym opo­wia­dał – ale chło­pak już nigdy nie wróci.

Pod­niósł dłoń w ge­ście po­że­gna­nia i od­wró­cił się.

Idąc do wyj­ścia, Van He­flin nagle od­krył, że nie­spo­dzie­wa­nie go­rycz w ustach za­czy­na po­wo­li ustę­po­wać. Może i dla­te­go, skonstatował, że wcze­śniej spłu­kał ją pa­ro­ma ły­ka­mi do­bre­go al­ko­ho­lu. A może dzię­ki myśli, ro­dzą­cej się teraz w głębi jego mózgu, ab­sor­bu­ją­cej umysł – dzi­wacz­nej, ale zaj­mu­ją­cej i cie­ka­wej per­spek­ty­wie zbu­do­wa­nia in­ne­go sce­na­riu­sza.

Kątem oka do­strzegł, że O’Brien stu­diu­je na­stęp­ny ho­lo­gram.

Zo­ba­czył jesz­cze, że robot go­spo­dar­czy znowu za­czął po­le­ro­wać boki biur­ka, a potem za­brał się do czysz­cze­nia wol­ne­go już krze­sła.

Cicho za­mknął za sobą drzwi.

Ka­mien­ne flizy wrót do bu­dyn­ku nad­zor­ców lekko szczęk­nę­ły, kiedy Van He­flin wy­szedł na ze­wnątrz. Od­ru­cho­wo spoj­rzał na mur, a potem na ota­cza­ją­cą go prze­strzeń.

Gład­ka ścia­na two­rzy­ła jed­no­li­tą płasz­czy­znę, szczel­nie od­gra­dza­ją­cą opusz­czo­ne przed chwi­lą wnę­trze od świa­ta ze­wnętrz­ne­go, a dalej po­ło­żo­ne, schod­ko­we bu­dow­le miesz­kal­ne pła­wi­ły się w słoń­cu, ni­czym ka­mien­ne zwie­rzę­ta, nie­wzru­szo­ne w swo­jej mil­czą­cej po­tę­dze.

 

***

 

Gruby żwir ścież­ki, co­dzien­nie gra­co­wa­nej i ubi­ja­nej przez ro­bo­ta go­spo­dar­cze­go, chrzę­ścił pod bu­ta­mi Van He­fli­na. Nie­opo­dal ob­ra­mo­wa­ne­go pła­ski­mi gła­za­mi szla­ku długa linia wiel­kich fon­tann wzno­si­ła ku niebu sze­re­gi ma­je­sta­tycz­nych ko­lumn pie­nią­cej się wody. Po­tęż­ne se­kwo­je rzu­ca­ły plamy cie­nia na ide­al­nie równe traw­ni­ki, roz­cią­ga­ją­ce się po­mię­dzy po­dob­ny­mi do ka­mien­nych wzgórz pi­ra­mi­da­mi miesz­kal­nym – zig­gu­ra­ta­mi, jak je na­zy­wa­no – a setki sta­ran­nie przy­cię­tych krze­wów aż po wid­no­krąg szat­ko­wa­ły ła­god­ne stoki wznie­sień na ty­sią­ce rów­nych kwa­dra­tów.

Kilka sa­mo­czyn­nych ko­sia­rek na po­dusz­ce po­wietrz­nej po­ru­sza­ło się po­wo­li, przy­ci­na­jąc trawę. Parę in­nych ma­szyn bez­gło­śnie sa­dzi­ło nową linię krze­wów, od razu wstrzy­ku­jąc w głąb ziemi płyn­ny nawóz. Nie­wiel­ki au­to­mat bie­lił fos­fo­ry­zu­ją­cym w mroku wap­nem skal­ne odłam­ki, wy­ty­cza­ją­ce dróż­kę.

Van He­flin nie­uważ­nie rzu­cił okiem na krzą­ta­ją­ce się ro­bo­ty. Wie­dział, że nadal po­ziom tlenu w at­mos­fe­rze utrzy­mu­je się nie­bez­piecz­nie bli­sko do­pusz­czal­nej gra­ni­cy, a każdy nowy okaz zie­le­ni od­da­la nie­bez­pie­czeń­stwo uczy­nie­nia po­wie­trza śmier­tel­nie nie­bez­piecz­nym.

Za­wsze z tym wal­czo­no, o tym roz­ma­wia­no, spie­ra­no się o dobór środ­ków za­po­bie­gaw­czych, ale on my­ślał teraz o czymś zu­peł­nie innym.

Ścież­ka wzno­si­ła się ła­god­ny­mi za­ko­sa­mi ku pła­skie­mu szczy­to­wi dłu­gie­go ma­sy­wu, cią­gną­ce­go się setki mil wzdłuż brze­gu wiel­kie­go oce­anu. Miesz­kal­na pi­ra­mi­da Van He­fli­na znaj­do­wa­ła się bli­sko, le­d­wie kil­ka­na­ście minut mar­szu dalej – a wła­ści­wie miłej, od­prę­ża­ją­cej prze­chadz­ki.

Van He­flin wolno sta­wiał kroki. Tak jak wszy­scy, miał bar­dzo wy­god­ne i prze­stron­ne miesz­ka­nie, ob­słu­gi­wa­ne i pie­czo­ło­wi­cie pie­lę­gno­wa­ne przez ro­bo­ty – tak dużo au­to­ma­tów, że Emmet w końcu prze­stał je roz­róż­niać. We wnę­trzu zig­gu­ra­tu cze­ka­ła go przy­jem­na i cią­gle trwa­ją­ca sje­sta – choć wcale nie le­ni­wa. Nikt z miesz­kań­ców nie cier­piał na brak zajęć, tylko nikt się nie spie­szył, me­to­dycz­nie wy­ko­nu­jąc wy­bra­ne prace. Albo po­wie­rzo­ne, tak jak w przy­pad­ku wy­słan­ni­ków.

Lubił to, co jemu przy­pa­dło, a nawet ko­chał. Tak jak wszy­scy jego są­sie­dzi i zna­jo­mi uwiel­biał dłu­gie dys­ku­sje, spa­ce­ry brze­giem oce­anu, pik­ni­ki w cie­niu se­kwoi, roz­wa­ża­nia o moż­li­wo­ści wy­bu­do­wa­nia no­wych miast w głębi prze­stwo­ru wody i pracę przy pierw­szych pod­wod­nych sie­dlisz­czach, dy­żu­ry w pod­ziem­nych ha­lach pro­duk­cyj­nych, za­ję­cia w la­bo­ra­to­riach, roz­trzą­sa­nie ostat­nich wy­na­laz­ków i udo­sko­na­leń życia, dys­kret­ną opie­kę krę­cą­cych się pod ścia­na­mi ro­bo­tów, tre­nin­gi utrzy­mu­ją­ce spraw­ność fi­zycz­ną – a naj­bar­dziej to, że jest emi­sa­riu­szem, pro­wa­dzą­cym misje, coraz to trud­niej­sze.

Żwir chrzę­ścił pod wysokimi ob­ca­sa­mi kow­boj­skich butów z bi­zo­niej skóry, wy­glan­so­wa­nych do po­ły­sku przez pro­sty w kon­struk­cji au­to­mat po­moc­ni­czy. Dawno już znik­nę­ły żółte plamy gliny z dna ka­nio­nu, usu­nię­te w ko­mo­rze od­ka­ża­ją­cej, ale pa­trzą­cy w dół męż­czy­zna w brą­zo­wym ka­pe­lu­szu nadal je, nie wia­do­mo, dla­cze­go, do­strze­gał.

Nie za­mie­rzał o tym my­śleć. Wie­dział, że po­wi­nien zająć umysł czymś zu­peł­nie innym – nie prze­szło­ścią – już za­mknię­tą. W tym drob­niu­teń­kim wy­cin­ku przez niego sa­me­go okre­ślo­ną – ale bez chwi­li prze­rwy sły­szał szur­got drob­nych ka­mie­ni, pra­wie taki sam, jak od­głos od­pry­sków skał na dnie jaru, na­ci­ska­nych ko­py­ta­mi jego de­re­sza i Whi­sky De­xte­ra, we­so­ło po­trzą­sa­ją­ce­go łbem.

Van He­flin spo­koj­nie roz­wa­żał to, co po­wie­dział O’Brien. Ana­li­zo­wał istot­ne oko­licz­no­ści – i spraw­dzał dziw­ną myśl, zro­dzo­ną tuż przed wyj­ściem z bu­dyn­ku nad­zor­ców.

O’Brien mylił się – co do tego Emmet miał pew­ność – w oce­nie pew­nej zmien­nej albo nie do­strzegł jej zna­cze­nia.

W sce­na­riu­szu wy­pra­wy Jean Cle­ment de Ne­vers od­gry­wał klu­czo­wą rolę – sam o tym nie wie­dząc.

Tak, jak Biały Koń – uzu­peł­nił myśl Van He­flin. – Tak, jak ten wódz Apa­czów.

Ścież­ka bie­gła teraz pła­sko w stro­nę ka­mien­nej ścia­ny zig­gu­ra­tu.

Je­że­li de Ne­vers zgi­nie – Van He­flin for­mu­ło­wał wnio­ski – Mak­sy­mi­lian znowu po­czu­je się nie­speł­nio­ny. Skupi się na spra­wie re­wo­lu­cji, na ni­czym innym. Pod­świa­do­mie bę­dzie chciał się mścić za utra­tę mi­ło­ści życia. Wcale nie wy­ga­si ter­ro­ru – na­si­li go. To zro­dzi bunt. I nie ożeni się z pięk­ną Jó­ze­fi­ną, bo wtedy nie bę­dzie mu po­trzeb­na. Nawet o tym nie po­my­śli….

Jesz­cze raz prze­tra­wił w umy­śle tę zmien­ną. Wy­da­wa­ła się pewna – i ro­dzi­ła oczy­wi­ste skut­ki.

W ryt­mie po­wol­nych stąp­nięć me­to­dycz­nie prze­my­śli­wał dal­sze kon­se­kwen­cje.

Ro­be­spier­re i Dan­ton pręd­ko tra­fią na deski sza­fo­tu, pod ostrze gi­lo­ty­ny. Nie wia­do­mo, który z nich pierw­szy, ale tam wła­śnie wy­lą­du­ją. Znał obu re­wo­lu­cjo­ni­stów i uwa­żał, że za­słu­gu­ją na to. Wy­sła­li na śmierć wielu ludzi – tak jak bra­cia Ban­ni­ste­ro­wie. I on sam, Emmet Van He­flin, wy­słał na spo­tka­nie ze śmier­cią czło­wie­ka w ciem­no­gra­na­to­wej kurt­ce z przy­pię­tym em­ble­ma­tem mu­stan­ga w cwale. A nie­ba­wem miał wy­słać na spo­tka­nie z nią mło­de­go wi­ceh­ra­bie­go. 

Prze­tarł dło­nią wargi i zwil­żył je ję­zy­kiem.

Strze­le­nie komuś w pierś i w brzuch, tak jak ja po­wa­li­łem Bia­łe­go Konia w pło­mie­nie ogni­ska, ni­czym się nie różni od zwol­nie­nia ostrza gi­lo­ty­ny – myśli Van He­fli­na bie­gły nadal wolno. – Ko­niec jest taki sam. Tylko, że ten In­dia­nin w ogóle na to nie za­słu­żył – sfor­mu­ło­wał ko­lej­ne spo­strze­że­nie. – W bez­mier­nej i nie­prze­mi­ja­ją­cej cze­lu­ści czasu to się może nie­kie­dy zda­rzyć. Ale, unie­moż­li­wia­jąc tym dwóm re­wo­lu­cjo­ni­stom sy­ce­nie się owo­ca­mi ich pracy, w jakiś spo­sób spła­cę dług – i uchro­nię ko­lej­ną ofia­rę.  

Nawet nie za­uwa­żył, że do­szedł do wy­so­kiej ścia­ny zig­gu­ra­tu. Gład­kie, ka­mien­ne płyty wy­da­wa­ły się two­rzyć jed­no­li­tą płasz­czy­znę, chro­nią­cą miesz­kań­ców przed spie­ko­tą i zim­nem nocy, ale wy­star­cza­ło w od­po­wied­nim miej­scu – a do niego do­pro­wa­dza­ła ścież­ka – po­ło­żyć dłoń albo wy­po­wie­dzieć hasło, a przej­ście w murze roz­su­wa­ło się.

Żwi­ro­wa­ty szlak za­czy­nał od tego punk­tu biec w dół, ku zło­ci­stej plaży cią­gną­cej się setki mil nad brze­giem oce­anu, koń­cząc się pra­wie do­kład­nie w miej­scu, gdzie cią­gle prze­sia­dy­wał Brad De­xter.

Van He­flin uśmiech­nął się.

Parę razy od­wie­dził już to­wa­rzy­sza. Me­cha­nik wy­le­gi­wał się pod ko­lo­ro­wym pa­ra­so­lem i opa­lał ob­na­żo­ny, umię­śnio­ny tors. Rzędy mniej­szych drzew o ko­rze­niach się­ga­ją­cych głę­bo­ko pod war­stwę pia­chu, na­wad­nia­nych pod­ziem­nym sys­te­mem iry­ga­cyj­nym, ocie­nia­ły lśnią­cy dro­bi­na­mi kwar­cu zło­ci­sty strand, ale De­xter za­ży­czył sobie wy­ko­na­nia przez ro­bo­ty tra­dy­cyj­ne­go pa­ra­so­la, przy­cią­ga­ją­ce­go uwagę – i ład­ne­go, okrą­głe­go sto­li­ka. Cią­gle nosił jasny, pięk­nie wy­glą­da­ją­cy ka­pe­lusz, przed­miot ogól­ne­go po­dzi­wu, nie po­zwa­la­jąc au­to­ma­tom – czy­ści­cie­lom nawet się do niego się zbli­żyć. Wszy­scy wie­dzie­li, że De­xter jest emi­sa­riu­szem, za­ży­wa­ją­cym za­słu­żo­ne­go wy­po­czyn­ku, a Van He­flin do­sko­na­le ro­zu­miał, że Bra­do­wi wła­śnie o to cho­dzi­ło.

W kie­sze­ni ma­ry­nar­ki coś za­sze­le­ści­ło, kiedy Emmet po­pra­wiał jej uło­że­nie na ra­mio­nach – cy­ga­ra, ofia­ro­wa­ne przez O’Brie­na. Sta­wa­ło się coraz go­rę­cej, ale Van He­fli­no­wi nie­spe­cjal­nie prze­szka­dza­ła obez­wład­nia­ją­ca spie­ko­ta. Na po­gra­ni­czu z Mek­sy­kiem zdą­żył się do niej przy­zwy­cza­ić – i stał w głę­bo­kim cie­niu. Pa­mię­tał, że za ja­kieś pół go­dzi­ny żar słoń­ca na otwar­tym te­re­nie sta­nie się nie do wy­trzy­ma­nia.

Dziw­nym tra­fem po po­wro­cie nie znisz­czo­no pu­del­ka siar­ko­wych za­pa­łek. Nadal nosił je w kie­sze­ni. Po­tarł grube dre­wien­ko o mur i wy­pu­ścił w po­wie­trze kłąb dymu. 

Chciał teraz spo­koj­nie roz­wa­żyć los de Ne­ver­sa.

Łaj­dak. Wy­da­je to­wa­rzy­szy bez wa­ha­nia i wie­dzie ich na sza­fot – sys­te­ma­ty­zo­wał ocenę. – Zbru­kał ręce krwią, tak jak Ban­ni­ste­ro­wie, Ro­be­spier­re i Dan­ton. De­xter po­ko­nał­by go, na­le­ży tylko Brada do tego prze­ko­nać. I za­stą­pić De­xte­rem wi­ceh­ra­bie­go.

Nie­wiel­ki robot wy­nu­rzył się za rogu zig­gu­ra­tu, nie­śpiesz­nie zmie­rza­jąc w stro­nę Van He­fli­na. Emmet za­trzy­mał go ru­chem ręki, na­ka­zu­ją­cym spo­czy­nek. Wie­dział, co spro­wa­dzi­ło au­to­mat – ty­to­nio­wy dym i wpro­wa­dzo­ne do mo­du­łu kie­ro­wa­nia po­le­ce­nie uprząt­nię­cia śmie­ci: nie­do­pał­ka i za­pał­ki. Tak jak wszyst­ko, co oka­zy­wa­ło się nie­po­trzeb­ne, zo­sta­ną pod­da­ne uty­li­za­cji.

Van He­flin nie za­mie­rzał się śpie­szyć. Chciał jesz­cze prze­tra­wić w umy­śle kilka spraw.

Ro­zu­miał, że się zmie­nił, nie poj­mo­wał tylko, dla­cze­go i kiedy. Nie miał też pew­no­ści, czy powinien z radością przyjąć tę przemianę.

Za­sta­no­wił się chwi­lę. Poj­mo­wał już, na czym po­le­ga róż­ni­ca – nie­wiel­ka, ale ważna. Po pro­stu brał pod uwagę inne zmien­ne, zwy­kle nie­do­strze­ga­ne. Po­mi­ja­ne albo zby­wa­ne, jako nie­istot­ne. In­cy­den­tal­ne. Za­czę­ły na­bie­rać zna­cze­nia od chwi­li, kiedy dwoma strza­ła­mi po­wa­lił Bia­łe­go Konia w żar ogni­ska i od­czuł tę dziw­ną go­rycz na war­gach. Ro­zu­miał, że wszedł w obręb tej zmia­ny, kiedy odło­żył ka­ra­bin ma­gne­tycz­ny, łu­dząc się na­dzie­ją, ze może nie trafi w prze­ma­wia­ją­ce­go In­dia­ni­na.

Z za­ci­śnię­ty­mi war­ga­mi przy­po­mniał sobie, jak sta­ran­nie mie­rzył.

Biały punk­cik bły­skał w pro­mie­niach słoń­ca za wy­lo­tem ścież­ki na plażę. Emmet miał pew­ność, że pa­trzy na jasny ka­pe­lusz De­xte­ra, po­mniej­szo­ny od­le­gło­ścią.

Brad pew­nie się prze­cha­dzał.

Van He­flin po­my­ślał, że gdyby ozdo­bić go jesz­cze za­wa­diac­kim pió­ro­pu­szem, w re­wo­lu­cyj­nym Pa­ry­żu na pewno przy­cią­gnął­by uwagę. To spo­strze­że­nie go roz­ba­wi­ło.

– W tym ka­pe­lu­szu Brad De­xter mógł­by sta­nąć do po­je­dyn­ku z Ne­ver­sem – mruk­nął pod nosem. – Czuł­by się do­sko­na­le i wspa­nia­le wy­glą­dał­by. Mu­siał­bym go tylko do tego prze­ko­nać. Opo­wie­dzieć mu wszyst­ko, co za­mie­rzam.

Stwier­dził, że jesz­cze dwie zmien­ne po­wi­nien roz­wa­żyć – los pięk­nej Jó­ze­fi­ny Meier i wła­śnie spra­wę De­xte­ra. Obie ważne, może nawet klu­czo­we.

Wy­ćwi­czo­na wie­lo­ma przy­go­to­wa­nia­mi pa­mięć Van He­fli­na przy­wo­ła­ła widok szczu­płej, pięk­nej twa­rzy ko­bie­ty o sza­rych oczach, z nie­znacz­nym rysem smut­ku w spoj­rze­niu oczu z ma­ły­mi cęt­ka­mi zie­le­ni na tę­czów­kach.

Nadal mu się po­do­ba­ła, tak samo, jak te pięk­ne, dłu­gie palce.

Jó­ze­fi­na Meier nie zo­sta­nie żoną Nie­prze­kup­ne­go, ale to wcale nie zna­czy, że nie zbada na­tu­ry wszech­rze­czy i czasu. I jego me­an­drów – po­my­ślał – i nie na­pi­sze dzie­ła swo­je­go życia – z nudów, z cie­ka­wo­ści, z po­czu­cia nie­speł­nie­nia. Gdyby jed­nak zna­la­zła kogoś in­ne­go…

Nie do­koń­czył myśli. Mu­siał się na tym za­sta­no­wić. Ta zmien­na miała bar­dzo wiele po­waż­nych im­pli­ka­cji. Dla świa­ta, pła­wią­ce­go się teraz w żarze słoń­ca, sta­no­wi­ła cen­tral­ną zmien­ną gra­nicz­ną. O’Brien i inni nad­zor­cy jej nie zlek­ce­wa­żą.

Przy­bę­dzie misja, już nie kon­tro­l­na. Może nawet kilka, w sza­lu­pach, prze­my­ka­ją­cych się jak dawne re­ki­ny cia­sny­mi me­an­dra­mi cza­so­prze­strze­ni – sfor­mu­ło­wał ko­lej­ne spo­strze­że­nie. – Być może, ja i De­xter sta­nie­my do walki. Niezwykle ciężkiego, morderczego starcia.Z dru­giej stro­ny, szczę­śli­wa Jó­ze­fi­na wcale nie musi za­po­mnieć o tym, co nur­tu­je jej umysł – i szyb­ciej prze­le­je wszyst­ko na pa­pier.

Po­trzą­snął głową. Skom­pli­ko­wa­na zmien­na ro­dzi­ła sze­reg im­pli­ka­cji. Na­le­ża­ło je roz­po­znać i usys­te­ma­ty­zo­wać. 

Umysł przy­wo­łał teraz po­stać mło­de­go ofi­ce­ra o chmur­nej, nieco na­dą­sa­nej twa­rzy, za­cho­wu­ją­ce­go się tro­chę jak dzi­kus, z zu­chwa­łym bły­skiem źre­nic. Ten obraz wy­wo­ły­wał nie­po­kój – i prze­ko­na­nie, że O’Brien nie do­ce­niał zna­cze­nia tej osoby. In­diań­ski wódz mógł zmie­nić hi­sto­rię, a ten Kor­sy­ka­nin też miał szan­sę.

Po­my­ślał, że może na­le­ży mu pomóc.  

Wie­dział, że gdyby się zde­cy­do­wał, ma na to jesz­cze sporo czasu – cały okres ad­ap­ta­cji i przy­go­to­wań do nowej misji.

Wiele dni na skon­stru­owa­nie in­ne­go sce­na­riu­sza – sfor­mu­ło­wał koń­co­wą myśl – ale dzię­ki niemu spła­cę ten dług.

Robot go­spo­dar­czy po­drep­tał nie­pew­nie kilka kro­ków do przo­du. Van He­flin ci­snął z roz­ma­chem nie­do­pa­łek w jego stro­nę. Ssaw­ka zbie­ra­ją­ca od­pa­dy wy­su­nę­ła się i schwy­ci­ła w po­wie­trzu ty­to­nio­wy oga­rek. Au­to­mat prze­su­nął się na traw­nik, pew­nie, jak uznał Van He­flin, szu­ka­jąc spa­lo­nej za­pał­ki.

Van He­flin nie za­mie­rzał go po­wstrzy­my­wać. Ist­niał jesz­cze, jak są­dził, tylko jeden pro­blem do roz­wią­za­nia.

Mógł się od­wró­cić i wejść do przy­tul­ne­go wnę­trza zig­gu­ra­tu, za­po­mi­na­jąc o wszyst­kim. Cze­ka­ło tam na niego wiele zajęć i pa­mię­tał o nich. Ale mógł też zejść ob­ni­ża­ją­cą się ła­god­nie ścież­ką do cu­dow­nie wy­glą­da­ją­cej plaży i opo­wie­dzieć wszyst­ko De­xte­ro­wi – przed­sta­wić każdy szcze­gół i wy­ja­śnić, że chce spła­cić dług. Dziw­ny dla niego sa­me­go, nie­zro­zu­mia­ły, ale cią­głe obar­cza­ją­cy duszę dług. Za­koń­czyć jed­nym zda­niem – że znowu staną do walki.

De­xter po­wi­nien znać praw­dę o tym pla­nie, aż do końca. W jed­nym ułam­ku se­kun­dy Van He­flin od­rzu­cił wszel­kie inne moż­li­wo­ści. Nie chciał, żeby De­xter kie­dyś po­czuł się tak samo jak on, kiedy ce­lo­wał w Bia­łe­go Konia – po pro­stu oszu­ka­ny.  

Miał wybór. Po raz pierw­szy od chwi­li, kiedy stał się emi­sa­riu­szem, ry­so­wa­ło się, jesz­cze nie­pew­nie, od­mien­ne roz­wią­za­nie. Nie mu­siał za­cho­wy­wać się jak sto­ją­cy nie­opo­dal au­to­mat, bez­myśl­nie czysz­cząc hi­sto­rię z nie­po­żą­da­nych osób.

Ruch w dole przy­kuł uwagę Van He­fli­na. 

Biała plam­ka w dole po­ru­sza­ła się. De­xter, osą­dził Emmet, znowu za­czął spa­ce­ro­wać. Pew­nie opo­wia­dał o star­ciu na piasz­czy­stym trak­cie, po­pstrzo­nym koń­ski­mi i kro­wi­mi od­cho­da­mi, wio­dą­cym przez jedną z osad na po­gra­ni­czu z Mek­sy­kiem.

Van He­flin pa­trzył uważ­nie. Przy­po­mniał sobie, że Brad De­xter też jest klu­czo­wą zmien­ną w tym nowym sce­na­riu­szu zda­rzeń. De­xter mógł pod­jąć walkę z de Ne­ver­sem – i wy­grać. Wy­mie­rzyć spra­wie­dli­wość, za­ra­zem oca­la­jąc komuś życie.

Van He­flin za­ci­snął wargi. Po­my­ślał, że roz­wa­ża na szczy­cie ma­sy­wu wszyst­ko, me­to­dycz­nie i spo­koj­nie, a nie wie nawet, czy Brad jest jego przy­ja­cie­lem. Nie po­tra­fi okre­ślić, czy De­xter go na­praw­dę lubi.

Me­cha­nik mógł od­mó­wić. Wy­śmiać go. Po­in­for­mo­wać nad­zor­ców – i z kimś innym udać się z misją do Fran­cji, może nawet jako do­wód­ca.

Przy­naj­mniej – podsumował Van He­flin – mamy wybór. I szan­sę. A Bia­łe­mu Ko­nio­wi i temu wi­ceh­ra­bie­mu nie dano wy­bo­ru, zaś sce­na­riu­sze po­zba­wia­ły ich ja­kiej­kol­wiek szan­sy.

Nie­ocze­ki­wa­nie stwier­dził, że Brad przy­sta­nie na ten plan. Zgo­dzi się, bo też ob­cią­ża­ło go zo­bo­wią­za­nie – chyba pa­mię­tał jesz­cze o tym, że jego to­wa­rzysz cał­kiem nie­daw­no, ran­kiem przed pewną szopą, waląc go kolbą re­wol­we­ru w głowę, ura­to­wał mu życie.

I pew­nie z tego po­wo­du, że mu się spodo­ba. Walka na szpa­dy, o dobrą spra­wę, w tym ślicz­nym, ja­snym ka­pe­lu­szu na gło­wie sta­no­wi­ła­by dla De­xte­ra przy­jem­ność.

Van He­flin uśmiech­nął się sam do sie­bie. Ro­zu­miał, że to bar­dzo liche ar­gu­men­ty. Ale, mimo wszyst­ko, ta zmien­na mogła od­nieść sku­tek – mu­siał tylko ją spraw­dzić.

Moc­niej osa­dził na gło­wie zde­fa­so­no­wa­ny ka­pe­lusz. Oparł dło­nie o gruby pas, zda­jąc sobie nagle spra­wę, że ten dzi­wacz­ny gest pew­nie pod­pa­trzył kie­dyś u De­xte­ra – i po­świ­stu­jąc pod nosem ru­szył w dół, ku sier­po­wa­to wy­gię­te­mu łu­ko­wi zło­ci­stej plaży.

Żwir znowu za­chrzę­ścił pod ze­lów­ka­mi kow­boj­skich butów. Van He­flin ze zdzi­wie­niem stwier­dził, że tym razem zgrzy­tli­wy dźwięk brzmi cał­kiem przy­jem­nie.

Od­wró­cił jesz­cze głowę.

Ka­mien­ne zig­gu­ra­ty nadal pła­wi­ły się w na­ra­sta­ją­cym bla­sku słoń­ca. Van He­fli­no­wi wy­da­ło się, że teraz wy­glą­da­ją jak przy­cza­jo­ne ka­mien­ne dra­pież­ni­ki, cier­pli­wie strze­gą­ce nie­zmien­nej na­tu­ry wszech­rze­czy i czasu – i pil­nie ba­czą­ce na każdy jego krok. 

Ze zdu­mie­niem stwier­dził, że po raz pierw­szy w życiu od­niósł takie wra­że­nie. I z nieco mniej­szym zdzi­wie­niem po­czuł, że w końcu nie czuje już pa­lą­ce­go nie­sma­ku w ustach.

 

7 kwiet­nia 2013 r. Roger Re­deye

 

 

Źródła ilustracji w kolejności zamieszczenia:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Billy_Kid

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/12/Hw-robespierre.jpg

http://fr.wikipedia.org/wiki/Ex%C3%A9cution_de_Marie-Antoinette_d'Autriche