Lebensraum - dzieci zbóż

– Kacia, nie roz­wal se łebka, bo mnie ma­tu­la spie­rze! – krzy­czy Żeńka, na mo­ment od­ry­wa­jąc usta od list­ka, na któ­rym usil­nie pró­bo­wał wy­gwiz­dać me­lo­dyj­kę. Chło­pak wie, że po­wi­nien po­dejść do sio­stry, ale lip­co­wy żar wy­jąt­ko­wo do­skwie­ra, więc nie za­mie­rza wy­cho­dzić z cie­nia cze­rem­chy.

– Patrz na mnie! Patrz! – od­krzy­ku­je dziew­czyn­ka pi­skli­wym gło­sem i, ku utra­pie­niu brata, nadal wspi­na się na brzo­zę. Przed laty, sza­le­ją­cy wiatr przy­giął drzew­ko pra­wie do samej ziemi, mimo to Kacia jest nad wyraz dumna ze swo­je­go wy­czy­nu. Ma prze­cież do­pie­ro czte­ry latka.

Żeńka grozi jej pal­cem i wraca do nie­po­rad­ne­go mu­zy­ko­wa­nia. Całe lato upły­wa mu na pil­no­wa­niu sio­stry i krów. Przede wszyst­kim krów – cią­gną­cą się ła­na­mi psze­ni­cę nie­mal można by już żąć. Gdyby któ­reś z cie­ląt wla­zło w szko­dę, stra­ta by­ła­by wiel­ka. A sio­stra? Sio­stra głów­nie za­wra­ca mu głowę.

– Do domu, dzia­ciu­ki! – Sły­szą wresz­cie krzyk ma­tu­li. Żeńka syczy z nie­za­do­wo­le­nia. Słoń­ce cią­gle stoi wy­so­ko, więc chło­piec wie, że by­dlę­ta nie­chęt­nie dadzą się tak wcze­śnie za­gnać do staj­ni. Nie ma­ru­dzi jed­nak. Na­tych­miast wsta­je i za­czy­na pra­co­wać rózgą. Słu­cha ro­dzi­ciel­ki kor­nie jak samej Bozi, bo czasy cięż­kie. Tak cięż­kie, jak chyba nigdy wcze­śniej. Śmierć może przyjść i od Ruska, i od Niem­ca. La­skich band też trze­ba się wy­strze­gać, choć stary Jóźwa za­pew­nia, że Pod­ga­ja nie ruszą, bo przed Bol­sze­wią to był za­ścia­nek, i wszy­scy tam byli La­cha­mi.

Żeńka nie wie, co to za­ścia­nek, i tylko mniej wię­cej, co to Bol­sze­wia, a jego po­ję­cie o La­chach koń­czy się na tym, że nie­przy­jem­nie jest słu­chać ich prze­ka­nia.

– No, chodź, bo do­sta­niesz rózgą jak cielę! – krzy­czy za ocią­ga­ją­cą się sio­strą.

Kacia wbija wzrok w miej­sce, gdzie pa­stwi­sko prze­cho­dzi w pole. Kłosy psze­ni­cy jesz­cze nie przy­gię­ły źdźbeł do ziemi, więc zboże wy­glą­da jak żółta ścia­na w tra­wie. Dziew­czyn­ka nie mówi bratu o chłop­cu, który do niej macha i szcze­rzy zęby. Zdą­ży­ła się już na­uczyć, że jeśli pi­śnie choć słowo o wy­ła­żą­cych z pola dzie­ciach, do­sta­nie w ucho za zmy­śla­nie. Dla­cze­go wolno roz­ma­wiać o in­nych, tylko aku­rat nie o tych – tego Kacia nie wie, i nie ma kogo za­py­tać, bo cze­muś wszy­scy, włącz­nie z Żeńką, udają, że tych dzie­ci wcale nie widzą.

– Idę! – woła i bie­gnie za bra­tem.

*

Skwar do­skwie­ra jak dzień wcze­śniej, albo i jesz­cze bar­dziej. Żeńka sie­dzi pod dziką cze­rem­chą. Kacia – wy­jąt­ko­wo grzecz­na – ple­cie wian­ki z mle­czy­ków, osła­nia­na przed żarem przez ten sam krzew.

Cie­nia jest wię­cej niż zwy­kle, bo słoń­ce zdą­ży­ło nieco opaść.

Źeńka ner­wo­wo ob­gry­za brud­ne paznokcie i gapi się na od­le­głe strze­chy Pod­ga­ja. Kacia nie za­uwa­ży­ła jesz­cze, że matka po­win­na ich dawno za­wo­łać.

Chło­pak nie od razu ro­zu­mie, co widzi. Po­wie­trze nad da­cha­mi za­czy­na ciem­nieć i fa­lo­wać, jakby ktoś ma­chał mu przed ocza­mi nad­na­tu­ral­nie cien­ką tka­ni­ną. Potem czerń for­mu­je wy­raź­ne smugi i kłęby.

Żeńka zrywa się na nogi i ści­ska sio­strę za ra­mio­na.

– Kacia, sło­necz­ko, pil­nuj kró­wek. Muszę coś pręd­ko spraw­dzić – mówi, z wy­pie­ka­mi na twa­rzy. – A jak­bym cza­sem nie wra­cał, to, broń cię Boziu, nie wra­caj do domu, tylko idź ścież­ką na Ra­masz­ki, aż się na kogoś na­tkniesz. Ro­zu­miesz, Kacia?

Dziew­czyn­ka kiwa głową, po­wstrzy­mu­jąc łzy. Po prze­ję­ciu brata widzi, że mu­sia­ło stać się coś bar­dzo nie­do­bre­go.

Żeńka zo­sta­wia sio­strę pod cze­rem­chą, a sam bie­gnie co sił do domu.

Kacia wcale nie zwra­ca uwagi na by­dlę­ta, kuli się tylko w tra­wie. Pa­trzy, jak brat znika za wzgó­rzem. Kłęby nad strzechami nic jej nie mówią, ale coś pierwotnego w duszyczce dziewczynki podpowiada, że powinna się ich bać.

Pła­cze sobie ci­chut­ko przez jakiś czas, aż zza tego sa­me­go wzgó­rza, za któ­rym znik­nął Żeńka, wy­ła­nia­ją się dwie czar­ne ro­ga­tyw­ki Schu­my.

Kacia nie do końca zro­zu­mia­ła, gdy ma­tu­la tłu­ma­czy­ła jej, czym jest „Schu­ma”, ale w czte­ro­let­niej głów­ce nie ma cie­nia wąt­pli­wo­ści, że nikt, o kim mo­gła­by po­wie­dzieć „swoi”, nie za­ło­żył­by ta­kie­go ubio­ru.

Ko­la­bo­ran­ci zatrzymują się na wzgó­rzu i sta­wia­ją pod drze­wem Żeńkę.

Czte­ro­lat­ka mi­mo­wol­nie wy­da­je z sie­bie gło­śny pisk. Głowy w ro­ga­tyw­kach jak na ko­men­dę ob­ra­ca­ją się w jej stro­nę. Dziew­czyn­ka za­mie­ra, wi­dząc dwa bliź­nia­cze gry­ma­sy na ogo­rza­łych twa­rzach.

Jeden z ko­la­bo­ran­tów coś krzy­czy i rusza w stro­nę dziew­czyn­ki. Ta za­czy­na się pa­nicz­nie roz­glą­dać.

– Źeńka! – woła, ale chło­pak nie jest w sta­nie po­ko­nać że­la­zne­go uści­sku. – Żeńka!

Kacia zerka to w lewo, to w prawo. Gdzie miała iść? Do Ra­masz­ków? Na to już ra­czej za późno.

Ob­ra­ca się i małe ser­dusz­ko jesz­cze bar­dziej pod­cho­dzi jej do gar­dła. Na skra­ju pola psze­ni­cy stoi chło­piec. Kacia jest tak zdzi­wio­na, że na jedno ude­rze­nie serca za­po­mi­na o za­gro­że­niu. Nigdy nie wi­dzia­ła ta­kie­go dziec­ka – ani w Pod­ga­ju, ani w zbożu. Malec od stóp do głów jest rów­nie czar­ny jak mun­du­ry ko­la­bo­ran­tów, tylko oczka i dwa rzędy zębów od­ci­na­ją się od ciem­nej buzi. Macha w stro­nę Kaci, przy­zy­wa ją ge­stem.

Dziew­czyn­ka oglą­da się. Widzi żą­dzę mordu w oczach nad­cho­dzą­ce­go męż­czy­zny. Po­dej­mu­je de­cy­zję. Bie­gnie przed sie­bie co sił. Jest szyb­ka i zwin­na – krót­kie nóżki wy­ćwi­czy­ła prze­cież, ska­cząc po po­chy­łych brzo­zach.

Wpada w zboże.

Twar­de, żółte ło­dyż­ki sma­ga­ją ją po twa­rzycz­ce i szar­pią za jasne włosy. Za­my­ka oczy i bie­gnie dalej na ślepo. Za­czy­na tra­cić od­dech – trud­no jest prze­dzie­rać się przez morze psze­ni­cy, a bose stóp­ki grzę­zną w mięk­kiej ziemi.

Huk wy­strza­łu prze­szy­wa po­wie­trze. Na­tych­miast wtó­ru­je mu szum skrzy­deł nie­zli­czo­nych stad kawek i wró­bli. Kacia pada na zie­mię jak kłoda.

Wsta­je na­tych­miast i bie­gnie dalej, nawet nie otrze­pu­jąc ubran­ka.

– Do­pad­nę cię, ster­wo! – roz­le­ga się wrzask ko­la­bo­ran­ta. Kacia sły­szy jego cięż­ki od­dech. Nie pa­trzy w tył. In­stynk­tow­nie wie, że jeśli ob­ró­ci głowę, po­now­nie upad­nie.

Dziec­ko bie­gnie i bie­gnie. Nie za­uwa­ża, że po­gróż­ki cich­ną. Nie za­uwa­ża, że za­czy­na się ściem­niać. Nie za­uwa­ża, że strza­ły umil­kły. Wresz­cie nie za­uwa­ża, gdy zbite kłosy psze­ni­cy nad jej głową ustę­pu­ją miej­sca cięż­kim wie­chom prosa.

Przy­sta­je wresz­cie, bo do­cie­ra do niej, że od dłuż­sze­go czasu ota­cza ją cisza. Na­słu­chu­je przez dłuż­szą chwi­lę, czy aby ko­la­bo­rant nie prze­dzie­ra się przez ro­śli­ny gdzieś w po­bli­żu, ale wokół jest głu­cho, jak nigdy. Dziew­czyn­ka pa­trzy w górę, ale nie widzi nieba – wie­chy two­rzą szczel­ny bal­da­chim wy­so­ko nad jej głową.

Prze­ra­że­nie w głów­ce Kaci ustę­pu­je odro­bi­nę miej­sca dzie­cię­cej cie­ka­wo­ści. Nigdy nie wi­dzia­ła ta­kie­go zboża – nie przy­po­mi­na zna­jo­mej psze­ni­cy ani jęcz­mie­nia, wy­glą­da tro­chę jak nie­uda­na ku­ku­ry­dza, a tro­chę jak prze­ro­śnię­ta trawa.

Kacia za­sta­na­wia się przez mo­ment. Jeśli jest na innym polu, to czy nie po­win­na wcze­śniej prze­biec przez mie­dzę?

Ob­ra­ca głowę i jej zdzi­wie­nie ro­śnie – nie widzi za sobą wy­dep­ta­nej ścież­ki. Bród­ka dziew­czyn­ki przez mo­ment wy­raź­nie drga na myśl, że nie ma po­ję­cia, gdzie jest, i nie bę­dzie wie­dzia­ła, jak wró­cić. Kacia za­przę­ga całą swoją czte­ro­let­nią wolę, by po­wstrzy­mać się od pła­czu i zmu­sić do mar­szu.

W końcu – myśli dziew­czyn­ka. Je­stem na polu, a pole musi ktoś upra­wiać. I to nie Niem­cy, nie Ruscy, a już na pewno nie Schu­ma. Nie. Pola upra­wia­ją swoi. No, jesz­cze Lachy, ale oni chyba nie biją dziew­czy­nek, a jeśli, to ci z lasu, a nie ci z wio­sek.

Tak – po­sta­na­wia w duchu. Trze­ba czym prę­dzej wyjść z tego zboża i dać znać komuś do­ro­słe­mu, że w Pod­ga­ju gra­su­je Schu­ma.

Kacia ma­sze­ru­je przez proso. Stara się nie my­śleć o tym, że jest tak ciem­no, choć na pewno po­win­no jesz­cze być jasno, bo latem dzień jest bar­dzo długi.

A co, jeśli cho­dzisz w kółko? – mówi zło­śli­wy gło­sik w jej gło­wie. Kacia nie ma dla niego do­brej od­po­wie­dzi, więc udaje, że go nie sły­szy. W nie­na­tu­ral­nej ciszy to trud­ne, więc za­sła­nia uszy dłoń­mi. Od­bi­te od rą­czek echo szumu krwi tro­chę po­ma­ga sku­pić myśli.

Słoń­ce na mo­ment ośle­pia dziew­czyn­kę, gdy wresz­cie staje na kra­wę­dzi pola. Tak! – cie­szy się w duchu, wi­dząc kryte strze­chą domki.

Potem jed­nak ogar­nia ją po­dejrz­li­wość. Chat­ki nie przy­po­mi­na­ją ani tych z Pod­ga­ja, ani z Ra­masz­ków, ani żad­nych in­nych, które wcze­śniej wi­dzia­ła. Ich ścia­ny są zro­bio­ne z pa­tycz­ków. Kto może miesz­kać w ta­kim domku? I jak wy­trzy­ma zimę? – za­sta­na­wia się.

Do­strze­ga ruch i otwie­ra sze­ro­ko oczy ze zdzi­wie­nia. Za becz­ką kica chło­piec, tro­chę star­szy od niej. Mniej wię­cej taki, jak Żeńka. W rę­kach dzier­ży so­lid­ny kij, po­dob­ny do tych, z któ­rych wy­ko­na­no chat­ki, a jego ubra­nie i ka­pe­lusz są ze słomy. Ster­czą­ce na wszyst­kie stro­ny źdźbła spra­wia­ją, że wy­glą­da tro­chę jak śmiesz­ny, mały niedź­wia­dek.

Kacia pró­bu­je po­dejść do chłop­ca i ogar­nia ją nowa fala pa­ni­ki.

Stóp­ki dziew­czyn­ki nie chcą ode­rwać się od mięk­kiej gleby pola. Niska trawa jest jak nie­prze­kra­czal­na ba­rie­ra.

Nagle ro­zu­mie, dla­cze­go nie miała za ple­ca­mi wy­dep­ta­nej ścież­ki.

Chce krzy­czeć, ale głos więź­nie w gar­dle Kaci.

Za­czy­na opę­tań­czo ma­chać rę­ka­mi. Musi zwró­cić na sie­bie uwagę chłop­ca – do­ro­śli prze­cież jej nie zo­ba­czą.

*

Hiro mocno ści­ska w rę­kach wła­sno­ręcz­nie wy­ko­na­ny hanbo. Jego cię­żar i twar­dość do­da­ją mu od­wa­gi. Zza becz­ki ob­ser­wu­je, jak sie­pa­cze klanu To­ku­ga­wa dźga­ją włócz­nia­mi domki, sza­ła­sy i stogi siana. Są jesz­cze da­le­ko od niego, ale wie­dze­ni me­to­dycz­nym okru­cień­stwem na pewno w końcu spraw­dzą też becz­kę.

I wtedy na­jeźdź­cy się zdzi­wią. Oj, bar­dzo się zdzi­wią.

Nie mogą prze­cież wie­dzieć, że chło­piec w sło­mia­nym mino jest synem po­tęż­ne­go sa­mu­ra­ja, który po­tra­fił jed­nym ude­rze­niem mie­cza ściąć głowy dwóch de­mo­nów.

Matka Hiro opo­wia­da­ła mu, jak po­zna­ła ojca w pięk­nym miej­scu zwa­nym Yoshi­wa­ra. I choć przez złych ludzi nie mogli być razem, to w ży­łach Hiro pły­nie krew jed­ne­go z naj­więk­szych wo­jow­ni­ków, jacy kie­dy­kol­wiek słu­ży­li sio­gu­no­wi.

Jakże więc pro­ści sie­pa­cze mo­gli­by mu sta­wić czoła? Nawet jeśli oni mają hełmy, łuki i dłu­gie włócz­nie, a on tylko swój wier­ny kijek?

Kątem oka Hiro do­strze­ga ruch. Ob­ra­ca się na pię­cie, nie wsta­jąc, i in­stynk­tow­nie za­sła­nia hanbo. Jed­nak za­miast mor­der­ców, na skra­ju pola widzi go­rącz­ko­wo wy­ma­chu­ją­cą, umo­ru­sa­ną dziew­czyn­kę. Musi być Por­tu­gal­ką, bo jest dziw­nie ubra­na, jej oczy mają kolor nieba, a włosy czy­stej słomy.

Co ro­bisz, durna ga­ijin – karci ją w my­ślach, ale zaraz re­flek­tu­je się, że ze swo­je­go miej­sca dziew­czyn­ka jesz­cze nie widzi sie­pa­czy, bo za­sła­nia­ją ich chat­ki. Ge­stem na­ka­zu­je jej scho­wać się z po­wro­tem w zbożu, ale ona wcale nie re­agu­je. Wy­glą­da na skraj­nie prze­ra­żo­ną. Hiro nie ro­zu­mie, o co mo­gło­by cho­dzić, skoro jesz­cze nie za­uwa­ży­ła sie­pa­czy.

Przy­gry­za wargi. Wie, że jeśli mor­der­cy ją zo­ba­czą, na­tych­miast za­sy­pią strza­ła­mi. Hiro może i mógł­by li­czyć na li­tość z ich stro­ny – to jest, gdyby jej po­trze­bo­wał – ale na pewno nie po­zwo­li­li­by sobie, żeby mała ga­ijin wy­pa­pla­ła o na­jeź­dzie innym Por­tu­gal­czy­kom. Musi jakoś prze­ko­nać nie­zna­jo­mą, żeby się ukry­ła, ale nie wie jak – od­dzie­la go od niej nie­osło­nię­ty ni­czym plac. Gdyby spró­bo­wał go prze­biec, sie­pa­cze z pew­no­ścią by za­uwa­ży­li.

Mały sa­mu­raj za­my­ka oczy i bie­rze kilka głę­bo­kich od­de­chów. Za­wsze wsta­wiaj się za słab­szy­mi od sie­bie – słowa matki brzmią echem w jego duszy. Lep­sze­go bu­shi­do nie wpo­ili­by ci nawet w sto­li­cy.

Prze­ły­ka ślinę i zdej­mu­je sło­mia­ne san­da­ły, żeby nie prze­szka­dza­ły w biegu.

Ciska swój kijek tak, by obi­ja­jąc się o naj­bliż­szą chat­kę, na­ro­bił ha­ła­su i kupił choć se­kun­dę, po czym pędzi w stro­nę małej Por­tu­gal­ki.

– Stój! – Sły­szy za sobą wrza­ski. Wcze­śniej, niż się tego spo­dzie­wał. – Stój, gów­nia­rzu!

– Ni­ge­ro­oo!!! – wrzesz­czy, wy­ma­chu­jąc w stro­nę Por­tu­gal­ki. – Ratuj się, głu­pia!

Dziew­czyn­ka nie re­agu­je. Stoi sztyw­no jak łania, która do­pie­ro co za­uwa­ży­ła my­śli­we­go. Nie ro­zu­mie, co Hiro do niej krzy­czy, a gdyby nawet ro­zu­mia­ła, to jest zbyt mała, żeby w porę za­re­ago­wać.

Chło­piec sły­szy za sobą jęk cię­ciw i świst tną­cych po­wie­trze strzał. Chwy­ta dziew­czyn­kę pod pa­cha­mi, żeby wraz z nią ukryć się w gę­stym zbożu.

Jego ręce tra­fia­ją w próż­nię. Por­tu­gal­ka znika, jakby jej nigdy nie było. Chło­pak upada na twarz, czu­jąc sma­ga­ją­ce go ło­dy­gi. Wokół tra­fia­ją strza­ły. Hiro czoł­ga się w mięk­kiej gle­bie pola, żeby zy­skać choć kilka shaku dy­stan­su, wresz­cie udaje mu się pod­nieść i mknie przez proso, byle dalej od opraw­ców.

*

Hiro zrzu­ca swoje mino i ma­sze­ru­je w samej ha­ka­mie. Żuje ziar­na prosa, bar­dziej dla uspo­ko­je­nia, niż z głodu.

Wie, że pola cią­gną się aż do rzeki, ale i tak dawno po­wi­nien być po dru­giej stro­nie.

Nie­po­koi go, jak szyb­ko za­pa­da ciem­ność.

No i jest jesz­cze naj­gor­sze ze wszyst­kie­go: samo proso. Wie­chy rosną wy­so­ko nad głową chłop­ca – o wiele wyżej, niż po­win­ny. Pierw­szy raz widzi takie dziw­ne zboże.

Wnio­sek jest oczy­wi­sty: Hiro się zgu­bił.

Dziew­czyn­ka, którą pró­bo­wał oca­lić, mu­sia­ła nie być żadną Por­tu­gal­ką, tylko prze­brzy­dłym yokai, wo­dzą­cym ludzi na ma­now­ce. Sły­szał o ta­kich od mamy.

Dziel­ny Hiro nie do­pusz­cza, by strach za­pu­ścił ko­rze­nie w jego gło­wie, ale nie ma po­my­słu, co dalej. Po­tra­fi kie­ro­wać się słoń­cem, ale szczel­na po­kry­wa wiech za­sła­nia niebo. Zo­sta­je mu iść pro­sto przed sie­bie – każde pole prze­cież kie­dyś się koń­czy.

Od razu za­uwa­ża, gdy spo­mię­dzy wie­chów prosa za­czy­na­ją wy­glą­dać ku­dła­te kłosy jęcz­mie­nia. Przy­spie­sza kroku.

Wresz­cie wy­cho­dzi na pustą prze­strzeń i widok aż za­pie­ra mu dech w pier­siach. Pole koń­czy się nie­da­le­ko brze­gu, ale za­miast do­brze zna­ne­go po­to­ku widzi rze­kę-mon­strum, rze­kę-gi­gan­ta, pra­mat­kę wszyst­kich rzek, le­ni­wie to­czą­cą bure wody pod pa­lą­cym słoń­cem.

Po­prze­ci­na­na ka­na­ła­mi wio­ska też w ni­czym nie przy­po­mi­na ja­poń­skiej. Chat­ki są nie­wiel­kie, ale so­lid­ne, zbu­do­wa­ne z ce­gieł i kryte czymś, co przy­po­mi­na ta­ta­mi. Lu­dzie też są inni niż w domu – śnia­dzi, odzia­ni w białe prze­pa­ski i suk­nie.

Hiro długo przy­glą­da się im jak onie­mia­ły. Pa­trzy na krzą­ta­ni­nę przy grząd­kach i ka­na­łach. Wszyst­ko jest cał­kiem inne niż w Ja­po­nii.

W końcu do­strze­ga jedną rzecz, która jest do­kład­nie taka sama, jak w domu.

Na­jazd.

*

– Sła­aawa…! – krzy­czy wo­je­wo­da do rytmu wy­gry­wa­ne­go na ta­ra­ba­nach z koź­lej skóry. Ra­bu­sie wy­sy­pu­ją się z przy­bi­ja­ją­cych do brze­gu Nilu dłu­ba­nek jak sza­rań­cza.

Nie tracą czasu na usta­wie­nie się w szyku ani inne przy­go­to­wa­nia. Bez­ład­nie wbie­ga­ją mię­dzy egip­skie chat­ki i mor­du­ją każ­de­go, kto sta­wia opór. Wie­śnia­cy mają do dys­po­zy­cji je­dy­nie mo­ty­ki, sier­py i kilka sie­kier na krzyż. W star­ciu z sze­ro­ki­mi to­po­ra­mi na­jeźdź­ców pa­da­ją jak muchy.

Naj­młod­szy z dru­ży­ny, Ra­to­mir, ma tylko je­de­na­ście lat. Ratko nigdy nie chciał życia wy­peł­nio­ne­go mor­dem, gra­bie­żą i gwał­ta­mi, ale chąś­ba jest lep­sza niż głód. Szcze­gól­nie, od kiedy od­kry­li drogę do Egip­tu – Egip­cja­nie mają dużo złota i je­dze­nia, i w bród jęcz­mie­nia, z któ­re­go można wa­rzyć bar­dzo dobre piwo.

Po piwie lżej jest gra­bić i mor­do­wać, a i gwałt jakby mniej ciąży na su­mie­niu.

– Sława!!! – Wrzask, który wy­do­by­wa z sie­bie Ratko, gdy jego stopy do­ty­ka­ją egip­skiej ziemi, na mo­ment za­głu­sza wo­je­wo­dę.

Do­pa­da pierw­sze­go rol­ni­ka i pa­tro­szy go jed­nym, płyn­nym ru­chem. Nie zbie­ra łupów – wie, że dru­ży­na po­dzie­li się nimi spra­wie­dli­wie już po wy­trze­bie­niu wio­ski.

Z chat­ki wy­bie­ga prze­ra­żo­na ko­bie­ta. Nie ucie­ka zbyt szyb­ko – długa, lnia­na suk­nia krę­pu­je jej ruchy. Ratko wali ją sty­li­skiem naj­pierw w brzuch, a potem, gdy już ze­gnie się wpół, w czasz­kę. Nie ma po­trze­by jej za­bi­jać – ba! – dru­ży­na mia­ła­by mu to za złe. Dziew­ka zo­sta­nie sprze­da­na albo zgwał­co­na. Naj­pew­niej jedno i dru­gie.

Su­mie­nie na mo­ment od­zy­wa się w duszy chłop­ca, gdy sły­szy jęki zwi­ja­ją­cej się w pyle Egip­cjan­ki, ale ta chwi­la szyb­ko mija, bo jego wzrok naj­pierw pada na wy­peł­nio­ny po brze­gi spi­chlerz, a potem na na­stęp­ne­go ucie­ka­ją­ce­go rol­ni­ka.

Po kilku ko­lej­nych mor­dach chą­śnik przy­sta­je, by od­sap­nąć, obe­trzeć juchę z twa­rzy i wy­brać na­stęp­ny cel.

Wzrok Ratka przy­ku­wa pole jęcz­mie­nia i sto­ją­cy na jego skra­ju chło­piec. Skóra nie­zna­jo­me­go ma od­cień pra­wie tak jasny, jak u Sło­wian, a za­miast egip­skiej prze­pa­ski nosi czar­ne, ob­szer­ne spodnie. Jest umię­śnio­ny jak na swój wiek. Nie ucie­ka, ale też nie staje do walki. Ster­czy tylko nie­ru­cho­mo i wbija w Ratka wzrok, w któ­rym mie­sza­ją się po­gar­da i nie­na­wiść.

Dziw­na spra­wa – za­cho­dzi w głowę mło­do­cia­ny chą­śnik. Woje bie­ga­ją tuż przed twa­rzą chłyst­ka, a żaden nawet nie spoj­rzy w jego stro­nę.

Ratko po­pra­wia hełm i moc­niej ści­ska topór. No do­brze – myśli. Je­steś mój. Sta­rzy zbo­czeń­cy z So­do­my do­brze za­pła­cą za ta­kie­go pięk­ni­sia.

Nie bawi się w bicie sty­li­skiem. Wy­pro­wa­dza so­lid­ny cios obu­chem to­po­ra na kor­pus – tak, by nie zabić, ale by nie­zna­jo­me­mu nie przy­szło nawet do głowy sta­wiać oporu.

Ude­rze­nie nie tra­fia. Ratko po­trze­bu­je kilku chwiej­nych kro­ków, by od­zy­skać rów­no­wa­gę i opa­no­wać roz­pę­dzo­ny cię­żar broni.

W miej­scu, gdzie jesz­cze przed chwi­lą stał ja­sno­skó­ry Egip­cja­nin, nie ma ni­ko­go. Tylko jęcz­mień ko­ły­sze się na wie­trze.

Ratko jest wście­kły jak osa. Piwo i ad­re­na­li­na bu­zu­ją w jego krwi. Wbie­ga w zboże.

– Gdzie je­steś, suko!? Walcz jak męż­czy­zna! – krzy­czy, choć prze­ciw­nik oczy­wi­ście nie ma prawa ro­zu­mieć nad­du­naj­skie­go dia­lek­tu.

Chą­śnik kro­czy po­wo­li, wy­ma­chu­jąc to­po­rem. Broń jest świe­żo na­ostrzo­na, z ła­two­ścią ścina ło­dy­gi jęcz­mie­nia, ale nie­zna­jo­me­go jak nie było, tak nie ma.

Nagle Ratko krzy­czy i kuca. Po chwi­li wsta­je i unosi przed twa­rzą dzi­wacz­ne stwo­rze­nie.

– A co to licho nada­ło?

Stwór jest ma­lut­ki, chą­śnik z ła­two­ścią trzy­ma go jedną ręką. Przy­po­mi­na nieco raka, tylko na końcu dłu­gie­go ogona ster­czy coś na kształt żądła szer­sze­nia. Ratko rzuca po­czwa­rę na zie­mię i roz­dep­tu­je. Kil­ku­krot­nie po­cie­ra bo­lą­cą łydkę, po czym wraca do po­ści­gu za nie­zna­jo­mym.

Nie za­szczy­ca uką­sze­nia więk­szą uwagą. Egip­cja­nie to w jego oczach wy­jąt­ko­wo słabi lu­dzie, ży­ją­cy w zbyt­ku, wy­go­dach i bez­pie­czeń­stwie. Nawet nie przyj­dzie mu na myśl, że nad Nilem mogą żyć stwo­rze­nia groź­niej­sze niż w ro­dzin­nych stro­nach.

Po dłuż­szej chwi­li ma dość po­ści­gu przez zboże i chce wra­cać na pole bitwy.

Nie po­tra­fi zna­leźć drogi.

*

Błąka się długo. Ma wra­że­nie, że wraca pra­wie do­kład­nie po wła­snych śla­dach, ale wszech­obec­ny jęcz­mień nie chce go wy­pu­ścić.

Za­uwa­ża coraz wię­cej nie­zna­nych ro­ślin – wy­so­kich, zie­lo­nych, o du­żych, wy­gię­tych li­ściach wy­ra­sta­ją­cych pro­sto z so­lid­nych łodyg. Z sze­ro­ko otwar­ty­mi usta­mi wbija wzrok w ich ab­sur­dal­nie wiel­kie kłosy. Nigdy, prze­nig­dy nie wi­dział ni­cze­go po­dob­ne­go. To musi być ta­jem­ni­ca bo­gac­twa Egip­tu – myśli.

Wresz­cie i jemu zboża po­zwa­la­ją po­now­nie uj­rzeć świa­tło.

Ratko tra­fia na skraj pola, które prak­tycz­nie styka się ze ścia­ną lasu gęst­sze­go i zie­leń­sze­go niż naj­star­sza pusz­cza.

Spod drze­wa spo­glą­da na niego ko­bie­ta, któ­rej ciem­na skóra po­ły­sku­je w słoń­cu jak brą­zo­we ostrze. Nie przy­po­mi­na urodą ani swoj­skich Sło­wia­nek, ani eg­zo­tycz­nych cór Egip­tu. Ratko nie może od niej ode­rwać wzro­ku.

Oprócz ple­cio­nej prze­pa­ski nie­zna­jo­ma pięk­ność ma na sobie tylko mi­ster­ne ta­tu­aże. Choć jest rap­tem kilka lat star­sza od mło­de­go chą­śni­ka, to przy pier­si trzy­ma nie­mow­lę, a obok niej nie­spo­koj­nie drep­ta mały chło­piec.

Ratko chowa topór za ple­ca­mi. Na kilka chwil za­po­mi­na, że jest na­jeźdź­cą. Chce po­dejść do nie­zna­jo­mej, po­znać ją.

Pole nagle przy­cią­ga go, jakby każdy z człon­ków skrę­po­wa­ły po­wro­zy.

*

Ama­bai pa­trzy na umo­ru­sa­ne­go za­schnię­tą po­so­ką chłop­ca z obawą, ale bez od­ra­zy. Do­my­śla się, czym jest wi­dzia­dło, więc chwy­ta Ama­py­tu za rącz­kę, by jej synek nie mógł po­dejść bli­żej ku­ku­ry­dzy.

– Mamo, mamo! – traj­ko­cze malec. – Kto to, kto to? Weź­mie­my go do obozu? Wy­glą­da, jakby umiał za­bi­jać ja­gu­ary. Przy­dał­by się taki!

– Nie może z nami iść – od­po­wia­da In­dian­ka gło­sem spo­koj­nym, ale nie zno­szą­cym sprze­ci­wu.

– Dla­te­go, że jest du­chem? – do­py­tu­je re­zo­lut­ny Ama­py­tu.

Matka pa­trzy na niego czule i z dumą. Brzdąc le­d­wie od­rósł od ziemi, a jest już taki spo­strze­gaw­czy. Ona w jego wieku pró­bo­wa­ła przy­tu­lać ptasz­ni­ki.

– To nie ma żad­ne­go zna­cze­nia. – Ama­bai kręci głową. – Kto raz skosz­to­wał zło­tych zia­ren i po­znał słod­ki zew obie­cy­wa­nej przez nie wy­go­dy, ten nie musi być ku­ku­ry­dzia­ną zjawą, by całym sobą na­le­żeć do pól. Taki czło­wiek już za­wsze bę­dzie zie­mię gro­dził i zdo­by­wał, i nigdy nie mógł­by żyć po na­sze­mu.

Malec pa­trzy na matkę z roz­dzia­wio­ną buzią. Nie do końca ro­zu­mie, o czym mówi, ale po wy­ra­zie twa­rzy roz­po­zna­je, że le­piej nie być zbyt wścib­skim.

Ama­py­tu macha na po­że­gna­nie do ogar­nię­te­go coraz więk­szą pa­ni­ką chłop­ca, rzuca ostat­nie tę­sk­ne spoj­rze­nie sma­ko­wi­tym kol­bom, i po chwi­li cała ro­dzi­na znika w lesie, jakby sami byli du­cha­mi.

*

Żyto, które Kacia pa­mię­ta z Pod­ga­ja, nie­raz się­ga­ło do­ro­słym chło­pom nad głowę. To, z któ­re­go się wy­ła­nia, jest jesz­cze niż­sze niż bol­sze­wic­kie i ame­ry­kań­skie od­mia­ny, wy­ho­do­wa­ne kil­ka­na­ście lat po jej śmier­ci. Mimo tego, gdyby się cof­nę­ła, ukry­ło­by ją do­sko­na­le. Taka jest magia zbo­żo­wej klą­twy.

Kacia kuca na skra­ju pola, ukry­ta za fo­lio­wym tu­ne­lem i kępką trawy. Z uśmie­chem pa­trzy na dwój­kę dzie­ci w jej wieku. Matka roz­ło­ży­ła dla nich kocyk na łące, by mogły po­ba­wić się na słoń­cu.

To Mi­chał i Ma­ry­sia – pra­wnu­ki Żeńki, któ­re­mu cudem udało się ujść z pa­cy­fi­ka­cji Pod­ga­ja. Miesz­ka­ją pod Bia­łym­sto­kiem, bo Bia­ło­ruś cią­gle bo­ry­ka się z pro­ble­ma­mi, i gdy pod­ro­sną, będą La­cha­mi. No, trud­no – myśli cza­sem ich cio­tecz­na pra­bab­cia. Być La­chem, to jesz­cze nie takie cał­kiem naj­gor­sze.

Kacia lubi pod­glą­dać ich spo­koj­ne życie. Długo błą­ka­ła się po po­lach i wie, że dobre czasy to rzad­ka rzecz.

W prze­stwór żyta wjeż­dża trak­tor, wlo­kąc za sobą opry­ski­wacz. Dziew­czyn­ka krzy­wi się na ten widok. Ro­zu­mie, że spe­cy­fi­ki lane z dysz ma­szy­ny po­zwo­li­ły na wiele dzie­się­cio­le­ci stłu­mić dzia­ła­nie zbo­żo­wej klą­twy.

Ale mrocz­ne szla­ki me­an­dru­ją­ce wśród pól wiodą nie tylko w prze­szłość i Kacia wie, co bę­dzie, gdy tych nie­mal­że cu­dow­nych środ­ków za­brak­nie, albo prze­sta­ną speł­niać swoją funk­cję.

Wi­dzia­ła klą­twę wra­ca­ją­cą ze zdwo­jo­ną siłą, żeby ode­brać na­leż­ny po dzie­się­cio­le­ciach uro­dza­ju dług.

Wi­dzia­ła dzie­ci za­bi­ja­ne za piędź bo­ga­tej w fos­for ziemi.

Wi­dzia­ła ludzi za­mro­żo­nych i za­ła­do­wa­nych na stat­ki su­ną­ce ku ra­mio­nom Orio­na, w po­szu­ki­wa­niu miejsc wol­nych od od­por­nych na wszel­kie che­mi­ka­lia szkod­ni­ków.

Wi­dzia­ła…

Kacia gwał­tow­nie po­trzą­sa głową, by ule­cia­ły z niej na­tręt­ne myśli. Nie ma po­trze­by psuć sobie hu­mo­ru. Ona za­wsze może wró­cić do tych szczę­śli­wych mo­men­tów na spo­koj­niej­szej po­łów­ce Ziemi.

Uśmie­cha się sze­ro­ko, gdy Mi­cha­łek ca­łu­je Ma­ry­się w czół­ko, choć widziała tę chwilę już tysiące razy.