Światło w mroku

W dro­dze 

 

Do zmro­ku zo­sta­ła nieco ponad go­dzi­na. Srebr­ny opel astra zje­chał z drogi eks­pre­so­wej S5 na wy­so­ko­ści Trysz­czy­na. Autem po­dró­żo­wa­ły trzy osoby. Wszy­scy ubra­ni na spor­to­wo, jakby wy­bie­ra­li się na wie­czor­ny jog­ging. Za kie­row­ni­cą sie­dział Kuba – dwu­dzie­sto­let­ni stu­dent hi­sto­rii, a obok niego Krzysz­tof – ko­le­ga z li­ceum. Obu po­łą­czy­ła pasja do urbe­xu. Kuba in­te­re­so­wał się opusz­czo­ny­mi miej­sca­mi, wy­obra­żał sobie, jak wy­glą­da­ły w cza­sach swo­jej świet­no­ści, roz­my­ślał o lu­dziach, kie­dyś z nimi zwią­za­ny­ch. Dziw­ną no­stal­gią i sa­tys­fak­cją na­peł­nia­ły go na­ma­cal­ne do­wo­dy prze­mi­ja­nia. Z kolei Krzysz­tof był mi­ło­śni­kiem moc­nych wra­żeń. Lubił ad­re­na­li­nę to­wa­rzy­szą­cą wcho­dze­niu na teren opusz­czo­nych bu­dyn­ków, czę­sto po ciem­ku, bez zgody wła­ści­cie­la. Razem pro­wa­dzi­li bloga „Przy­po­mnia­ne hi­sto­rie”. Dzi­siaj pla­no­wa­li zdo­być ma­te­ria­ły do ko­lej­nej re­la­cji, a to­wa­rzy­szy­ła im Ka­ro­li­na, ko­le­żan­ka Kuby ze stu­diów. 

– Jak tam na­stro­je? – za­py­tał kie­row­ca. – We­dług na­wi­ga­cji po­win­ny­śmy być za ja­kieś pięt­na­ście minut.

– Twoim tem­pem to pew­nie jesz­cze z pół go­dzi­ny – rzu­cił z prze­ką­sem Krzysz­tof. 

– To nie jest bolid F1, tylko astra w gazie. – Kuba skrzy­wił się z dez­apro­ba­tą. – Ka­ro­la, nie ża­łu­jesz jesz­cze, że dałaś się na­mó­wić? 

– Jadę z dwój­ką fa­ce­tów do za­gu­bio­ne­go w lesie sie­ro­ciń­ca, na nocne zwie­dza­nie. Trud­no o lep­sze plany na piąt­ko­wy wie­czór. – Dziew­czy­na sta­ra­ła się, żeby to za­brzmia­ło bez­tro­sko, ale zdra­dza­ło ją lek­kie drże­nie głosu. 

– Jesz­cze mo­żesz się roz­my­ślić, tak za­czy­na się każdy hor­ror. – Krzysz­tof zło­wiesz­czo zni­żył głos.

– Ok, ale tak na serio – za­gad­nę­ła dziew­czy­na. – Prze­ży­li­ście ja­kieś nie­bez­piecz­ne sy­tu­acje na wa­szych wy­jaz­dach?

– Oczy­wi­ście. – Krzysz­tof na­brał po­wie­trza, szy­ku­jąc się na dłuż­szy mo­no­log. 

– Daj spo­kój Krzy­chu – wtrą­cił się kie­row­ca. – Nie strasz jej, bo nie da mi no­ta­tek z fi­lo­zo­fii. – Spoj­rzał na dziew­czy­nę w lu­ster­ko wstecz­ne i uśmiech­nął się po­ro­zu­mie­waw­czo. – By­wa­ło, że tro­chę na­je­dli­śmy się stra­chu, bo gdzieś trza­snę­ły drzwi, gdzieś za­skrzy­pia­ły scho­dy, albo wy­da­wa­ło się nam, że sły­szy­my kroki, ale to nor­mal­ne. W ta­kich miej­scach, szcze­gól­nie nocą wy­obraź­nia płata figle. Raz tylko mu­sie­li­śmy ucie­kać, bo ktoś zgło­sił wła­ma­nie na po­li­cję i przy­je­chał pa­trol… 

– Czyli wła­ści­wie ła­mie­my prawo?

– Teo­re­tycz­nie po­win­ni­śmy mieć zgodę wła­ści­cie­la obiek­tu, ale czę­sto cięż­ko jest nawet usta­lić, kto nim jest. To są naj­czę­ściej bu­dyn­ki na od­lu­dziu, takie któ­ry­mi nikt się nie in­te­re­su­je, zde­wa­sto­wa­ne przez wan­da­li. My tylko wcho­dzi­my i ro­bi­my do­ku­men­ta­cję, żeby za­cho­wać od za­po­mnie­nia to co zo­sta­ło, ni­cze­go nie za­bie­ra­my, ni­cze­go nie zo­sta­wia­my… 

– Bla bla… – wtrą­cił się Krzy­chu. – Zo­staw tą gadkę dla po­tom­nych. Zaraz po­win­ni­śmy wje­chać do lasu.

Srebr­na astra zwol­ni­ła, przy­ja­cie­le za­czę­li się roz­glą­dać po oko­li­cy. Ota­cza­ła ich ty­po­wa pol­ska wieś. Przy dro­dze stały ni­skie cha­łu­py, roz­po­ście­ra­ły się przy­do­mo­we sady, kury cho­dzi­ły sa­mo­pas, pra­nie su­szy­ło się na lin­kach. Oko­li­ca wy­glą­da­ła bar­dzo uro­kli­wie w pro­mie­niach za­cho­dzą­ce­go słoń­ca. Na chod­ni­ku przy­sta­nę­ła star­sza ko­bie­ta, zmru­ży­ła oczy i pa­trzy­ła na zbli­ża­ją­ce się auto. 

– Może dla pew­no­ści do­py­ta­my tu­byl­ców o drogę? – rzu­cił Kuba. Nie było sprze­ci­wu, więc za­trzy­mał sa­mo­chód przy ko­bie­cie i opu­ścił szybę. – Dobry wie­czór, szu­ka­my opusz­czo­ne­go dwor­ku, po­dob­no jest gdzieś w oko­li­cy… – Sta­ro­win­ka po­pa­trzy­ła po­dejrz­li­wie na wszyst­kich pa­sa­że­rów. Dłu­żej za­trzy­ma­ła wzrok na Ka­ro­li­nie, dziew­czy­na się uśmiech­nę­ła, ale w oczach bab­cin­ki było coś dziw­ne­go, coś co wbrew siel­skiej at­mos­fe­rze wy­wo­ła­ło nie­przy­jem­ny skurcz żo­łąd­ka. 

– Nie jedź­cie tam – szep­nę­ła ko­bie­ta i ode­szła do po­bli­skie­go domu. – Wszy­scy po­czu­li się, jakby w aucie tem­pe­ra­tu­ra spa­dła o kilka stop­ni.

– No dobra. – Kuba pod­niósł szybę i po­wo­li ru­szył. – Może to nie był naj­lep­szy po­mysł, z na­wi­ga­cją nie po­win­no być pro­ble­mu. – Po­cząt­ko­we zdzi­wie­nie po­wo­li mi­nę­ło 

– Jesz­cze nawet nie za­je­cha­li­śmy na miej­sce, a już robi nam się kli­ma­cik – za­żar­to­wał Krzysz­tof, żeby roz­luź­nić at­mos­fe­rę. 

– Mó­wi­li­ście, że je­dzie­my do sie­ro­ciń­ca? – Zdzi­wi­ła się Ka­ro­li­na. 

– Ow­szem – za­czął Kuba. – Ten bu­dy­nek ma długą i cie­ka­wą hi­sto­rię. – Krzysz­tof osten­ta­cyj­nie prze­wró­cił ocza­mi. – To wła­ści­wie późno kla­sy­cy­stycz­ny pa­ła­cyk wy­bu­do­wa­ny na pod­sta­wie pro­jek­tu Wik­to­ra Sta­brow­skie­go… 

– Nie przy­nu­dzaj! – Krzysz­tof w końcu nie wy­trzy­mał. – Naj­istot­niej­sze, że póź­niej dwo­rek słu­żył jako sie­ro­ci­niec… 

– Wła­ści­wie to nie do końca praw­da, naj­pierw był tu PGR, a póź­niej szko­ła… 

– Dobra, dobra. Ja sły­sza­łem o sie­ro­ciń­cu. – Krzy­chu za­czął kon­spi­ra­cyj­nie szep­tać – wiąże się z nim mrocz­na hi­sto­ria. 

– Znowu za­czy­nasz? – Kuba skrzy­wił się. – To ra­czej miej­ska le­gen­da. 

– Jak już, to wiej­ska – od­ciął się Krzy­chu. – Po­dob­no w la­tach sie­dem­dzie­sią­tych w dwor­ku mie­ścił się sie­ro­ci­niec, ale funk­cjo­no­wał tylko przez rok. Za­mknię­to go, bo wy­da­rzył się jakiś wy­pa­dek. Nie­któ­rzy mówią, że wszyst­kie dzie­ci znik­nę­ły bez śladu, razem z wy­cho­waw­czy­nią… 

– Tak, oczy­wi­ście i nie są­dzisz, że takie wy­da­rze­nie od­bi­ło­by się sze­ro­kim echem? 

– Ów­cze­sna wła­dza za­tu­szo­wa­ła wszyst­ko, takie były czasy. – Krzy­chu wzru­szył ra­mio­na­mi. 

Mi­nę­li wio­skę i wje­cha­li do lasu. Kuba zer­k­nął na te­le­fon. 

– Dziw­ne – mruk­nął. – Na­wi­ga­cja za­czę­ła wa­rio­wać. Pew­nie stra­ci­łem sy­gnał przez te drze­wa. Sprawdź­cie u sie­bie. 

– U mnie to samo – od­parł Krzy­siek. 

– Mi też nie dzia­ła. – Ka­ro­li­na zmarsz­czy­ła czoło, wpa­tru­jąc się w ekran. – Może to jakaś awa­ria? 

– Nie sądzę – stwier­dził Kuba. – Prę­dzej ja­kieś ce­lo­we za­kłó­ca­nie sy­gna­łu. Nie ma tu w po­bli­żu ja­kiejś bazy woj­sko­wej, czy coś? 

– Z tego co mi wia­do­mo, to nie – od­po­wie­dział ko­le­ga. – Co macie takie nie­tę­gie miny? Strach was ob­le­ciał? 

– Daj spo­kój, po­wiedz mi le­piej, gdzie mam teraz skrę­cić. 

– Tam ktoś idzie. – Ka­ro­li­na wska­za­ła ręką. –  Pod­jedź, to za­py­ta­my. Może tym razem pój­dzie le­piej. 

Na skra­ju drogi ma­ja­czy­ła nie­wy­raź­na po­stać. Zda­wa­ło się, że idzie w ich stro­nę, po czym nagle znik­nę­ła im z oczu. 

– Gazu, tym tem­pem nie do­go­nisz sta­rusz­ka z bal­ko­ni­kiem – za­żar­to­wał Krzy­siek. 

– Jak ci się nie po­do­ba, to cię wy­sa­dzę i mo­żesz iść pie­szo. 

– Dobra, dobra. – Żar­tow­niś pod­niósł ręce w ge­ście po­jed­na­nia. – Nie ob­ra­żaj się, po pro­stu chciał­bym już być na miej­scu. 

Kuba przy­spie­szył i je­cha­li przez dłuż­szy czas, roz­glą­da­jąc się in­ten­syw­nie.  

– Nie ma go… – zdzi­wił się kie­row­ca. – Jak ka­mień w wodę.

– Może to jakiś grzy­biarz – stwier­dził Krzy­siek. – Po­czuł zew i po­szedł w las.  

– O! – za­wo­ła­ła Ka­ro­li­na. – Jest jakaś droga w lewo, spró­buj­my tutaj. 

Skrę­ci­li, w szu­tro­wą alej­kę. Ko­ro­ny drzew za­mknę­ły się nad nimi, spro­wa­dza­jąc do wnę­trza auta pół­mrok. Je­cha­li chwi­lę w mil­cze­niu i wpa­try­wa­li się w gęst­nie­ją­ce za­ro­śla. Nagle kątem oka zo­ba­czy­li jakiś ruch. Coś ze­rwa­ło się i prze­mknę­ło tuż przed maską sa­mo­cho­du. Ka­ro­li­na wrza­snę­ła, kiedy Kuba gwał­tow­nie wci­snął ha­mu­lec.

– Co to było?! – za­py­ta­ła dziew­czy­na. – Pies? 

– Ra­czej dzik. – Kuba sta­rał się za­cho­wać spo­kój, ale ręce drża­ły mu lekko na kie­row­ni­cy. 

– No, no, emo­cje jak na grzy­bo­bra­niu – za­żar­to­wał Krzy­chu. – Za­par­kuj na po­bo­czu, zdaje się, że już widać ten dwo­rek. 

Od­kryw­cy wy­sie­dli z auta i wy­cią­gnę­li z ba­gaż­ni­ka ple­ca­ki. Dalej ru­szy­li pie­szo. Chwi­lę póź­niej ich oczom uka­zał się oka­za­ły bu­dy­nek, oto­czo­ny sta­rym drze­wo­sta­nem – który za­pew­ne sta­no­wił po­zo­sta­łość po parku. Grup­ka nie­spiesz­nie zbli­ży­ła się do fron­to­wych drzwi. Słoń­ce cał­ko­wi­cie za­szło za ho­ry­zont, a gęst­nie­ją­cy mrok zda­wał się wy­pły­wać z za­ro­śli i po­chła­niać wszyst­ko na swo­jej dro­dze. Cisza była tak ab­so­lut­na, że wszy­scy wzdry­gnę­li się, kiedy Krzy­siek roz­piął swój ple­cak. Chło­pak wy­cią­gnął z niego czo­łów­ki i ka­me­rę. 

– No to za­czy­na­my – mruk­nął po­da­jąc przy­ja­cio­łom la­tar­ki. 

 

W środ­ku 

 

Trzy snopy świa­tła nie­mal jed­no­cze­śnie sku­pi­ły się na drzwiach fron­to­wych. Mimo, że nad­gry­zio­ne zębem czasu, wy­glą­da­ły bar­dzo so­lid­nie. Kuba był prze­ko­na­ny, że będą mu­sie­li szu­kać in­ne­go wej­ścia, ale dla for­mal­no­ści na­ci­snął klam­kę. Drzwi otwo­rzy­ły się skrzy­piąc prze­raź­li­wie. Przy­ja­cie­le po­pa­trzy­li po sobie. 

– Panie przo­dem. – Krzy­siek się uśmiech­nął. 

– Chyba żar­tu­jesz – par­sk­nę­ła dziew­czy­na. – Za­czy­nam ża­ło­wać, że w ogóle tu przy­je­cha­łam. To miej­sce przy­pra­wia o ciar­ki. 

– O to wła­śnie cho­dzi w tej za­ba­wie – od­po­wie­dział i spoj­rzał na Kubę. – Je­steś kie­row­ni­kiem wy­pra­wy, czyń ho­no­ry. 

Kuba bez słowa prze­kro­czył próg bu­dyn­ku, a za nim po­dą­ży­ła resz­ta grupy. Ich oczom uka­za­ła się klat­ka scho­do­wa, rzeź­bio­ne drew­nia­ne po­rę­cze, stare wy­kła­dzi­ny, ze ścian i su­fi­tów od­cho­dzi­ła łusz­czą­ca się farba.

– Jakoś tu czy­sto – zdzi­wił się Kuba. – Żad­nych pu­szek, bu­te­lek, śmie­ci. Czyż­by miej­sco­wa in­te­li­gen­cja się tutaj nie za­pusz­cza­ła? 

– Tu jest ja­kieś zdję­cie. – Ka­ro­li­na wska­za­ła na ta­bli­cę kor­ko­wą przy wej­ściu. – Chyba dzie­ci z wy­cho­waw­czy­nią… – Nagle od­sko­czy­ła, jak opa­rzo­na. – Chodź­my już stąd! – jej głos za­brzmiał alar­mu­ją­co. 

– Co się stało? – Ko­le­dzy byli już przy niej. Kuba przy­bli­żył się do ta­bli­cy i skie­ro­wał snop świa­tła pro­sto na fo­to­gra­fię. Zdję­cie przed­sta­wia­ło grup­kę dzie­ci i ko­bie­tę, naj­praw­do­po­dob­niej ich wy­cho­waw­czy­nię. Kuba od razu zo­rien­to­wał się w czym rzecz. Cho­ciaż zdję­cie było czar­no-bia­łe, wszyst­kie po­sta­ci miały czer­wo­ne oczy. Wy­glą­da­ło to upior­nie.

– Teraz do­pie­ro zro­bi­ło się cre­epy. –  Krzy­chu gwizd­nął prze­cią­gle. 

– Ja już wy­mię­kam. – Ka­ro­li­na ob­ję­ła się rę­ko­ma, jakby nagle zro­bi­ło jej się zimno – Dla­cze­go to zdję­cie tak wy­glą­da? 

– Pew­nie ktoś dla żar­tów po­ma­lo­wał je pi­sa­kiem. – Kuba sta­rał się uspo­ko­ić ko­le­żan­kę. – Jak już tu je­ste­śmy, ro­zej­rzyj­my się tro­chę, bo nie bę­dzie co wpi­sać na blogu.

Prze­szli ko­ry­ta­rzem do le­we­go skrzy­dła bu­dyn­ku. At­mos­fe­ra zro­bi­ła się na­pię­ta, nikt nie chciał tego przy­znać na głos, ale miej­sce na­peł­nia­ło nie­po­ko­jem. Nie cho­dzi­ło o to, że zna­leź­li się nocą, w upior­nym opusz­czo­nym bu­dyn­ku, po­środ­ku lasu. Na to byli przy­go­to­wa­ni. Pro­blem w tym, że odkąd spoj­rze­li na zdję­cie w holu, nie opusz­cza­ło ich uczu­cie czy­jejś obec­no­ści. Jakby ktoś bacz­nie ob­ser­wo­wał ich po­czy­na­nia z ciem­nych za­ka­mar­ków, ukry­ty przed wzro­kiem. Kuba uchy­lił drzwi do pierw­sze­go po­miesz­cze­nia, zaj­rze­li do środ­ka. W bla­dej po­świa­cie księ­ży­ca, są­czą­cej się przez brud­ne szyby, zo­ba­czy­li salę lek­cyj­ną. Stare, po­obi­ja­ne ławki i krze­sła usta­wio­ne były w rów­nych rzę­dach, jakby za chwi­lę miały za­cząć się za­ję­cia. We­szli po­wo­li do środ­ka. 

– Dziw­ne – stwier­dzi­ła Ka­ro­li­na. – Sala wy­glą­da na wy­sprzą­ta­ną, nawet nie ma kurzu. 

W po­miesz­cze­niu znaj­do­wa­ła się stara ta­bli­ca, na któ­rej ktoś na­pi­sał: „Pani lubi ciszę”. Przy­ja­cie­le sta­nę­li nie­pew­nie na środ­ku po­miesz­cze­nia. 

– Mi to wy­glą­da, jakby ktoś robił sobie tutaj za­ba­wę w na­wie­dzo­ny dom, może jakiś LARP, albo esca­pe room… nawet fajny po­mysł – stwier­dził Kuba. – Cho­ciaż nie zna­la­złem w necie żad­nych in­for­ma­cji na ten temat. 

Nagle gdzieś z góry roz­legł się dźwięk, na który wszyst­kim serca po­de­szły do gar­dła.

– Ktoś tu jest. – Kuba sze­ro­ko otwo­rzył oczy. 

– To chyba śmiech dziec­ka. – Ka­ro­li­na z wra­że­nia za­kry­ła usta dłoń­mi. 

Ktoś znowu się za­śmiał, po czym usły­sze­li szyb­kie kroki na klat­ce scho­do­wej i trza­śnię­cie fron­to­wych drzwi.

– Spa­da­my stąd – rzu­cił Krzy­chu. – Nie po­do­ba mi się to. Nie wia­do­mo co tym gnoj­kom przyj­dzie do głowy. 

Ru­szy­li szyb­kim kro­kiem do wyj­ścia. W holu nie było już ni­ko­go. Kuba na­ci­snął klam­kę i po­pchnął z całej siły, ale drzwi ani drgnę­ły. 

– Kurwa! – wrza­snął Krzy­chu. – To już prze­gię­cie. 

– Pro­szę się wy­ra­żać, nie je­ste­śmy na ba­za­rze – chra­pli­wy ko­bie­cy głos brzmiał, jakby na­le­żał do na­ło­go­we­go pa­la­cza po ataku astmy.

– Ko­niec żar­tów, kto tu jest?! – Kuba za­czął się go­rącz­ko­wo roz­glą­dać, ale od­po­wie­dzia­ła mu zło­wro­ga cisza.

– Ktoś sobie robi z nas jaja, mu­si­my się stąd za­bie­rać, sprawdź­cie okna – rzu­cił Kuba. 

– Okra­to­wa­ne! – Ka­ro­li­na sta­ra­ła się opa­no­wać, ale po­wo­li ogar­nia­ła ją pa­ni­ka. – Nie wi­dzia­łam na ze­wnątrz tych krat. 

– Ja też nie. – Kuba był wy­raź­nie za­nie­po­ko­jo­ny.

Wró­ci­li szyb­ko do sali lek­cyj­nej. Coś czmych­nę­ło pod usta­wio­ne w kącie biur­ko.

– Tutaj też kraty. – W gło­sie Ka­ro­li­ny sły­chać było de­spe­ra­cję – O Boże! – krzyk­nę­ła, wska­zu­jąc w głąb sali – Czy to krew?! 

Świa­tło z trzech la­ta­rek sku­pi­ło się na ta­bli­cy, był na niej wy­ma­za­ny czymś czer­wo­nym napis: „Ucie­kaj­cie”.

– Dzwo­nię na po­li­cję. – Ka­ro­li­na ner­wo­wo wy­szarp­nę­ła te­le­fon z kie­sze­ni. 

– Daj spo­kój – wtrą­cił Krzy­chu. – Mo­że­my mieć przez to pro­ble­my. Po pro­stu znajdź­my stąd ja­kieś wyj­ście i spa­daj­my.

– Nie ma sy­gna­łu. – Dziew­czy­na ze stra­chem wpa­try­wa­ła się w ekran smart­fo­nu. 

Usły­sze­li hałas w ko­ry­ta­rzu, naj­pierw szu­ra­nie, jakby cią­gnię­cie cze­goś po pod­ło­dze, póź­niej kroki. Ktoś nie­spiesz­nie szedł w ich stro­nę. Wszy­scy za­sty­gli w bez­ru­chu i wpa­try­wa­li się w drzwi. Po chwi­li zo­ba­czy­li w nich ciem­ną syl­wet­kę. Wi­dzie­li tylko zarys po­sta­ci, świa­tło la­ta­rek w nie­wy­tłu­ma­czal­ny spo­sób nie było w sta­nie roz­świe­tlić ko­ry­ta­rza. Po­stać przy­sta­nę­ła na chwi­lę, jakby się im przy­glą­da­ła, po czym ru­szy­ła dalej w głąb le­we­go skrzy­dła. Od­głos kro­ków był coraz słab­szy, aż ucichł zu­peł­nie. Przy­ja­cie­le po­pa­trzy­li po sobie z prze­ra­że­niem w oczach. Nie byli jesz­cze go­to­wi przy­znać, że wokół nich dzie­je się coś pa­ra­nor­mal­ne­go, ale ta myśl coraz moc­niej prze­bi­ja­ła się do ich świa­do­mo­ści. 

 

Bez wyj­ścia 

 

– Co ro­bi­my? – szep­nę­ła Ka­ro­li­na. 

– Bocz­ne wyj­ście? – za­py­tał Krzy­chu. 

– Pro­szę zająć miej­sca – chra­pli­wy głos roz­brzmiał gdzieś pod su­fi­tem i odbił się echem w pu­stej sali.

Stali jak ska­mie­nia­li. Znowu szu­ra­nie na ko­ry­ta­rzu, po chwi­li kroki, tym razem wielu stóp. Do sali za­czę­li wcho­dzić ucznio­wie. Szli jak w tran­sie, po­wol­ne ruchy, puste spoj­rze­nia. Wy­glą­da­ło na to, że w ogóle nie od­no­to­wa­li obec­no­ści trój­ki eks­plo­ra­to­rów. Dzie­ci za­ję­ły miej­sca w ław­kach. Za nimi szedł ktoś jesz­cze. W drzwiach po­ja­wi­ła się ko­bie­ta, na pierw­szy rzut oka zwy­czaj­na star­sza pani, ubra­na w buty na ni­skim ob­ca­sie, ołów­ko­wą spód­ni­cę, ko­szu­lę i za­pi­na­ny na gu­zi­ki kar­di­gan. Ko­bie­ta spoj­rza­ła na trój­kę przy­ja­ciół, jej oczy upior­nie za­lśni­ły w bla­sku księ­ży­ca. Uśmiech­nę­ła się sze­ro­ko, uka­zu­jąc krzy­we i nie­na­tu­ral­nie ostre zęby. Po­de­szła do ta­bli­cy i spoj­rza­ła na krwa­wy napis. Skrzy­wi­ła usta w brzyd­kim gry­ma­sie i chwy­ci­ła gruby drew­nia­ny wskaź­nik.  

– Sta­ni­sław… – wy­chry­pia­ła. – Je­steś dzi­siaj dy­żur­nym, dla­cze­go ta­bli­ca nie jest go­to­wa?

Chło­pak w pierw­szej ławce sku­lił się ze stra­chu. Sta­ru­cha po­de­szła do niego i po­stu­ka­ła wskaź­ni­kiem w ławkę. Uczeń z ocią­ga­niem po­ło­żył dło­nie na bla­cie. Ko­bie­ta wzię­ła za­mach i rąb­nę­ła, aż trza­snę­ły kości pal­ców. Chło­pak zawył prze­raź­li­wie, a na­uczy­ciel­ka za­czę­ła bez opa­mię­ta­nia okła­dać go kijem po gło­wie i ra­mio­nach. Bry­znę­ła krew z roz­cię­te­go łuku brwio­we­go. 

– Ni­cze­go… – sa­pa­ła – się nie uczy­cie. Nie mam… już… na was… sił.

– Dobra! – Wrza­snął Krzy­siek – wy­star­czy! Po­sra­li­śmy się ze stra­chu. Ko­niec przed­sta­wie­nia, mamy dosyć. Mo­że­cie już prze­stać.

Ko­bie­ta prze­sta­ła pa­stwić się nad chło­pa­kiem i spoj­rza­ła na sto­ją­cych z tyłu przy­ja­ciół. Głowy uczniów rów­nież ob­ró­ci­ły się jak na za­wo­ła­nie, puste spoj­rze­nia nie wy­ra­ża­ły nic, żad­nych emo­cji. 

– Krzysz­to­fie… – Sta­ru­cha po­krę­ci­ła głową z dez­apro­ba­tą. – Mu­si­my nad tobą po­pra­co­wać. 

– Spier­da­la­my! – Krzy­siek po­cią­gnął przy­ja­ciół, wy­ry­wa­jąc ich z ma­ra­zmu.

Wy­pa­dli pędem na ko­ry­tarz i po­bie­gli w stro­nę bocz­ne­go wyj­ścia. Pierw­szy do­padł do niego Kuba. Drzwi były za­mknię­te. Chło­pak wziął roz­pęd i ude­rzył w nie bar­kiem. Skrzyp­nę­ły, ale nie ustą­pi­ły. Krzy­siek po­pra­wił kop­nia­kiem, coś chrup­nę­ło, Kuba ude­rzył jesz­cze raz i zamek w końcu ustą­pił. Nie cze­ka­jąc po­pę­dzi­li na ze­wnątrz. Chcie­li od razu biec w stro­nę sa­mo­cho­du, ale sta­nę­li jak wryci. 

– Co jest do cho­le­ry?! – Krzy­chu ro­zej­rzał się ner­wo­wo. 

Oko­li­ca zmie­ni­ła się nie do po­zna­nia. Ota­cza­ły ich nie­na­tu­ral­nie po­wy­krę­ca­ne, bez­list­ne drze­wa.  Zie­mię spo­wi­ja­ła gęsta war­stwa mgły. Ka­wa­łek dalej za­ro­śla zda­wa­ły się two­rzyć nie­prze­by­tą ścia­nę. Ni­g­dzie nie było widać drogi, którą się tutaj do­sta­li. Coś prze­dzie­ra­ło się przez krza­ki. Usły­sze­li dziw­ne chrzą­ka­nie i sko­wyt.

– Chodź­my do głów­ne­go wej­ścia, stam­tąd tra­fi­my na drogę – przy­tom­nie za­pro­po­no­wa­ła Ka­ro­li­na. 

Po­pę­dzi­li wzdłuż ścia­ny bu­dyn­ku, sze­lest za­ro­śli był coraz bli­żej. Sta­nę­li na wprost drzwi fron­to­wych. Nadal nie roz­po­zna­wa­li oto­cze­nia. Ru­szy­li przed sie­bie, tam, gdzie po­win­na być droga, wtedy z krza­ków wprost przed nimi wy­pa­dło ja­kieś zwie­rzę. Krępe i ma­syw­ne, w pierw­szej chwi­li my­śle­li, że to dzik, wtedy stwór uniósł łeb i roz­le­gło się prze­cią­głe wycie, za­koń­czo­ne chrząk­nię­ciem i kwi­kiem. Be­stia spoj­rza­ła na nich prze­krwio­ny­mi śle­pia­mi i wy­szcze­rzy­ła ostre, wil­cze kły. Kuba drżą­cy­mi rę­ko­ma wy­cią­gnął z ple­ca­ka gaz pie­przo­wy i spoj­rzał na przy­ja­ciół. Kiw­nę­li gło­wa­mi na znak, że muszą spró­bo­wać. Szli po­wo­li, nie wy­ko­nu­jąc gwał­tow­nych ru­chów, sta­ra­li się omi­nąć zwie­rzę sze­ro­kim łu­kiem. Nie udało się, be­stia ru­szy­ła z kwi­kiem pro­sto na nich. 

– Je­ba­ny świ­nio-wilk! – wrza­snął Krzy­chu.

Zwie­rzę bły­ska­wicz­nie do­pa­dło do Kuby, ma­syw­ne szczę­ki za­ci­snę­ły się na łydce. Chło­pak upadł i za­czął roz­pacz­li­wie pry­skać gazem, ce­lu­jąc w pysk. Be­stia w końcu od­pu­ści­ła. Ka­ro­li­na szyb­ko po­chy­li­ła się nad ko­le­gą, noga nie wy­glą­da­ła do­brze, z głę­bo­kich śla­dów po zę­bach są­czy­ła się ja­sno­czer­wo­na krew. W tym mo­men­cie z lasu wy­ło­ni­ły się czte­ry ko­lej­ne świ­nio-dzi­ki, kwi­cząc i sko­wy­cząc, po­wo­li zbli­ża­ły się do trój­ki przy­ja­ciół. Drzwi fron­to­we szko­ły otwar­ły się, skrzy­piąc prze­raź­li­wie. Od­kryw­cy zro­zu­mie­li, że nie mają szans. Krzy­siek i Ka­ro­li­na po­mo­gli wstać Kubie. Cała trój­ka po­spiesz­nie wy­co­fa­ła się do gma­chu. Gdy tylko prze­kro­czy­li próg, drzwi za­trza­snę­ły się z hu­kiem.

 

Lek­cja pierw­sza 

 

Kuba ję­czał z bólu, Ka­ro­li­nie udało się za­ta­mo­wać krwa­wie­nie pro­wi­zo­rycz­nym ban­da­żem z za­pa­so­wej ko­szul­ki. Szok i prze­ra­że­nie jesz­cze nie mi­nę­ło. Nawet nie za­uwa­ży­li, kiedy oto­czy­li ich ucznio­wie zom­bie. Od­kryw­cy dali się po­pro­wa­dzić do po­miesz­cze­nia, które oka­za­ło się ko­lej­ną salą lek­cyj­ną, sa­dząc po wy­po­sa­że­niu, salą bio­lo­gicz­ną.  

Krzy­siek ro­zej­rzał się ner­wo­wo. Pod ścia­na­mi stały ga­blo­ty pełne po­mo­cy na­uko­wych. Półki ugi­na­ły się od sło­jów z for­ma­li­ną, z któ­rych mar­twy­mi ocza­mi ły­pa­ły żaby, jasz­czur­ki i stwo­rze­nia o trud­nej do od­gad­nię­cia przy­na­leż­no­ści ga­tun­ko­wej. W sali uno­sił się nie­przy­jem­ny słod­ko-du­szą­cy odór. Przy­ja­cie­le po­trze­bo­wa­li chwi­li, żeby ze­brać myśli i zo­rien­to­wać się w tej strasz­nej i ab­sur­dal­nej sy­tu­acji. Przy­sie­dli w tyl­nych ław­kach. Po­miesz­cze­nie nie miało okien, je­dy­nym źró­dłem świa­tła była stara lampa ja­rze­nio­wa na su­fi­cie. Kuba zdą­żył jesz­cze po­my­śleć, że to dziw­ne, bo w bu­dyn­ku nie było prądu.

– Wi­taj­cie – po­wie­dzia­ła na­uczy­ciel­ka, po­ja­wia­jąc się zni­kąd. – Pro­szę o ciszę – za­chry­pia­ła, cho­ciaż nikt się nie od­zy­wał. – Dzi­siaj opo­wiem wam o bio­lo­gii – po­zwo­li­ła sobie na dłuż­szą pauzę. – Mówią, że to nauka zaj­mu­ją­ca się ba­da­niem życia… ale we­dług mnie to stwier­dze­nie zbyt ogól­ni­ko­we, nie­do­pre­cy­zo­wa­ne, my­lą­ce… 

Ko­bie­ta prze­szła wzdłuż ławek. Ucznio­wie ku­li­li się, kiedy była obok, mimo, że ich twa­rze po­zo­sta­wa­ły bez wy­ra­zu. Wy­da­wa­ło się, że to jakiś au­to­ma­tycz­ny od­ruch. Sta­ru­cha za­trzy­ma­ła się obok Krzyś­ka. Chło­pak spoj­rzał jej z bli­ska w oczy i po­czuł, jak ob­le­wa go zimny pot. Zro­zu­miał, że nie pa­trzy na czło­wie­ka. Z ciem­nej ot­chła­ni źre­nic biło czy­ste zło. Co­kol­wiek przy­ję­ło po­stać na­uczy­ciel­ki, nie było z tego świa­ta, kar­mi­ło się ich bólem i stra­chem. Demon był tak bli­sko, że Krzy­siek po­czuł cuch­ną­cy zgni­li­zną od­dech, zro­bi­ło mu się nie­do­brze. Ogar­nę­ła go sła­bość, nie był pe­wien, czy uda­ło­by mu się wstać z ławki, a co do­pie­ro za­ata­ko­wać lub cho­ciaż spró­bo­wać uciecz­ki.

– Ro­zej­rzyj­cie się – kon­ty­nu­owa­ła wywód. – Ile życia jest w tych ga­blo­tach? – Za­to­czy­ła pal­cem wokół sali. – Fun­da­men­tem dla po­stę­pu w dzie­dzi­nie bio­lo­gii są trupy. Pa­ra­doks po­le­ga na tym, że aby po­znać życie, trze­ba zabić. – Na­uczy­ciel­ka ob­li­za­ła się. – Po­cząw­szy od ma­łych owa­dzich trup­ków, przez mar­twe żaby, jasz­czur­ki i ptaki, tru­chła psów, kotów i małp, koń­cząc na czło­wie­ku.

– Ale do rze­czy – ze świ­stem wcią­gnę­ła po­wie­trze. – Dzi­siaj do­wie­my się jak dzia­ła­ją mię­śnie… – Krzysz­to­fie, czy mo­żesz nam po­wie­dzieć coś na ten temat? Nie?… Nie szko­dzi. Otóż mię­śnie kur­czą się na sku­tek im­pul­su elek­trycz­ne­go. Kie­dyś prze­pro­wa­dza­ło się ćwi­cze­nia na ża­bach. Od­cię­te koń­czy­ny płaza ra­żo­ne prą­dem, re­agu­ją skur­czem. Nie­ste­ty do tego eks­pe­ry­men­tu po­trzeb­na jest świe­ża żaba… Nie mamy tutaj ta­ko­wej, ale to nic, po­ra­dzi­my sobie ina­czej… 

– Krzysz­to­fie – za­chry­pia­ła. – Po­dejdź tutaj. – Ko­bie­ta zbli­ży­ła się do biur­ka, na któ­rym stało coś ukry­te­go pod płach­tą ma­te­ria­łu. Szyb­kim ru­chem ścią­gnę­ła po­kro­wiec. Oka­za­ło się, że to nie­wiel­ka, ale ma­syw­na gi­lo­ty­na. Krzy­siek po­czuł, jak żo­łą­dek wy­wra­ca mu się na lewą stro­nę. Nogi miał jak z waty, krę­ci­ło mu się w gło­wie.

– No śmia­ło, nie wstydź się. – Demon roz­cią­gnął usta w upior­nym uśmie­chu. – Zbi­gniew! Cze­sła­wa! Po­móż­cie ko­le­dze.

Dwój­ka uczniów wsta­ła po­słusz­nie, chwy­ci­li Krzyś­ka pod ra­mio­na i po­pro­wa­dzi­li do na­uczy­ciel­ki. Chło­pak czuł się jak w kosz­ma­rze, nie mógł się po­ru­szyć, nie mógł wy­do­być słowa, za­czął mo­dlić się, żeby to był zły sen. Nie­ste­ty od­czu­cia były zbyt re­al­ne, żeby się łu­dzić.  

– Lewa, czy prawa ręka? – Na­uczy­ciel­ka za­py­ta­ła, jakby cho­dzi­ło o po­bie­ra­nie krwi.

Krzy­siek po­czuł ucisk na karku, szarp­nię­cie za rękę, za­ci­ska­ją­ce się rze­mie­nie, chłód stali. Roz­legł się trzask. Nie po­czuł bólu, spoj­rzał na dwój­kę przy­ja­ciół. Na ich bla­dych twa­rzach ma­lo­wa­ło się skraj­ne prze­ra­że­nie. Zo­ba­czył, że na­uczy­ciel­ka kła­dzie coś przed nim na ławce, wzrok mu się roz­ma­zy­wał, ale po­znał, że to ludz­ka dłoń. Ko­bie­ta przy­kła­da­ła do niej elek­tro­dy, a palce zwi­ja­ły się kon­wul­syj­nie. Chło­pak spoj­rzał w dół na lewą rękę. Zo­ba­czył si­ka­ją­cy krwią kikut, po­czuł obez­wład­nia­ją­cy ból, zro­bi­ło mu się ciem­no przed ocza­mi. Usły­szał jesz­cze tylko jak na­uczy­ciel­ka świsz­czą­cym gło­sem opo­wia­da, czego można się na­uczyć prze­pro­wa­dza­jąc eks­pe­ry­ment z de­ka­pi­ta­cją żaby i stra­cił przy­tom­ność.

Do­rmi­to­rium 

 

Krzy­siek po­wo­li otwo­rzył oczy. Było ciem­no, nie mógł przy­po­mnieć sobie, gdzie jest. Wokół pa­no­wa­ła cisza, nie li­cząc mia­ro­we­go chra­pa­nia. Czuł pod ple­ca­mi twar­dy ma­te­rac, spró­bo­wał pod­nieść się do po­zy­cji sie­dzą­cej, ale po­czuł prze­szy­wa­ją­cy ból w lewej dłoni i opadł z po­wro­tem na plecy.

– Krzy­siek – szep­nę­ła Ka­ro­li­na. – Jak się czu­jesz?

Chło­pak spoj­rzał z nie­do­wie­rza­niem na oban­da­żo­wa­ny kikut. 

– Pomóż mi wstać – po­wie­dział przez zęby. – Gdzie jest Kuba? 

– Tu je­stem – roz­legł się słaby głos spod okna.

Kuba sie­dział opar­ty ple­ca­mi o ścia­nę. Twarz wy­krzy­wiał mu gry­mas bólu, obej­mo­wał rę­ko­ma wy­raź­nie spuch­nię­tą nogę. Znaj­do­wa­li się w dużej sali, pod ścia­na­mi w rów­nych od­stę­pach usta­wio­ne były łóżka. Wszy­scy ucznio­wie zda­wa­li się po­grą­że­ni w głę­bo­kim śnie.

– Co ro­bi­my? – szep­nę­ła Ka­ro­li­na. – Cze­ka­my do rana? 

– Wąt­pię, żeby na­de­szło… – wy­mam­ro­tał Kuba. – Wy­da­je mi się, że utknę­li­śmy w ja­kimś kosz­ma­rze. Już dawno po­win­no świ­tać, nie wiem, gdzie je­ste­śmy, ale tu chyba cią­gle trwa noc.

– Pa­mię­ta­cie, jak zna­leź­li­śmy się w tej sali? – za­py­tał Krzy­siek. 

– Nie. – Ka­ro­li­na po­krę­ci­ła głową. – Stra­ci­li­śmy przy­tom­ność, kiedy… No wiesz, a ock­nę­li­śmy się już tutaj. Naj­pierw ja, potem Kuba.

– Pró­bo­wa­li­ście jakoś po­roz­ma­wiać z nimi? – chło­pak wska­zał zdro­wą ręką śpią­cych. 

– Nie – szep­nę­ła dziew­czy­na. – Nie wiemy po czy­jej są stro­nie, wszy­scy wy­glą­da­ją, jakby byli w ja­kimś tran­sie. Na dobrą spra­wę nawet nie wiemy kim lub czym są – głos uwiązł jej w gar­dle.

– Może warto spró­bo­wać. – Kuba ukrył twarz w dło­niach. – Mu­si­my się stąd wy­do­stać i to szyb­ko. Mam pewną teo­rię… – Chło­pak za­my­ślił się. 

– No, to po­dziel się. – Krzy­siek się znie­cier­pli­wił.

– Co, jeśli to rze­czy­wi­ście są ucznio­wie daw­nej szko­ły albo dzie­cia­ki, które tra­fi­ły tu póź­niej, tak jak my… 

– To by zna­czy­ło, że są tu od kil­ku­dzie­się­ciu lat. – Ka­ro­li­na ner­wo­wo ro­zej­rza­ła się po po­miesz­cze­niu. 

– Tak, gdzieś poza świa­tem, poza cza­sem… Uwię­zie­ni przez tę ko­bie­tę de­mo­na. Wy­glą­da­ją na cał­ko­wi­cie zła­ma­nych i pod­po­rząd­ko­wa­nych jej woli. Nie wiem jak ina­czej to wszyst­ko tłu­ma­czyć. Może na­ćpa­li­śmy się i mamy zbio­ro­wą ha­lu­cy­na­cję…

– Chciał­bym. – Krzy­siek po­wie­dział słabo, pa­trząc na kikut ręki. – Ale chyba żadne ha­lu­cy­na­cje nie są tak re­ali­stycz­ne.

Po­grą­że­ni w ci­chej dys­ku­sji przy­ja­cie­le nie od­no­to­wa­li, że jeden z uczniów prze­stał chra­pać i po­wo­li usiadł na łóżku. Skry­ta w pół­mro­ku twarz nie zdra­dza­ła żad­nych emo­cji, ale w spoj­rze­niu widać było błysk zro­zu­mie­nia. Chło­pak ci­chut­ko zsu­nął się z łóżka, wy­ma­cał na pod­ło­dze kulę i za­czął kuś­ty­kać w stro­nę drzwi. Teraz można było zo­ba­czyć, że nie ma pra­wej stopy. Za­trzy­mał się tuż przy wyj­ściu. Przy­ja­cie­le w końcu zwró­ci­li na niego uwagę. Uczeń wy­cią­gnął rękę i ge­stem po­ka­zał, żeby szli za nim. Chwi­lę po­pa­trzył i ru­szył na ko­ry­tarz.

– Idzie­my za nim? – za­py­ta­ła Ka­ro­li­na. 

– Nie mamy nic do stra­ce­nia – od­parł Kuba. 

Wy­szli z po­miesz­cze­nia. Uczeń kie­ro­wał się do Sali lek­cyj­nej, tej do któ­rej tra­fi­li na samym po­cząt­ku. Pod­szedł do ta­bli­cy, wy­cią­gnął coś z kie­sze­ni. Księ­ży­co­wa po­świa­ta od­bi­ła się od szkla­ne­go okru­cha. Chło­pak ukłuł się w palec, po­cze­kał aż po­ja­wi się kro­pla krwi i za­czął mazać po ta­bli­cy. 

– Co ro­bisz? Mo­żesz nam pomóc? – Ka­ro­li­na zbli­ży­ła się do ucznia. Chło­pak nie re­ago­wał, dalej zna­czył ta­bli­cę krwa­wym śla­dem. – Mo­żesz z nami po­roz­ma­wiać? – Ka­ro­li­na nie ustę­po­wa­ła. 

Uczeń ob­ró­cił się do niej. Jego twarz zmie­ni­ła się, jakby zrzu­cił maskę. Teraz wy­ra­ża­ła ból i roz­pacz. Po­krę­cił głową prze­czą­co.

– Dla­cze­go nie? 

Chło­pak otwo­rzył sze­ro­ko usta. Ka­ro­li­na za­mar­ła, ktoś od­ciął mu język.

– Ona ci to zro­bi­ła? 

Po­twier­dził ski­nie­niem głowy i nie chcąc tra­cić czasu po­wró­cił do pi­sa­nia. Po chwi­li mogli od­czy­tać pierw­sze słowa: mało czasu. Po­pa­trzy­li po sobie i z nie­cier­pli­wo­ścią cze­ka­li na ciąg dal­szy. Zda­wa­ło się, że to trwa wieki, ale w końcu mogli od­czy­tać: Zsyp węgla, pod­zie­mia, ucie­kaj­cie.

– Tam jest wyj­ście? – do­py­tał Kuba.

Ski­nie­nie głowy. 

– Co ze stwo­rze­nia­mi na ze­wnątrz?

Uczeń po­pa­trzył bez­rad­nie i po­stu­kał pal­cem w słowo ucie­kaj­cie. 

– Pój­dziesz z nami? 

Za­prze­czył i ze smut­kiem wska­zał na oka­le­czo­na nogę.

– Czy ktoś już się stąd wy­do­stał? 

Chło­pak wzru­szył ra­mio­na­mi, spoj­rzał ner­wo­wo w stro­nę drzwi i za­czął po­spiesz­nie zma­zy­wać ta­bli­cę rę­ka­wem. Teraz wszy­scy usły­sze­li kroki. Szyb­ko wy­bie­gli z sali, ale w ko­ry­ta­rzu na­tknę­li się na grupę uczniów. Puste spoj­rze­nia i mar­twe twa­rze wy­glą­da­ły upior­nie. Do­pie­ro teraz przy­ja­cie­le do­strze­gli, że więk­szość sto­ją­cych przed nimi po­sta­ci jest w jakiś spo­sób oka­le­czo­na. Chło­pak bez oka, dziew­czy­na z brzyd­ką bli­zną bie­gną­cą przez cały po­li­czek i brodę… 

– Za­pra­szam na lek­cję. – Chra­pli­wy głos do­cho­dził gdzieś z góry.

 

Lek­cja druga 

 

Krzy­siek aż się wzdry­gnął, zro­bi­ło mu się słabo. Nie cho­dzi­ło o zwy­kły strach, coś dziw­ne­go dzia­ło się z jego cia­łem. Tra­cił nad nim kon­tro­lę. Zer­k­nął na to­wa­rzy­szy, po ich spoj­rze­niach po­znał, że czują się po­dob­nie. Dali się po­cią­gnąć po skrzy­pią­cych scho­dach na górę. Po chwi­li zna­leź­li się w ko­lej­nej Sali lek­cyj­nej. Tutaj na re­ga­łach pię­trzy­ły się stare książ­ki. W kącie był sto­jak, na któ­rym wi­sia­ła wy­bla­kła mapa. W po­wie­trzu uno­sił się za­pach kurzu i stę­chli­zny. Szur­nę­ły prze­su­wa­ne krze­sła, wszy­scy za­ję­li miej­sca przy ław­kach. Na­uczy­ciel­ka zma­te­ria­li­zo­wa­ła się za biur­kiem. 

– Dzień dobry – za­świsz­cza­ła. – Dzi­siaj zaj­mie­my się hi­sto­rią ludz­ko­ści. Oczy­wi­ście nie całą, bo cho­ciaż z od­po­wied­niej per­spek­ty­wy, nie jest to czas prze­sad­nie długi, mimo wszyst­ko nie zdą­ży­li­by­śmy omó­wić wszyst­kie­go na jed­nej lek­cji. Przyj­rzy­my się wni­kli­wie za­gad­nie­niu, nie­ro­ze­rwal­nie zwią­za­ne­mu z roz­wo­jem spo­łe­czeństw – te­atral­nie za­wie­si­ła głos. – Zbrod­nia i kara… Jak­kol­wiek zbrod­nie są nie­zwy­kle in­te­re­su­ją­cym te­ma­tem, dzi­siaj sku­pi­my się na wy­mie­rza­niu spra­wie­dli­wo­ści. Każda wspól­no­ta ludz­ka kie­ru­je się ja­ki­miś za­sa­da­mi. To wa­ru­nek ko­niecz­ny do jej pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia. W prze­ciw­nym razie za­pa­no­wu­je chaos i anar­chia. Dla­te­go lu­dzie wła­ści­wie od po­cząt­ku swego ist­nie­nia do­sko­na­li­li sztu­kę za­da­wa­nia sobie bólu. 

– Tor­tu­ry – po­wie­dzia­ła po­wo­li, ak­cen­tu­jąc każdą sy­la­bę i roz­ma­rzy­ła się na chwi­lę. – Sztu­ka… tak… tak, nie bójmy się tego okre­śle­nia, sztu­ka za­da­wa­nia cier­pie­nia. Zabić jest łatwo, ale spra­wić, by ktoś chciał umrzeć, żeby uwol­nić się od bólu, to już cał­kiem inna spra­wa.

– Ka­ro­li­no… – Demon uśmiech­nął się sze­ro­ko. – Z czym ko­ja­rzą się tobie tor­tu­ry? 

Dziew­czy­na ze­sztyw­nia­ła ze stra­chu. Czuła jak nie­wi­dzial­na ręka za­ci­ska się na jej szyi, blo­ku­jąc do­pływ po­wie­trza. Nawet gdyby chcia­ła, nie by­ła­by w sta­nie wy­krztu­sić ani słowa. Przed ocza­mi sta­nę­ły jej ilu­stra­cje śre­dnio­wiecz­nych na­rzę­dzi tor­tur, dyby, ła­ma­nie kołem, że­la­zna dzie­wi­ca. Nie mogła opę­dzić się od ob­ra­zów, serce pod­cho­dzi­ło jej do gar­dła. 

– Za­pew­ne po­my­śla­łaś o śre­dnio­wie­czu – kon­ty­nu­owa­ła na­uczy­ciel­ka. – Tak… ta epoka wnio­sła wiele ko­lo­ry­tu, nie­któ­re tech­ni­ki roz­wi­nię­to, na­ro­dzi­ło się wiele no­wych, cie­ka­wych roz­wią­zań – ski­nę­ła z uzna­niem głową. Nie każdy o tym pa­mię­ta, ale wcze­śniej­sze wieki są rów­nie in­te­re­su­ją­ce. Na szcze­gól­ne uzna­nie za­słu­gu­je kara wy­my­ślo­na już w sta­ro­żyt­no­ści, opra­co­wa­na przez Per­sów – prze­rwa­ła na chwi­lę. – Bar­dzo uta­len­to­wa­ny naród. Czy ktoś wie, o jaką tor­tu­rę mi cho­dzi? Nie? Czy ktoś spo­tkał się z ter­mi­nem ska­fizm? – ro­zej­rza­ła się po sali – Krzysz­tof? Jakub? Nikt nie wie?

– Otóż słowo ska­fizm we­dług róż­nych podań po­cho­dzi od sta­ro­żyt­ne­go grec­kie­go słowa „skáfi”, tłu­ma­czo­ne jako ko­ry­to lub „ska­phe”, które do­słow­nie ozna­cza „wy­drą­żo­ny”. Per­ska tor­tu­ra za­czy­na­ła się od wy­kłu­cia oczu. – Demon ob­li­zał się z za­do­wo­le­niem – Ośle­pio­ne­go ska­zań­ca umiesz­cza­no w łódce, w taki spo­sób, by jego koń­czy­ny i głowa wy­sta­wa­ły poza burtę. Po­my­sło­we, praw­da? Ale to do­pie­ro po­czą­tek…

– Ska­zań­co­wi po­le­wa­no twarz czymś słod­kim… mle­kiem, mio­dem… co tam było pod ręką. Słod­ki za­pach przy­cią­gał muchy, które skła­da­ły w oczo­do­łach ja­jecz­ka, z któ­rych wy­lę­ga­ły się larwy. Po kilku dniach ska­za­niec bła­gał o śmierć, ale ta nie nad­cho­dzi­ła. Dbano o to, żeby ofia­ra nie umar­ła z głodu i pra­gnie­nia. Ago­nia mogła trwać bar­dzo długo… Nie­ste­ty na lek­cji nie mamy tyle czasu. – Na­uczy­ciel­ka unio­sła bez­rad­nie ręce. – A chcia­ła­bym, żeby nasze za­ję­cia były dla was ob­co­wa­niem z żywą hi­sto­rią. Mu­si­my więc pod­jąć inny temat. 

– Ka­ro­li­no… wspo­mnia­łaś coś o śre­dnio­wie­czu? – Bar­dzo cie­ka­we czasy… na­praw­dę jest w czym wy­bie­rać. Co po­wiesz na tak zwaną szczu­rzą tor­tu­rę? Po­dejdź tu pro­szę. 

Dziew­czy­na za­czę­ła się trząść na całym ciele. Nie była w sta­nie się po­ru­szyć.

– Hen­ryk! – Zbi­gniew! – Po­móż­cie ko­le­żan­ce – za­chry­pia­ła sta­ru­cha. 

Ka­ro­li­na zdą­ży­ła tylko po­my­śleć, że to nie może dziać się na­praw­dę. Po­czu­ła, jak ucznio­wie chwy­ta­ją ją pod ręce i wloką mię­dzy ław­ka­mi. Na­uczy­ciel­ka schy­li­ła się po coś ukry­te­go za biur­kiem. Oka­za­ło się, że to nie­wiel­ka klat­ka. Coś w środ­ku po­ru­szy­ło się i ner­wo­wo za­pisz­cza­ło. Ko­bie­ta otwo­rzy­ła drzwicz­ki i wy­ję­ła bru­nat­ne­go szczu­ra. Zwie­rzę za­sty­gło. Czer­wo­ne, pa­cior­ko­wa­te oczka wpa­try­wa­ły się w Ka­ro­li­nę, nie­mal ze współ­czu­ciem, tak jakby szczur wie­dział co się za chwi­lę sta­nie. Na­uczy­ciel­ka wrzu­ci­ła go bez­ce­re­mo­nial­nie do me­ta­lo­we­go wia­der­ka i szyb­ko przy­ło­ży­ła wylot do brzu­cha dziew­czy­ny.

– Przy­pusz­czam, że nie muszę wam tłu­ma­czyć na czym po­le­ga szczu­rza tor­tu­ra? – Demon uśmie­chał się. – Za chwi­lę przy­ło­żę ogień do wia­der­ka, po­nie­waż metal jest do­brym prze­wod­ni­kiem cie­pła, na­czy­nie szyb­ko się na­grze­je… Gry­zoń po­czu­je się za­gro­żo­ny i rzuci się do uciecz­ki, w je­dy­nym moż­li­wym kie­run­ku. Być może nie wie­cie, ale szczu­ry mają bar­dzo ostre zęby i pa­zu­ry… 

Ka­ro­li­na była bli­ska omdle­nia, nad­ludz­kim wy­sił­kiem szarp­nę­ła się kilka razy, pró­bu­jąc się oswo­bo­dzić, ale nie przy­nio­sło to żad­ne­go efek­tu. Na­uczy­ciel­ka roz­pa­li­ła nie­wiel­ką po­chod­nię i przy­ło­ży­ła ją do wia­der­ka. Blask ognia rzu­cił na ścia­ny upior­ne cie­nie. Szczur za­czął gło­śno pisz­czeć i sza­mo­tać się. Ka­ro­li­na po­czu­ła jak do­sko­czył do jej brzu­cha i za­czął prze­gry­zać kurt­kę.

– Je­stem wam winna uści­śle­nie – na­uczy­ciel­ka spo­koj­nie kon­ty­nu­owa­ła. – Szczu­rza tor­tu­ra była sto­so­wa­na w róż­nych okre­sach hi­sto­rii, nie tylko w śre­dnio­wie­czu, ale także w cza­sach no­wo­żyt­nych. Być może za­in­te­re­su­je was, że wy­stę­pu­je też jako motyw w li­te­ra­tu­rze i fil­mach – np. w "Roku 1984" Geo­r­ge’a Or­wel­la… choć tam głów­ną rolę od­gry­wa­ła sama groź­ba uży­cia szczu­rów. Z bar­dziej współ­cze­snych przy­kła­dów mamy „Pieśń lodu i ognia” Geo­r­ga R. R. Mar­ti­na. Celem tor­tu­ry było nie tylko za­da­nie bólu, ale rów­nież wy­wo­ła­nie psy­chicz­ne­go ter­ro­ru, wy­ko­rzy­stu­jąc in­stynk­tow­ny lęk ludzi przed szczu­ra­mi.

Ka­ro­li­na nie sły­sza­ła już tego wy­wo­du, świat skur­czył się dla niej do wy­lo­tu me­ta­lo­we­go wia­der­ka. Czuła już, jak ostre pa­zur­ki za­czy­na­ją ranić skórę. Zro­bi­ło jej się dziw­nie mokro, po­my­śla­ła, że to krew z roz­cię­te­go brzu­cha, ale wnet zro­zu­mia­ła, że to tylko mocz. Za­wsty­dzi­ła się, ale nie zdą­ży­ła zro­zu­mieć, jak ir­ra­cjo­nal­ne to uczu­cie w ta­kiej sy­tu­acji. Po­czu­ła, jak szczur za­czy­na gryźć od­kry­te ciało. Wrza­snę­ła, a przy­naj­mniej chcia­ła wrza­snąć, bo z ust wy­do­był się tylko zdu­szo­ny jęk. 

– Źle się po­czu­łaś? – Na­uczy­ciel­ka za­chry­pia­ła z uda­wa­ną tro­ską. – Myślę, że już wy­star­czy… na dzi­siaj.

Ko­bie­ta za­bra­ła wia­der­ko, szczur na­tych­miast sko­rzy­stał z oka­zji i czmych­nął do ciem­ne­go kąta. Ka­ro­li­na, pusz­czo­na przez opraw­ców, osu­nę­ła się na pod­ło­gę. 

 

Uciecz­ka 

 

Krzy­siek miał nie­przy­jem­ne déjà vu. Po­now­nie ock­nął się we wspól­nej sy­pial­ni. Nadal było ciem­no. Przy­ja­cie­le le­że­li jesz­cze nie­przy­tom­ni. Ka­ro­li­na rzu­ca­ła się ner­wo­wo na ma­te­ra­cu i pła­ka­ła przez sen.

– Ka­ro­la – szep­nął. – Obudź się.

Dziew­czy­na nagle usia­dła i za­czę­ła się roz­glą­dać z prze­ra­że­niem w oczach. Chcia­ła coś po­wie­dzieć, ale tylko za­kry­ła usta dło­nią i za­czę­ła bez­gło­śnie szlo­chać. 

– Spo­koj­nie. – Krzy­siek objął ją zdro­wą ręką. – Prze­trwa­łaś to, je­steś bar­dzo silna – szep­tał.

– Mu­si­my dzia­łać szyb­ko. – Kuba prze­bu­dził się i pod­szedł do łóżka ko­le­żan­ki.

– Pod­zie­mia?

– Tak, chodź­my szyb­ko, im dłu­żej tu je­ste­śmy, tym mniej­sze mamy szan­se.

– Ka­ro­la dasz radę? – Za­nie­po­ko­ił się Kuba. 

– Tak – od­par­ła słabo. 

Przy­ja­cie­le po ci­chut­ku wy­mknę­li się z do­rmi­to­rium. Uczeń, który wcze­śniej wska­zał im drogę uciecz­ki, leżał na swoim łóżku i od­pro­wa­dzał ich smut­nym wzro­kiem. Wy­szli na ko­ry­tarz, w pa­nu­ją­cej wokół ciszy każdy krok od­bi­jał się echem od pu­stych ścian. Po­ro­zu­mie­wa­li się bez słów. Kuba ru­chem ręki wska­zał, żeby skie­ro­wa­li się do pra­we­go skrzy­dła bu­dyn­ku. Prze­szli ka­wa­łek, go­rącz­ko­wo roz­glą­da­jąc się w po­szu­ki­wa­niu zej­ścia do pod­zie­mi. Na końcu ko­ry­ta­rza doj­rze­li pro­wa­dzą­ce w dół scho­dy. Po­pa­trzy­li po sobie nie­pew­nie. 

– Co, jeśli to jakaś pu­łap­ka? – Za­py­tał Kuba. – Może tam czeka na nas coś jesz­cze gor­sze­go? 

– Dużo go­rzej być nie może – par­sk­nął Krzy­siek. – Mu­si­my cho­ciaż spró­bo­wać. – Wy­cią­gnął z kie­sze­ni la­tar­kę i nie­zgrab­nie pró­bo­wał za­ło­żyć ją na głowę, po­ma­ga­jąc sobie ki­ku­tem ręki. 

– Po­mo­gę ci – szep­nę­ła Ka­ro­li­na.

– Dzię­ki – od­parł z re­zy­gna­cją w gło­sie. – Ru­szaj­my, nie wia­do­mo, ile mamy czasu. 

W miarę jak po­ko­ny­wa­li ko­lej­ne stop­nie, ciem­ność zda­wa­ła się gęst­nieć wokół nich, wzma­ga­jąc uczu­cie klau­stro­fo­bii. Mieli wra­że­nie, że to nie scho­dy do piw­ni­cy, a szyb ko­pal­nia­ny, który za­pro­wa­dzi ich głę­bo­ko pod zie­mię. Zro­bi­ło się dusz­no i wil­got­no. Wy­da­wa­ło im się, że scho­dy nigdy się nie skoń­czą, świa­tło la­ta­rek z tru­dem prze­bi­ja­ło się przez mrok. W końcu do­tar­li na niż­szy po­ziom. Sufit na dole był niski. Kuba, naj­wyż­szy z trój­ki przy­ja­ciół, mu­siał się po­chy­lać. Ko­ry­tarz cią­gnął się w lewo i nik­nął w ciem­no­ści. Nie mogli do­strzec, co kryje się na jego końcu.

– Sły­sze­li­ście? – Ka­ro­li­na przy­sta­nę­ła. 

– Nie… – Ko­le­dzy od­po­wie­dzie­li jed­no­gło­śnie.

– Jakby szep­ty. – Nie da­wa­ła za wy­gra­ną dziew­czy­na. 

Teraz wszy­scy za­czę­li na­słu­chi­wać. Na po­cząt­ku cisza wy­da­wa­ła się ab­so­lut­na, póź­niej gdzieś w od­da­li kro­pla spa­dła z gło­śnym plu­śnię­ciem. Cze­ka­li jesz­cze chwi­lę, ale poza ka­pią­cą wodą nie wy­chwy­ci­li żad­nych dźwię­ków. Po­wo­li ru­szy­li dalej. 

– Spójrz­cie tutaj! – Krzysz­tof wska­zał coś po pra­wej stro­nie. 

Od sza­re­go tynku wy­raź­nie od­ci­na­ły się czar­ne ba­zgro­ły. Przy­ja­cie­le przez chwi­lę przy­glą­da­li się ry­sun­ko­wi. Po­stać ludz­ka, ale o znie­kształ­co­nych, nie­na­tu­ral­nie dłu­gich koń­czy­nach. Syl­wet­ka po­chy­lo­na, jakby cza­iła się do skoku. Po­ni­żej domek, jakby dziec­ko za­pu­ści­ło się do piw­ni­cy i po­ma­lo­wa­ło ścia­nę zna­le­zio­ną brył­ką węgla. Sko­śny dach, komin, okien­ka, do­oko­ła ry­sun­ku pro­ste linie, przy­po­mi­na­ją­ce pro­mie­nie słoń­ca. Widok był nie­po­ko­ją­cy, wy­wo­ły­wał dziw­ny dys­kom­fort. Przy­ja­cie­le mieli wra­że­nie, że coś czai się tuż za ich ple­ca­mi. 

– Chodź­my dalej – szep­nął Kuba. – Nic mnie już tutaj nie zdzi­wi.  

– Znowu – pi­snę­ła Ka­ro­li­na. 

Tym razem wszy­scy coś usły­sze­li. Naj­pierw nie­zro­zu­mia­ły sze­lest, jakby do piw­ni­cy wdarł się po­dmuch wia­tru. Po chwi­li mogli wy­chwy­cić nie­wy­raź­ne słowa 

– Jest bli­sko… – coś za­szu­mia­ło. – Ucie­kaj­cie… Do świa­tła 

Znowu za­pa­dła cisza, stali chwi­lę w osłu­pie­niu. Nagle usły­sze­li kroki od stro­ny klat­ki scho­do­wej. Ktoś zbli­żał się po­wo­li, za­świsz­czał chra­pli­wy od­dech. Przy­ja­cie­le pu­ści­li się bie­giem. Do­pa­dli do pierw­szych drzwi, roz­pacz­li­wie wy­pa­tru­jąc drogi uciecz­ki. Po­miesz­cze­nie, do któ­re­go wbie­gli za­sta­wio­ne było re­ga­ła­mi, przez wą­skie okien­ko pod su­fi­tem są­czy­ło się świa­tło księ­ży­ca. 

– Za­kra­to­wa­ne! – krzyk­nę­ła Ka­ro­li­na. 

– Chodź­cie dalej! – od­po­wie­dział Krzy­siek – Mu­si­my zna­leźć ten zsyp węgla. 

– A dokąd to wy­bie­ra­ją się moi ucznio­wie? – Na­uczy­ciel­ka stała już w drzwiach, uśmie­cha­jąc się zło­wiesz­czo. – Chyba nie chcie­li­ście uciec z lek­cji? To by­ło­by bar­dzo nie­roz­trop­ne… Mamy jesz­cze tyle ma­te­ria­łu do zre­ali­zo­wa­nia.

Krzy­siek znowu po­czuł się słabo, wy­glą­da­ło na to, że sama obec­ność de­mo­na od­bie­ra­ła siły i wolę walki. Spoj­rzał na przy­ja­ciół, Ka­ro­li­na sku­li­ła się pod ścia­ną, Kuba pa­trzył pu­stym wzro­kiem. Wy­glą­dał teraz jak jeden z uczniów zom­bie. Krzy­siek zro­zu­miał, że ko­niec jest bli­sko. Je­że­li teraz nie po­dej­mą walki, nie bę­dzie już oka­zji. Chciał ru­szyć do przo­du, ale nogi od­mó­wi­ły mu po­słu­szeń­stwa. Spró­bo­wał krzyk­nąć, zdzi­wił się jak słabo za­brzmiał jego wła­sny głos. 

– Czego od nas chcesz? 

Na­uczy­ciel­ka zro­bi­ła zdzi­wio­ną minę. 

– Masz jesz­cze od­wa­gę pytać – stwier­dzi­ła. – Ale to minie… – Jesz­cze tro­chę i wszyst­ko minie. 

Oczy jej się za­świe­ci­ły, po­de­szła bar­dzo bli­sko. Krzy­siek znów po­czuł cuch­ną­cy od­dech.

– Krzysz­to­fie… wy­da­je mi się, że ty już wszyst­ko wiesz – za­chry­pia­ła. – By­stry z cie­bie chło­pak. Po­wi­nie­neś wie­dzieć, że stąd nie ma uciecz­ki. Stra­ci­li­ście na to szan­sę, prze­szli­ście do mo­je­go świa­ta. Teraz mu­si­cie się do­sto­so­wać do no­wych zasad. Czas na ko­lej­ną lek­cję. – Demon uśmiech­nął się, uka­zu­jąc ostre, po­żół­kłe zęby.

– Spier­da­laj! – Wy­krztu­sił chło­pak. 

– Coś ty po­wie­dział?! – Ko­bie­ta wcią­gnę­ła ze świ­stem po­wie­trze. 

Krzy­siek po­czuł się nieco le­piej, jakby ten jawny sprze­ciw dodał mu sił. Sku­pił sią na tym, jak bar­dzo chce się wy­do­stać z tego miej­sca. Po­my­ślał o swo­jej ro­dzi­nie, pla­nach na przy­szłość. Wy­obra­ził sobie za­chód słoń­ca nad mo­rzem. Potem spoj­rzał w puste oczy de­mo­na, który chciał mu to ode­brać. Nie za­sta­na­wia­jąc sią ani chwi­li wy­pro­wa­dził po­tęż­ny prawy sier­po­wy, roz­legł się trzask. Chło­pak miał wra­że­nie, że jego pięść zde­rzy­ła się z twar­dym wor­kiem tre­nin­go­wym.

– Ucie­ka­my! – Wrza­snął.

Przy­ja­cie­le obu­dzi­li się z le­tar­gu i ru­szy­li pędem do wyj­ścia. Demon za­to­czył się, zawył chra­pli­wie i za­czął tra­cić ludz­kie kształ­ty. W miej­scu oczu ziały teraz czar­ne dziu­ry, a koń­czy­ny wy­gię­ły się pod dziw­nym kątem i wy­dłu­ży­ły. Kuba od razu skie­ro­wał się w nie­zba­da­ną część ko­ry­ta­rza, w jed­nym z mi­ja­nych po­miesz­czeń do­strzegł hałdę węgla.

– Tutaj! – Krzyk­nął 

Wbie­gli do środ­ka i od razu zo­ba­czy­li otwór pod su­fi­tem.

– Za wy­so­ko! – Ka­ro­li­na pró­bo­wa­ła pod­sko­czyć. 

– Pod­sa­dzę cię. – Krzy­siek spoj­rzał na ko­le­gę, – Potem wcią­gniesz Ka­ro­li­nę i mnie. 

Po chwi­li Kuba był już na ze­wnątrz i po­mógł wy­do­stać się ko­le­żan­ce. Krzy­siek zo­stał w piw­ni­cy sam, kątem oka zo­ba­czył, że demon już wpeł­za przez drzwi. Chło­pak wybił się z miej­sca, zła­pał jedną ręką, ale nie dał rady, ze­śli­zgnął się na zimną po­sadz­kę. Na­tych­miast po­wtó­rzył skok, tym razem ko­le­dzy zła­pa­li się mocno. Kuba cią­gnął z ca­łych sił, ale coś było nie tak. Oczy Krzyś­ka były sze­ro­ko otwar­te z prze­ra­że­nia. 

– Cią­gnij! – bła­gał – Trzy­ma mnie za nogi! 

Przez chwi­lę sy­tu­acja była pa­to­wa, Kuba za­parł się no­ga­mi i stę­kał z wy­sił­ku, ale nie miał wy­star­cza­ją­co siły. W od­da­li roz­le­gło się zło­wiesz­cze wycie i char­cze­nie. Ko­le­dzy spoj­rze­li sobie w oczy. Krzy­siek roz­luź­nił chwyt, coś w jego oczach zga­sło. 

– Ucie­kaj­cie – zdo­łał tylko wy­krztu­sić i osu­nął się z po­wro­tem w ciem­ność.

Kuba stał przez chwi­lę nie­ do­wie­rza­jąc. Z osłu­pie­nia wy­rwał go do­bie­ga­ją­cy z piw­ni­cy prze­raź­li­wy krzyk ko­le­gi i de­mo­nicz­ny głos. 

– Co ty sobie my­śla­łeś?! – chry­piał po­twór. – Stąd nie ma uciecz­ki. Wiesz jakie kary sto­so­wa­no za uciecz­kę nie­wol­ni­ków? Za­sta­nów się, nie zo­sta­ło ci wiele koń­czyn… 

W lesie roz­legł się sko­wyt, tym razem bli­żej. Ka­ro­li­na po­cią­gnę­ła Kubę za rękaw. 

– Bie­gnij­my! – Krzyk­nę­ła. – Nie po­mo­że­my mu. 

Ru­szy­li pędem przed sie­bie, byle dalej od upior­nej szko­ły. Nie mieli po­ję­cia w którą stro­nę się kie­ro­wać. Kuba zo­stał lekko w tyle, po­ra­nio­na noga da­wa­ła mu się mocno we znaki. Mi­ja­li ko­lej­ne po­wy­krę­ca­ne drze­wa, prze­ska­ki­wa­li wy­kro­ty. Zda­wa­ło się, że od­gło­sy wycia zo­sta­ły da­le­ko z tyłu. Nie zwró­ci­li uwagi, kiedy wokół nich za­czę­ła gęst­nieć mgła, otu­la­jąc dźwię­kosz­czel­nym ko­ko­nem. Ich kroki były wy­głu­szo­ne przez war­stwę ze­szło­rocz­nych liści. Wkrót­ce, sły­sze­li już tylko wła­sne, przy­spie­szo­ne od­de­chy. Nagle sta­nę­li jak wryci, pra­wie wpa­dli z roz­pę­du do wody.  

– Je­zio­ro – wy­sa­pał Kuba.

– Co teraz? – Ka­ro­li­na za­czę­ła się ner­wo­wo roz­glą­dać.

– Daj mi chwi­lę. – Chło­pak przy­kuc­nął i wziął kilka głęb­szych wde­chów. – Je­że­li do­brze pa­mię­tam je­zio­ro było na za­chód od szko­ły. Je­że­li chce­my dojść do wio­ski, naj­le­piej bę­dzie, jak pój­dzie­my w prawo wzdłuż brze­gu… 

– A chce­my dojść do wio­ski?

– Dobre py­ta­nie, masz lep­szy po­mysł? – Kuba roz­ło­żył bez­rad­nie ręce.

Coś gło­śno chlup­nę­ło, skie­ro­wa­li la­tar­ki na taflę je­zio­ra. Nie mogli do­strzec dru­gie­go brze­gu. Po po­wierzch­ni roz­cho­dzi­ły się kon­cen­trycz­ne fale. Nagle snop świa­tła wy­ło­wił z ciem­no­ści parę roz­ja­rzo­nych zie­lo­no oczu. Ja­kieś stwo­rze­nie pły­nę­ło po­wo­lut­ku w ich stro­nę. Bóbr? Piż­mak? Wo­le­li tego nie spraw­dzać. Szyb­kim kro­kiem ru­szy­li wzdłuż brze­gu, utrzy­mu­jąc bez­piecz­ną od­le­głość. Szli w mil­cze­niu, po­grą­że­ni we wła­snych my­ślach.

– Świa­tło… – po­wie­dzia­ła Ka­ro­li­na 

– Co?

– Te szep­ty w piw­ni­cy… Ucie­kaj­cie do świa­tła. – Za­sta­na­wia­ła się dziew­czy­na. – Głos wy­da­wał mi się zna­jo­my.

– Nawet jeśli ktoś chce nam pomóc, nic nam to nie daje. – Chło­pak się skrzy­wił. – Je­ste­śmy w ciem­nej dupie. Myślę, że naj­roz­sąd­niej bę­dzie spró­bo­wać dojść do wio­ski. 

– My­ślisz, że mamy ja­kie­kol­wiek szan­se? 

– Nie wiem… – Kuba za­gryzł wargę. – Ale ja tam nie wrócę. 

– Krzy­siek…

– Wy­do­stań­my się stąd – uciął chło­pak. – Tylko tak bę­dzie­my mogli mu pomóc. 

Znowu szli w mil­cze­niu, pró­bu­jąc wy­pa­trzyć co­kol­wiek w gę­stej mgle. Księ­życ scho­wał się za chmu­ra­mi, zro­bi­ło się tak ciem­no, że mu­sie­li uwa­żać, żeby nie od­da­lić się za bar­dzo od brze­gu je­zio­ra. Przed nimi roz­le­gło się gło­śne bul­go­ta­nie i par­ska­nie. Przy­sta­nę­li i za­czę­li na­słu­chi­wać, wtedy chmu­ry się prze­rze­dzi­ły i w bla­dej po­świa­cie zo­ba­czy­li przed sobą plażę. Coś wy­cho­dzi­ło z wody. Ciem­ne syl­wet­ki wy­peł­za­ły na czwo­ra­kach, cią­gnąc za sobą ma­syw­ne ogony. Stwo­rze­nia unio­sły się na tyl­nych ła­pach i za­czę­ły gło­śno wę­szyć. Po chwi­li syn­chro­nicz­nie ob­ró­ci­ły łby w stro­nę dwój­ki ucie­ki­nie­rów i po­czła­pa­ły żwawo w ich stro­nę, blo­ku­jąc dal­szą drogę. Kuba nie na­my­ślał się długo, po­cią­gnął Ka­ro­li­nę w prawo i za­czę­li pędem prze­dzie­rać się przez za­ro­śla, od­da­la­jąc się od je­zio­ra. Kuba po­tknął się i upadł twa­rzą w ze­schłe li­ście. Ka­ro­li­na pod­bie­gła i po­mo­gła mu wstać, prze­dzie­ra­li się przez kępę jeżyn. Kol­cza­ste pędy bo­le­śnie ka­le­czy­ły ręce i nogi, ale nie zwa­ża­li na to. Usły­sze­li wycie, było nie­bez­piecz­nie bli­sko. Cho­ciaż bra­ko­wa­ło im już po­wie­trza w płu­cach, parli do przo­du. W końcu gąszcz się prze­rze­dził, wy­bie­gli na skraj lasu. Kuba znowu upadł, ból w nodze stał się nie do znie­sie­nia.

– Tam! – krzyk­nę­ła dziew­czy­na, wska­zu­jąc coś w od­da­li. 

Przed nimi roz­po­ście­ra­ły się pola, a z nimi widać wyło nie­wiel­ką chat­kę. W jed­nym z okien ma­ja­czy­ło słabe świa­tło. W tej samej chwi­li z lasu wy­pa­dły dwa wilki. Kuba po­pa­trzył na ko­le­żan­kę. Sta­nął mię­dzy nią a zwie­rzę­ta­mi 

– Bie­gnij! Ty masz jesz­cze szan­sę. 

Dziew­czy­na za­wa­ha­ła się przez uła­mek se­kun­dy i ze­rwa­ła się do biegu. Obej­rza­ła się przez ramię. Kuba wy­cią­gnął nie­wiel­ki scy­zo­ryk. Wy­glą­dał ża­ło­śnie, sto­jąc na­prze­ciw­ko po­tęż­nych zwie­rząt o po­stu­rze dzi­ków. Ka­ro­li­na już nie pa­trzy­ła, zmo­ty­wo­wa­na prze­ra­że­niem i uskrzy­dlo­na na­dzie­ją, po­pę­dzi­ła w stro­nę do­mo­stwa. Nie wi­dzia­ła, jak ko­le­ga roz­pacz­li­wie pró­bu­je za­trzy­mać be­stie, jak jeden z wil­ków obala go na zie­mię, a drugi wgry­za się w ramię trzy­ma­ją­ce scy­zo­ryk. Po chwi­li usły­sza­ła, że jedno ze zwie­rząt pusz­cza się za nią w pogoń. Wpa­trzy­ła się w roz­świe­tlo­ne okno, jesz­cze tylko kil­ka­set me­trów, li­czy­ło się tylko to, żeby do niego do­trzeć. 

 

Świa­tło 

 

Pierw­szym, co usły­sza­ła był stłu­mio­ny śpiew pta­ków. Strasz­nie bo­la­ła ją głowa, z wy­sił­kiem pod­nio­sła po­wie­ki. Po­trze­bo­wa­ła chwi­li, żeby wzrok przy­wykł do ja­sne­go świa­tła. Le­ża­ła na łóżku, w nie­wiel­kim po­ko­ju. Pro­mie­nie słoń­ca prze­cho­dzi­ły przez li­ście pa­prot­ki po­sta­wio­nej na oknie, oświe­tla­jąc kre­dens z por­ce­la­no­wą za­sta­wą i ko­lo­ro­wą ma­kat­kę na ścia­nie. Ka­ro­li­nie krę­ci­ło się w gło­wie, miała sucho w ustach. Czuła się jak na po­tęż­nym kacu, albo ra­czej, jakby wy­bu­dzi­ła się po dłu­giej śpiącz­ce. Po­wo­li unio­sła się do po­zy­cji sie­dzą­cej. Za­uwa­ży­ła, że ktoś ubrał ją w sier­mięż­ną, bab­ci­ną pi­ża­mę. Drzwi do po­ko­ju były uchy­lo­ne, wsta­ła z łóżka i prze­szła do sa­lo­nu. 

– Halo! – za­wo­ła­ła. – Jest tu ktoś? – Od­po­wie­dzia­ła jej cisza. 

W po­miesz­cze­niu nie­sa­mo­wi­cie pach­nia­ło. Wszę­dzie pod su­fi­tem pod­wie­szo­ne były pęki kwia­tów i ziół. Dziew­czy­na wyj­rza­ła przez drzwi fron­to­we na po­dwór­ko. Chmu­ry prze­su­wa­ły się le­ni­wie po błę­kit­nym nie­bie. De­li­kat­ne po­dmu­chy wia­tru ko­ły­sa­ły pra­niem, roz­wie­szo­nym na lin­kach. Kury prze­cha­dza­ły się bez­tro­sko, w po­szu­ki­wa­niu je­dze­nia. Dziew­czy­na za­czę­ła się trząść i szlo­chać. 

– Nie po­win­naś jesz­cze wsta­wać dziec­ko. – Sta­rusz­ka po­de­szła cicho i pa­trzy­ła z tro­ską. – Nie bój się, je­steś bez­piecz­na. – Ko­bie­ta ob­ję­ła Ka­ro­li­nę, za­pro­wa­dzi­ła z po­wro­tem do sa­lo­nu i po­sa­dzi­ła w fo­te­lu. – Zro­bię ci coś na wzmoc­nie­nie – po­wie­dzia­ła i znik­nę­ła w kuch­ni. 

Ka­ro­li­na pró­bo­wa­ła po­zbie­rać myśli, nie była pewna, co było snem, a co jawą. Sta­rusz­ka wró­ci­ła, po­sta­wi­ła na stole dwa pa­ru­ją­ce kubki i usia­dła po dru­giej stro­nie.

– Gdzie ja je­stem? – Za­py­ta­ła dziew­czy­na 

– W moim domu. – Ko­bie­ta uśmiech­nę­ła się blado. – Mia­łaś dużo szczę­ścia dziec­ko. 

– Czy to wszyst­ko wy­da­rzy­ło się na­praw­dę? 

– Tak. 

– To zna­czy, że Krzy­siek i Kuba… 

– Nie mieli tyle szczę­ścia…  

– Czy oni…? – Ka­ro­li­na ukry­ła twarz w dło­niach. 

– Żyją… – Sta­rusz­ka wes­tchnę­ła cięż­ko. – Oba­wiam się jed­nak, że wo­le­li­by umrzeć. 

– Co to zna­czy? 

– Stam­tąd ni­ko­mu nie udało się uciec. – Ko­bie­ta uśmiech­nę­ła się blado i na­pi­ła z pa­ru­ją­ce­go kubka. – Je­steś pierw­sza. No pij, bo wy­sty­gnie i stra­ci moc.  

– Ale… – Dziew­czy­na była jesz­cze bar­dzo zdez­o­rien­to­wa­na. 

– Wiem, że masz mnó­stwo pytań. – Sta­rusz­ka uci­szy­ła ją ge­stem. – Nie znam od­po­wie­dzi na wszyst­kie, a nie­któ­rych, uwierz mi, nie chcesz po­znać. Liczy się to, że je­steś tutaj, cała i zdro­wa.

– Kim pani jest? – Ka­ro­li­na zer­k­nę­ła po­dejrz­li­wie na swój kubek. 

– To zro­zu­mia­łe, że się boisz. Wiem przez co prze­szłaś, wi­dzia­łam – za­mil­kła na chwi­lę. – Je­stem tylko starą ko­bie­tą, miesz­kam tutaj od lat. Zbie­ram zioła, robię z nich her­ba­ty i na­lew­ki… Kie­dyś pew­nie na­zwa­li­by mnie wiedź­mą.

Ka­ro­li­na ro­zej­rza­ła się uważ­nie po sa­lo­nie. Ostat­nie wy­da­rze­nia za­czę­ły wra­cać w na­głych prze­bły­skach. Świa­tło w mroku, sza­leń­czy bieg, wycie i roz­pacz­li­we krzy­ki. Mała chat­ka po­śród upior­nej pust­ki. Ostat­kiem sił do­pa­dła do drzwi. W na­stęp­nej chwi­li była już w środ­ku, za­pie­ra się ple­ca­mi o drzwi, a coś po dru­giej stro­nie dra­pie wście­kle pa­zu­ra­mi. In­ten­syw­ny za­pach ka­dzi­dła, po­środ­ku po­ko­ju klę­czy skur­czo­na po­stać. Do­oko­ła niej okrąg uło­żo­ny z ziół i za­pa­lo­nych świec. Pło­mie­nie fa­lu­ją, jakby w środ­ku ze­rwał się silny wiatr. Sta­rusz­ka mam­ro­cze coś pod nosem, ma za­mknię­te oczy i skrzy­wio­ne z wy­sił­ku ob­li­cze, wy­cią­ga rękę w za­pra­sza­ją­cym ge­ście. Ka­ro­li­na po­wo­li wsta­je, wcho­dzi do wy­zna­czo­ne­go okrę­gu i osuwa się na pod­ło­gę. Wszyst­ko spo­wi­ja ciem­ność.

– Te szep­ty w pod­zie­miach… – W oczach dziew­czy­ny po­ja­wił się błysk zro­zu­mie­nia. 

– Nie mo­głam ina­czej pomóc. – Zie­lar­ka smut­no po­krę­ci­ła głową. – Je­stem już stara i coraz słab­sza. 

– Wtedy na dro­dze, mogła pani nas ostrzec, nie po­zwo­lić…

– Po­słu­cha­li­by­ście? – za­py­ta­ła. – Uwie­rzy­li­by­ście sta­rej wa­riat­ce? Jesz­cze nigdy, nikt mnie nie po­słu­chał.

– Mo­że­my im jakoś pomóc? 

– To ra­czej nie­moż­li­we. – Sta­rusz­ka roz­ło­ży­ła bez­rad­nie ręce. – Sami już nie dadzą rady.

– Musi być spo­sób – nie ustę­po­wa­ła dziew­czy­na. 

– Mu­sia­ła­byś tam wró­cić. – Ko­bie­ta za­pa­trzy­ła się w pust­kę.

 

Po­wrót 

 

Bu­dy­nek sta­rej szko­ły stał na swoim miej­scu. Ka­ro­li­na z bi­ją­cym mocno ser­cem pchnę­ła drzwi wej­ścio­we i na wszel­ki wy­pa­dek zo­sta­wi­ła je otwar­te. Układ pokoi był zna­jo­my, ale w świe­tle dnia wszyst­ko wy­glą­da­ło zwy­czaj­nie. Dziew­czy­na w po­śpie­chu prze­szu­ki­wa­ła ko­lej­ne po­miesz­cze­nia. Więk­szość świe­ci­ła pust­ka­mi, nie było śladu po sali bio­lo­gicz­nej i hi­sto­rycz­nej. W po­ko­ju, który za­pa­mię­ta­ła jako do­rmi­to­rium nie zna­la­zła żad­nych łóżek. Na drżą­cych no­gach ze­szła do piw­ni­cy, nie zna­la­zła ani śladu po ry­sun­kach na ścia­nach. Nagle usły­sza­ła gło­śne trza­śnię­cie drzwia­mi. Serce po­de­szło jej do gar­dła, rzu­ci­ła się bie­giem do klat­ki scho­do­wej, po­tknę­ła się kilka razy na nie­rów­nych stop­niach. Wresz­cie do­pa­dła do drzwi i z ulgą stwier­dzi­ła, że te są otwar­te. – To tylko wiatr – po­my­śla­ła. Wtedy jej wzrok przy­ku­ło stare zdję­cie na ta­bli­cy kor­ko­wej. Ostroż­nie po­de­szła, żeby się przyj­rzeć. Pa­mię­ta­ła tę fo­to­gra­fię, teraz wy­glą­da­ła cał­kiem nor­mal­nie. Na­uczy­ciel­ka z grupą uczniów… Ka­ro­li­na za­kry­ła usta, żeby stłu­mić krzyk. Po­zna­ła ko­bie­tę na zdję­ciu, była młod­sza, ale nie ule­ga­ło wąt­pli­wo­ści, że to bab­cia zie­lar­ka. Wśród uczniów było też dwóch no­wych chłop­ców, łu­dzą­co po­dob­nych do Krzyś­ka i Kuby.