Diablica doktora Zajcewa

W sali pa­no­wał pół­mrok, bo słoń­ce z naj­więk­szym tru­dem prze­bi­ja­ło się przez cięż­kie ko­ta­ry. Pie­lę­gniar­ka uprze­dzi­ła mnie, że pa­cjent jest wraż­li­wy na świa­tło, więc za­mknę­łam za sobą drzwi. Od­cię­ło to po­miesz­cze­nie od ha­ła­sów szpi­ta­la i sły­sza­łam je­dy­nie ryt­micz­ny la­ment kar­dio­mo­ni­to­ra i char­czą­cy od­dech star­ca.

– Dzień dobry, panie Ro­ma­nie. Cie­szę się, że zgodził się pan na roz­mo­wę. Pro­szę się nie pod­no­sić, nie trze­ba – do­da­łam, wi­dząc, że pró­bu­je się dźwi­gnąć.

– A dzień dobry pa­nien­ce, dzień dobry – przy­wi­tał się, pre­zen­tu­jąc bez­zęb­ny uśmiech. – A dla­cze­góż to miał­bym się nie zgo­dzić? Już nie mam po­wo­du się ukry­wać. Nie­wie­le życia mi zo­sta­ło, więc choć­by mnie prze­klę­te ko­mu­chy do­pa­dły, to i co z tego. Zresz­tą, teraz mamy wolną Pol­skę, więc je­ste­śmy bez­piecz­ni, czyż nie? – po­wie­dział, mru­ga­jąc jed­nym okiem.

Po­ki­wa­łam głową ze zro­zu­mie­niem i wy­ję­łam dyk­ta­fon. Do­brze wie­dzia­łam, o czym mówi. Ustrój ustro­jem, a służ­by służ­ba­mi. Wci­snę­łam przy­cisk i roz­legł się cichy szum pra­cu­ją­ce­go urzą­dze­nia. Sta­rzec wbił oczy w sufit i się za­my­ślił.

– Od czego mam za­cząć tę opo­wieść, pa­nien­ko?

– Pro­szę po­wie­dzieć wszyst­ko, co pan uzna za istot­ne. Mamy dużo czasu. I sporo taśmy.

– Do­brze. A więc tak…

*

Żeby zro­zu­mieć tę hi­sto­rię, musi pa­nien­ka wie­dzieć, kim był mój oj­ciec i kim była Anusz­ka. Moja wła­sna osoba jest dla spra­wy tak na­praw­dę naj­mniej istot­na. I nie mówię tego z fał­szy­wej skrom­no­ści.

Otóż je­stem synem wy­so­kiej rangi par­tyj­ne­go dy­gni­ta­rza. Nie wie­dzia­ła pa­nien­ka o tym – po­zna­ję po wy­ra­zie twa­rzy. Nic dziw­ne­go. W od­róż­nie­niu od fi­gu­ran­tów w ro­dza­ju pana ge­ne­ra­ła, na­zwisk osób na po­zio­mie mo­je­go ojca nie jest łatwo od­szu­kać… W szcze­gó­ły wcho­dził nie będę, bo wszyst­kich nie znam a o tym, co wiem, wstyd mówić. Tak czy ina­czej, tatko w po­przed­niej rze­czy­wi­sto­ści cie­szył się ol­brzy­mi­mi wpły­wa­mi.

Anusz­ka na­to­miast była pro­stacz­ką spod Mrow­li. I ko­bie­tą mo­je­go życia. To, jak widzę, nie jest dla pa­nien­ki za­sko­cze­niem. No jasne – w końcu, o czym ma glę­dzić sta­ruch na łożu śmier­ci, jeśli nie o daw­nej mi­ło­ści, naj­le­piej tej pierw­szej i je­dy­nej? Takim wła­śnie uczu­ciem pa­ła­łem do Anusz­ki, od kiedy tylko pa­mię­tam.

Oj­ciec był czło­wie­kiem su­ro­wym i nie pa­trzył przy­chyl­nym okiem na naszą re­la­cję – jakże, nie­wy­kształ­co­na wie­śniacz­ka, co na boso krowy pasa? Taką można naj­wy­żej zba­ła­mu­cić, a i to nie­spe­cjal­nie wy­pa­da. Nie wiem, kiedy do­kład­nie się do­wie­dział, że pla­no­wa­li­śmy po­ta­jem­ny ślub, ale mu­sia­ło to roz­ju­szyć go do ży­we­go.

Pro­szę sobie wy­obra­zić, jakim cio­sem było, gdy na kilka dni przed Bożym Na­ro­dze­niem Anusz­kę umiesz­czo­no w za­kła­dzie dla ner­wo­wo cho­rych. Dziś nie wy­obra­żam sobie, jak mo­głem się nie do­my­ślić, że to oj­ciec ma­czał w tym palce. Ale gdy wia­do­mość do­tar­ła do mnie, nie po­dej­rze­wa­łem pod­stę­pu. Rzu­ci­łem wszyst­ko i pu­ści­łem się pędem na dwo­rzec – tak, jak sta­łem. Całą drogę bła­ga­łem Wszech­świat o po­mył­kę, a gdy po­ciąg wresz­cie się za­trzy­mał w Tar­no­wie, wszyst­kie pa­znok­cie mia­łem po­ob­gry­za­ne do krwi.

Dok­to­rzy, rzecz jasna, nie chcie­li mnie do niej wpu­ścić. Jed­nak od­po­wied­nio na­stra­sze­ni ko­nek­sja­mi, w końcu uzna­li moje prawo do od­wie­dzin u na­rze­czo­nej.

– Ratuj, Romku – łkała, chwy­ta­jąc mnie za ręce, a ja nie wie­dzia­łem, co od­po­wie­dzieć. Ko­bie­ta przede mną była nie­wąt­pli­wie moją Anusz­ką, ale wcale jej nie po­zna­wa­łem. Trzę­sła się i beł­ko­ta­ła, a w jej oczach nie zo­sta­ło nic z daw­ne­go świa­tła. Przy naj­cich­szym szme­rze ku­li­ła się jak mi­mo­za i ca­ły­mi mi­nu­ta­mi nie mo­głem wy­do­być z niej choć­by słowa. – Ratuj, zanim od­da­dzą mnie tej żół­tej dia­bli­cy!

– Ko­cha­nie, o czym ty mó­wisz? – za­py­ta­łem cicho.

– Dia­bli­ca, Romku. Dok­tor Zaj­cew trzy­ma ją w ka­ta­kum­bach i karmi ludź­mi. A cza­sem, w nocy, sama wy­ła­zi i szuka kogoś do zje­dze­nia. Uwierz mi, pro­szę, to nie są żadne zwidy!

Żółta dia­bli­ca! Wy­obra­ża sobie pa­nien­ka, co po­czu­łem, sły­sząc moją Anusz­kę z naj­wyż­szą po­wa­gą opo­wia­da­ją­cą bred­nie o po­two­rze, włó­czą­cym się nocą po ko­ry­ta­rzach?

Serce mi krwa­wi­ło, gdy zo­sta­wia­łem uko­cha­ną w szpi­ta­lu, ale wi­dząc jawne świa­dec­two cho­ro­by, nie umia­łem ina­czej po­stą­pić. Gdy­bym wie­dział to, co dziś, za­brał­bym Anusz­kę z tego prze­klę­te­go miej­sca na­tych­miast – siłą, gdyby le­ka­rze nie chcie­li jej wydać. Ale od dawna jest, jak to mówią, po pta­kach i mogę sobie tylko pluć w brodę.

Od­wie­dza­łem na­rze­czo­ną su­mien­nie kilka razy w ty­go­dniu, a w końcu się prze­nio­słem na stałe do Tar­no­wa, żeby być bli­żej niej. Ojcu nie było to w smak, ale prze­cież nie mógł trzy­mać mnie siłą. Za­czą­łem nawet od­wie­dzać ko­ściół w in­ten­cji po­pra­wy stanu Anusz­ki, ale z jej cia­łem i umy­słem było tylko go­rzej i go­rzej. Tak mi­nę­ły dłu­gie mie­sią­ce – zima, wio­sna i po­czą­tek lata.

Wstyd przy­znać, ale po­wo­li tra­ci­łem na­dzie­ję i go­dzi­łem się z losem – le­ka­rze z Za­kła­du prze­ko­ny­wa­li mnie, że na­dziei na od­zy­ska­nie przez Anusz­kę spraw­no­ści ro­zu­mu nie ma, a nie można było wy­klu­czyć, że cho­ro­ba wkrót­ce za­bie­rze rów­nież jej życie. Kil­ku­krot­nie nawet się spo­ty­ka­łem z na­ga­nia­ny­mi mi przez ojca pan­na­mi – tro­chę dla świę­te­go spo­ko­ju, tro­chę z sa­mot­no­ści, a w dużej mie­rze wie­dzio­ny bo­le­sną świa­do­mo­ścią, że z na­rze­czo­nej nic już nie bę­dzie i trze­ba się roz­glą­dać za uło­że­niem sobie życia ina­czej.

W tym miej­scu pew­nie by się ta hi­sto­ria skoń­czy­ła, gdyby nie­sły­cha­ny zbieg oko­licz­no­ści nie pchnął jej na nowe tory. Może to zresz­tą nie był cał­ko­wi­ty przy­pa­dek, a zła wola pły­ną­ca gdzieś zza za­sło­ny po­mię­dzy świa­ta­mi.

Tak czy ina­czej, póź­nym wie­czo­rem sta­łem przed wej­ściem do lo­ka­lu, który wy­naj­mo­wa­łem, i ku­rzy­łem pa­pie­ro­sa. Zza rogu ulicy, która o tej go­dzi­nie była cał­kiem pusta, wy­biegł zdy­sza­ny męż­czy­zna w nie­bie­skiej, lnia­nej ko­szu­li i pa­su­ją­cych do niej spodniach. Roz­po­zna­łem ten ubiór na­tych­miast – był pa­cjen­tem w tej samej kli­ni­ce, co Anusz­ka. Gnał w moją stro­nę, jakby spie­przał przed sta­dem czar­tów.

Nie zszo­ko­wa­ło mnie to tak, jak mo­gło­by się pa­nien­ce wy­da­wać. Bu­dy­nek, w któ­rym się mie­ścił szpi­tal, oj­czy­zna lu­do­wa prze­ję­ła od nie­po­ka­la­nek, bo pra­wo­wi­te wła­ści­ciel­ki od­ma­wia­ły na­ucza­nia tam mark­si­zmu. Ar­chi­tekt za­pro­jek­to­wał go do sku­tecz­nej ochro­ny cnót świą­to­bli­wych sio­strzy­czek i ich wy­cho­wa­nek przed po­ku­sa­mi ze­wnętrz­ne­go świa­ta, a nie do ochro­ny owego świa­ta przed eks­ce­sa­mi nie­bez­piecz­nych wa­ria­tów, toteż uciecz­ki zda­rza­ły się dość czę­sto.

Z umiar­ko­wa­nym za­cie­ka­wie­niem ob­ser­wo­wa­łem, jak zbieg pę­dził na zła­ma­nie karku, co rusz się oglą­da­jąc. Nie wi­dzia­łem jed­nak od razu, żeby kto­kol­wiek go gonił.

Sta­nął przede mną, oparł ręce na ko­la­nach i dy­szał.

– Za­kli­nam cię dobry czło­wie­ku, pomóż! – za­ape­lo­wał, gdy wresz­cie zła­pał od­dech. – Ukryj mnie przed tymi zbrod­nia­rza­mi.

Rok wcze­śniej pew­nie bym wark­nął, żeby go prze­go­nić. Ale od kiedy moja na­rze­czo­na za­cho­ro­wa­ła na głowę, na­bra­łem dla ta­kich ludzi współ­czu­cia.

– Siądź tu grzecz­nie i za­cze­kaj na dok­to­rów – po­wie­dzia­łem, wska­zu­jąc ła­wecz­kę. – Prze­cież ci nic złego nie zro­bią. Zgrza­ny je­steś, przy­nieść wody? – za­ofe­ro­wa­łem.

– Nic nie zro­bią, aku­rat! – obu­rzył się. – Pan mnie ma za wa­ria­ta, ja ro­zu­miem, ale to nie tak! Zaj­cew łapie ludzi i karmi nimi tę swoją żółtą dia­bli­cę. Bła­gam, pomóż mi się ukryć, choć­by tylko do rana! Mo­żesz mnie nawet wydać o świ­cie, ale nie każ mi tam wra­cać dziś w nocy, aku­rat, gdy oni chcą skła­dać ofia­rę! Za­kli­nam cię, bę­dziesz miał czło­wie­ka na su­mie­niu!

*

– To był dwu­dzie­sty czerw­ca. Pa­nien­ka, oczy­wi­ście wie, co to jest za data? – po­wie­dział sta­rzec, uśmie­cha­jąc się ta­jem­ni­czo.

– Noc let­nie­go prze­si­le­nia – od­po­wie­dzia­łam. – Czy to ma zna­cze­nie?

Roman za­śmiał się tak mocno, jak tylko po­zwa­la­ły mu na to sła­bie­ją­ce płuca.

– Czy ma zna­cze­nie? A to dobre. Mnie nie tak łatwo na­brać, pro­szę sobie wy­obra­zić. Jasne prze­cież, że pa­nien­ka jest z tych, co do­brze wie­dzą, dla­cze­go sta­rusz­ka Zie­mia kręci się aku­rat tak, a nie ina­czej. W prze­ciw­nym wy­pad­ku, po co chcia­ła­by pa­nien­ka roz­ma­wiać ze mną, hmm?

Po­wo­li po­ki­wa­łam głową. Ta data fak­tycz­nie była znana nie tylko astro­no­mom, ale rów­nież wszyst­kim adep­tom her­me­tycz­nej hi­sto­rii… i le­ka­rzom psy­chia­trii, bo około tego dnia na­si­la­ją się ob­ja­wy ludzi, któ­rzy do­zna­li po­mie­sza­nia zmy­słów na sku­tek lek­tu­ry pew­nych wy­jąt­ko­wo bluź­nier­czych apo­kry­fów.

– To noc upad­ku Car­co­sy – po­wie­dzia­łam. Wo­la­łam nie ujaw­niać, jak wiele wiem, ale nie chcia­łam też, by się znie­chę­cił do mó­wie­nia.

– Otóż wła­śnie! – Pró­bo­wał krzyk­nąć, ale dał radę tylko nieco unieść głos. – Ja tego nie do­ży­ję, ale pro­szę mi wie­rzyć, kie­dyś będą uczyć w szko­łach i o Car­co­sie, i o cza­rach króla Ha­stu­ra, który prze­ła­mał rze­czy­wi­stość na pół. Może zresz­tą pa­nien­ki ar­ty­kuł się do tego przy­czy­ni, kto wie…

– Panie Ro­ma­nie – prze­rwa­łam mu. – Pro­szę wró­cić do opo­wie­ści. Co pan zro­bił z ucie­ki­nie­rem, który opo­wia­dał o dia­bli­cy?

– A tak, tak – zre­flek­to­wał się. – No prze­cież mówię…

*

Pro­szę sobie wy­obra­zić szok, ja­kie­go w tamtym mo­men­cie do­zna­łem. Wszyst­ko świad­czy­ło o tym, że stał przede mną czło­wiek chory na umy­śle – nie­zna­jo­my nie ukry­wał zresz­tą, skąd uciekł. A jed­nak mówił skład­nie i rze­czo­wo, a jeśli w jego gło­sie była nie­zdro­wa eks­cy­ta­cja, to prze­cież nic dziw­ne­go u osoby w ta­kiej sy­tu­acji.

No i – naj­waż­niej­sze. Mówił o żół­tej dia­bli­cy, która zjada pa­cjen­tów szpi­ta­la. Dzie­siąt­ki razy sły­sza­łem o tej zja­wie od Anusz­ki. Czy moż­li­we, by dwoje po­my­leń­ców miało iden­tycz­ne uro­je­nia? Pa­nien­ka przy­zna, że to rzecz nie­po­dob­na.

Nie­wie­le my­śląc, wcią­gną­łem zbie­ga do miesz­ka­nia.

– Dzię­ku­ję panu! – jęk­nął z ulgą. – Nie wiem, jak mógł­bym się od­wdzię­czyć, ale przy­się­gam, znaj­dę spo­sób…

– Nie wrzeszcz – skar­ci­łem go, zni­ża­jąc głos. – Za ścia­ną miesz­ka­ją lu­dzie. Siedź cicho i się roz­bierz.

Ucie­ki­nier się spło­nił i wy­ba­łu­szył oczy.

– Nie no, co też pan…

– Ciu­chy, głup­ku. Dawaj swoje ciu­chy.

Lnia­na ko­szu­la i gacie nieco na mnie wi­sia­ły, ale dla nie­zna­jo­me­go też były za duże, więc się tym nie prze­ją­łem. Po­wie­dzia­łem mu, że może zo­stać, jak długo chce, a sam wy­sze­dłem na ulicę.

Powie pa­nien­ka, że był to akt bez­den­nej wręcz głu­po­ty. Nie będę w sta­nie temu za­prze­czyć, choć wów­czas wy­da­wał mi się szla­chet­nym i od­waż­nym.

– Tam jest! Łap go! – usły­sza­łem już po kilku mi­nu­tach. Po­kor­nie klęk­ną­łem na chod­ni­ku z unie­sio­ny­mi rę­ka­mi. Spo­dzie­wa­łem się so­lid­ne­go lania, ale pie­lę­gnia­rze mu­sie­li być ludź­mi su­mie­nia, bo wi­dząc, że nie sta­wiam oporu, przy­pie­przy­li mi tylko po razie. Rzu­ci­li mnie na tylną ka­na­pę War­sza­wy, wstrzyk­nę­li ja­kieś świń­stwo, po któ­rym zro­bi­łem się okrop­nie senny i po­wieź­li do szpi­ta­la.

Ma­syw­ny, tru­pio­bla­dy bu­dy­nek daw­ne­go klasz­to­ru, jego za­kra­to­wa­ne okna i strze­li­sta wieża za­wsze ro­bi­ły na mnie po­sęp­ne wra­że­nie. Wtedy, gdy się tam zna­la­złem w nocy, odu­rzo­ny nar­ko­ty­kiem, zda­wał mi się wręcz przed­sion­kiem pie­kieł – cze­ka­łem, aż przez wy­so­kie drzwi ka­pli­cy wyj­dzie Lu­cy­fer i za­żą­da mojej duszy. Nic po­dob­nie dra­ma­tycz­ne­go się nie stało, a pie­lę­gnia­rze za­wle­kli mnie na dzie­dzi­niec.

– To­wa­rzy­szu, mamy No­wa­ka! – krzyk­nął jeden z nich.

– No, nie spie­szy­li­ście się – usły­sza­łem nad sobą niski głos o cha­rak­te­ry­stycz­nym, wschod­nim za­śpie­wie. Męż­czy­zna w kitlu dźwi­gnął mnie i zbli­żył twarz do mojej. Był chudy, śnia­dy, o wy­raź­nie ste­po­wych ry­sach i nosił szpi­cza­stą bród­kę.

– Bladź! – wrza­snął wście­kle dok­tor Zaj­cew, pa­trząc mi w oczy. – Czy wy­ście do resz­ty po­głu­pie­li? To nie on!

– Jak to „nie on”?

– A nor­mal­nie! Słowo daję, wam coś dać do zro­bie­nia… Wra­cać mi tam, gdzie tego ga­gat­ka zna­leź­li­ście i szu­kaj­cie No­wa­ka! Mo­że­cie obu­dzić sio­strę Klau­dię, da wam zdję­cie. Tylko mi­giem, mi­giem! – po­pę­dzał pie­lę­gnia­rzy Zaj­cew.

– A ty, ga­gat­ku – po­wie­dział do mnie, gdy zo­sta­li­śmy na dzie­dziń­cu sami. – Co ci strze­li­ło do głowy, żeby się za­kra­dać do wa­riat­ko­wa, hmm?

Krą­żą­cy w ży­łach nar­ko­tyk spra­wiał, że wi­sia­łem w jego uści­sku wiot­ki jak szma­cia­na lalka. Pew­nie na upar­te­go dał­bym radę się ode­zwać, ale nie wie­dzia­łem, co miał­bym mu od­po­wie­dzieć, więc mil­cza­łem.

– Nie mó­wisz? Pew­nie ten durak ci za dużo wstrzyk­nął… No nic, skoro już tu je­steś, to po­trzy­ma­my cię chwi­lę. Na ob­ser­wa­cji, że tak po­wiem.

Upior­nie się za­śmiał i za­niósł mnie do bu­dyn­ku, cały czas trzy­ma­jąc przed sobą na wy­cią­gnię­tych rę­kach, jak­bym był szcze­nia­kiem albo za­baw­ką. Je­stem, jak pa­nien­ka widzi, czło­wie­kiem nie naj­więk­szej po­stu­ry, ale prze­cież też nie mi­kru­sem. Nie mo­głem wtedy uwie­rzyć, że taki chu­dzie­lec jak Zaj­cew może mieć tyle siły.

Dok­tor za­niósł mnie do sali, która w prze­szło­ści mu­sia­ła być klasz­tor­ną celą, i ci­snął na łóżko, jak­bym zu­peł­nie nic nie ważył. Na­stęp­nie skrę­po­wał mi koń­czy­ny so­lid­ny­mi pa­sa­mi.

– Po­cze­kasz tu do rana, ga­gat­ku. Ja mam teraz waż­niej­sze za­ję­cia, ale uwierz mi, w swoim cza­sie wszyst­ko wy­śpie­wasz. Słod­kich snów – po­wie­dział i zo­sta­wił mnie sa­me­go.

Nie prze­wi­dzia­łem ta­kie­go roz­wo­ju sy­tu­acji. Li­czy­łem, że do­staw­szy się do szpi­ta­la, zba­dam spra­wę i, w razie czego, za­bio­rę Anusz­kę ze sobą. Tym­cza­sem mo­głem tylko się gapić w sufit albo, nad­wy­rę­ża­jąc kark, roz­glą­dać po cia­snej celi, oświe­tlo­nej je­dy­nie ni­kłym bla­skiem księ­ży­ca wpa­da­ją­cym przez za­kra­to­wa­ne okno.

Nie wiem, jak długo tak le­ża­łem – nie mogło to być wię­cej niż go­dzi­na z ha­kiem, ale nar­ko­tyk we krwi spra­wiał, że mi­nu­ty się dłu­ży­ły jak ty­go­dnie. Kil­ka­krot­nie też za­sy­pia­łem, a przy­naj­mniej tak mi się zdaje.

Za któ­rymś razem, gdy otwo­rzy­łem oczy, ona stała nade mną.

*

Starzec umilkł. Przetarł oczy i usta żylastą dłonią, jakby powstrzymywał płacz. Pi­ka­nie kar­dio­mo­ni­to­ra wy­raź­nie przy­spie­szy­ło.

– Panie Ro­ma­nie? Wszyst­ko w po­rząd­ku? – za­py­ta­łam, po­da­jąc mu chu­s­tecz­kę. Ge­stem dał mi znać, że jej nie po­trze­bu­je.

– Tak, pa­nien­ko, tak… Emo­cje na mo­ment wzię­ły górę nad sta­rym dzia­dy­gą, nie przej­muj się.

Dałam mu dłuż­szą chwi­lę na uspo­ko­je­nie.

– Mo­że­my kon­ty­nu­ować? – za­py­ta­łam wresz­cie. Po­twier­dził, ki­wa­jąc głową.

– Tak… Na czym to ja skoń­czy­łem?

– Leżał pan skrę­po­wa­ny, a nad panem stała na­rze­czo­na – pod­po­wie­dzia­łam. Skrzy­wił się.

– Bzdu­ra!

*

Nie wiem, skąd po­mysł, że w mojej celi była Anusz­ka. Nie! Stała nade mną dia­bli­ca dok­to­ra Zaj­ce­wa! Stoż­ko­wa­ty kłąb wi­ją­cych się, ocie­ka­ją­cych gę­stym ślu­zem macek. Górna część po­czwa­ry miała z grub­sza kształt ludz­kie­go torsu, a spód roz­pły­wał się w cha­osie bez­kształt­nych wy­pu­stek, na­da­jąc jej kształt ko­bie­ty w sukni lub ha­bi­cie. Od razu wie­dzia­łem, że to po­czwa­ra, o któ­rej mó­wi­li Nowak i Anusz­ka, choć wcale nie przy­po­mi­na­ła ty­po­we­go wy­obra­że­nia dia­bli­cy. Nie mia­łem wąt­pli­wo­ści, bo cała masz­ka­ra była siar­ko­wo­żół­ta.

Wpa­try­wa­ła się we mnie – a przy­naj­mniej tak myślę, bo nie miała oczu, a w miej­scu głowy tylko bez­kształt­ne zgru­bie­nie. Wi­ją­ce się macki chla­sta­ły jedna o drugą, wy­da­jąc przy tym obrzy­dli­we mla­ska­nie, jak stado wy­głod­nia­łych pro­siąt przy ko­ry­cie.

Szar­pa­łem się w wię­zach, ale trzy­ma­ły mocno. Twar­da skóra się wgry­za­ła w moje nad­garst­ki, ob­cie­ra­jąc je do krwi. Rany pa­li­ły okrut­nie, ale ogar­nię­ty pa­ni­ką nie pa­no­wa­łem nad swo­imi ru­cha­mi.

Sły­sza­ła może pa­nien­ka o wil­kach, które, zła­pa­ne w sidła, od­gry­za­ją wła­sną łapę, by uciec na trzech? Przy­się­gam, tak bym wtedy zro­bił, ale te prze­klę­te więzy nie po­zwa­la­ły mi choć­by na to!

Pra­wie zwy­mio­to­wa­łem z obrzy­dze­nia, czu­jąc na sobie cie­płe, ślu­zo­wa­te macki. Więk­sze, gru­bo­ści przed­ra­mie­nia, wci­ska­ły się pod lnia­ne gacie, ba­da­jąc moje łydki i uda, a mniej­sze wiły się mię­dzy pal­ca­mi stóp, jak­bym wdep­nął w kłę­bo­wi­sko ośli­zgłych ro­ba­li.

Wresz­cie ostre jak brzy­twa zęby wgry­zły się w moją kost­kę. Potem w goleń. Potem sam już nie wiem gdzie, bo dzie­siąt­ki ma­łych uką­szeń zle­wa­ły się w jeden potok pie­ką­ce­go bólu.

Wrzesz­cza­łem jak opę­ta­ny i mu­sia­łem być bli­ski utra­ty ro­zu­mu, bo nawet się nie zo­rien­to­wa­łem, kiedy sto­ją­ca nade mną po­czwa­ra znik­nę­ła, a za­stą­pi­ła ją wście­kła twarz Zaj­ce­wa. So­wiet spo­licz­ko­wał mnie. Prze­sta­łem krzy­czeć.

Gdyby nie ko­li­ste ślady na sto­pach i pro­wa­dzą­ca do drzwi ścież­ka śluzu, dał­bym sobie wtedy wmó­wić, że atak be­stii zwy­czaj­nie mi się przy­śnił.

– No już, cicho. Bę­dziesz żył – syk­nął Zaj­cew. – Za­ci­śnij zęby, bo teraz na­praw­dę za­bo­li.

Za­parł się o kra­wędź łóżka, a drugą ręką mocno szarp­nął coś po­ni­żej mojej stopy. Aż mi po­ciem­nia­ło przed ocza­mi.

– Ech, nie my­śla­łem, że się wgryzł tak głę­bo­ko. Nie szko­dzi, to się za chwi­lę opa­trzy – mruk­nął. W ręku trzy­mał za­krwa­wio­ną mackę po­two­ra. – Pięk­ny okaz, nie są­dzisz, ga­gat­ku? – po­wie­dział, pod­ty­ka­jąc pod mój nos wi­ją­cy się organ. Za­mkną­łem usta, bo jucha chla­pa­ła mi na twarz.

Jęk­ną­łem przez za­ci­śnię­te wargi, gdy urwa­na macka po­pa­trzy­ła na mnie rybim okiem. W że­la­znym uści­sku, ze strzę­pem mo­je­go mięsa w zę­ba­tej, okrą­głej pasz­czy, skrę­ca­ło się coś po­dob­ne­go z jed­nej stro­ny do siar­ko­wo­żół­te­go wę­go­rza albo mi­no­ga, z dru­giej do ro­ba­ka, a z trze­ciej do naj­gor­sze­go kosz­ma­ru.

Zaj­cew ci­snął stwo­rze­nie na po­sadz­kę i za­dep­tał.

– No, to skoro już się tro­chę roz­bu­dzi­łeś, su­ge­ru­ję, żebyś za­czął mówić. Kim je­steś i po coś tu przy­lazł?

– Co to, do dia­bła, było?! – wrza­sną­łem, za­miast od­po­wie­dzieć.

Cia­sną celę wy­peł­nił suchy trzask siar­czy­ste­go po­licz­ka.

– Ja za­da­ję py­ta­nia. Ty od­po­wia­dasz. Ro­zu­mie­my się?

Ktoś inny w tym mo­men­cie pew­nie by się pod­po­rząd­ko­wał. Ba – tak na­ka­zy­wał­by roz­są­dek. Ja byłem jed­nak ra­czej czu­pur­nym mło­dzień­cem. Tak mnie wy­cho­wa­ła twar­da ręka ojca. Ow­szem, mo­głem się bać pie­kiel­nej po­czwa­ry, ale ja­kie­goś dok­tor­ka z Bu­ria­cji, czy innej Kał­mu­cji? Nigdy w życiu. Wy­plu­łem krew z ust na pod­ło­gę i za­śmia­łem mu się w twarz.

– Nie myśl przez se­kun­dę, że się cie­bie boję. Do­brze radzę: albo zabij mnie od razu, albo w tej chwi­li wy­puść mnie i Anusz­kę. Ina­czej do końca życia bę­dziesz się oglą­dał za sie­bie.

– Anusz­kę? – szep­nął zdzi­wio­ny, po czym cięż­ko opadł na sto­ją­cy obok pry­czy zydel. – Bladź.

Do­my­śliw­szy się, kim je­stem, długo pa­trzył na mnie w mil­cze­niu.

– No i bądź tu mądry. Nie mogę pu­ścić ani dziew­czy­ny, bo ją twój oj­ciec kazał trzy­mać, ani cie­bie, bo za dużo wi­dzia­łeś, ko­mi­sa­re­wi­czu. Ale jak się sza­now­ny tatko dowie, że cię tu krzyw­da spo­tka­ła, to prze­cież mnie obe­drze ze skóry.

– Słowo ho­no­ru, pary z ust nie pusz­czę. Ani że się wi­dzie­li­śmy, ani o tej two­jej żół­tej po­czwa­rze. Ba – wezmę Anusz­kę i uciek­nie­my z kraju, choć­by na Sybir.

– Sybir, po­wia­dasz. Mu­sisz ją bar­dzo ko­chać.

Zaj­cew wes­tchnął cięż­ko.

– Żal mi cię, to­wa­rzy­szu ko­mi­sa­re­wi­czu, bo oj­ciec o tobie mówił jak o wiel­kiej na­dziei so­cja­li­zmu. Ale mil­sza jest skóra na wła­snej dupie, a twoje słowo ho­no­ru mi na nic. Znik­nie­cie nagle i co? Gdzie was ko­mi­sarz bę­dzie szu­kał, hmm? Od razu do mo­je­go szpi­ta­la przy­bie­gnie, a gdy nie znaj­dzie dziew­czy­ny, wszyst­kie­go się do­my­śli… Mam na szczę­ście takie miej­sce, gdzie nikt cię nie znaj­dzie. Po­cze­kaj tu, to­wa­rzy­szu, bę­dzie nam po­trzeb­na ka­me­ra.

Za­py­ta pa­nien­ka: „Na co mu była ka­me­ra”? To się wy­ja­śni w swoim cza­sie. Pro­szę o cier­pli­wość. W tym mo­men­cie ważne są dwa fakty.

Po pierw­sze, Zaj­cew zo­sta­wił mnie w celi sa­me­go. Może pa­nien­kę dzi­wić taka nie­fra­so­bli­wość z jego stro­ny, ale, przy­po­mi­nam, byłem przy­tro­czo­ny do łóżka pa­sa­mi.

Drugą ważną rze­czą jest trik, któ­re­go tatko na­uczył mnie jesz­cze w dzie­ciń­stwie. Oj­ciec za­pew­ne się spo­dzie­wał, że mogę kie­dyś zo­stać po­rwa­ny, czy to przez re­ak­cjo­ni­stów, czy to przez przed­sta­wi­cie­li innej frak­cji w par­tii. Za­dbał więc, bym umiał sobie ra­dzić w róż­nych sy­tu­acjach.

Wspo­mnia­ny trik po­zwa­la czło­wie­ko­wi ob­da­rzo­ne­mu do­sta­tecz­nie silną wolną wy­do­stać się z każ­dych wię­zów, może oprócz ta­kich za­ło­żo­nych z naj­wyż­szą dba­ło­ścią.

Uważa pa­nien­ka: otóż ludz­ka krew, nim za­schnie, jest śli­ska jak my­dli­ny.

Z nie­po­ko­jem wpa­try­wa­łem się w drzwi i na­słu­chi­wa­łem po­wra­ca­ją­cych kro­ków Zaj­ce­wa. Jed­no­cze­śnie lewą ręką usta­wicz­nie tar­łem o pasy, wcale nie zwa­ża­jąc na za­dra­pa­nia – prze­ciw­nie, sta­ra­łem się wy­rzą­dzić mo­je­mu nad­garst­ko­wi jak naj­więk­szą krzyw­dę.

Po­ciem­nia­ło mi w oczach od bólu, gdy z naj­wyż­szym wy­sił­kiem uwol­ni­łem dłoń. Może i ze­mdlał­bym wtedy, gdyby nie krą­żą­ce we krwi reszt­ki nar­ko­ty­ku. A może oj­ciec, nie ża­łu­jąc dys­cy­pli­ny, wy­cho­wał mnie na praw­dzi­we­go twar­dzie­la.

Jak po­tra­fi­łem naj­szyb­ciej, po­zby­łem się resz­ty pasów i wy­bie­głem z celi, szu­kać kry­jów­ki.

Zo­ba­czy­łem dwa rzędy drzwi, w rów­nych od­stę­pach, po obu stro­nach cia­sne­go ko­ry­ta­rza. Spra­wia­ło to wra­że­nie, jak­bym się zna­lazł w wię­zie­niu – zresz­tą, nie­przy­pad­ko­wo pokój w klasz­to­rze zwy­kło się na­zy­wać „celą”.

W któ­rymś z tych po­miesz­czeń była moja Anusz­ka. Jeśli jed­nak mia­łem jej jakoś pomóc, mu­sia­łem sobie naj­pierw po­ra­dzić z Zaj­ce­wem.

Owi­ną­łem lewą dłoń kra­wę­dzią ko­szu­li, żeby kro­ple krwi nie zna­czy­ły mojej drogi jak okrusz­ki chle­ba, i w tak za­im­pro­wi­zo­wa­nym opa­trun­ku po­bie­głem w głąb ko­ry­ta­rza.

Gdy wy­da­wa­ło mi się, że je­stem już do­sta­tecz­nie da­le­ko, na­par­łem na jedne z drzwi. Ustą­pi­ły.

Cela cał­kiem przy­po­mi­na­ła tę, z któ­rej ucie­kłem. Przy­sia­dłem na pry­czy, przy­ci­ska­jąc bo­lą­cą rękę do brzu­cha. Roz­glą­da­łem się za do­wol­nym przed­mio­tem, który mógł­bym wy­ko­rzy­stać jako broń, ale w po­ko­iku nie było nawet stoł­ka. Nic dziw­ne­go zresz­tą – z ta­kich miejsc usuwa się wszyst­kie przed­mio­ty, ja­ki­mi pa­cjent mógł­by sobie, lub komuś, zro­bić krzyw­dę.

Nagle aż pod­sko­czy­łem ze stra­chu.

– Też się cho­wasz przed dia­bli­cą? – za­py­tał głos do­bie­ga­ją­cy nie wie­dzieć skąd. Po chwi­li spod łóżka wy­czoł­gał się facet w stro­ju pa­cjen­ta. Sku­lo­na po­sta­wa i opa­da­ją­ce na ra­mio­na, rzad­kie włosy nada­wa­ły mu wy­gląd li­nie­ją­ce­go kun­dla.

– Też się cho­wasz przed dia­bli­cą? – po­wtó­rzył i wy­cią­gnął trzę­są­cą się dłoń. – Tomek je­stem.

Ge­stem na­ka­za­łem mu ści­szyć głos.

– Roman. Tak, cho­wam się. Nie krzycz, bo nas dia­bli­ca usły­szy – wy­sy­cza­łem szep­tem.

– Nie wiem, czy ona w ogóle coś sły­szy – od­po­wie­dział Tomek gło­śno, nic sobie nie ro­biąc z mojej uwagi. – Może nawet nie widzi. Ale pod łóż­kiem jest bez­piecz­nie, bo dia­bli­ca nie lubi się schy­lać.

Serce mi za­mar­ło, gdy usły­sza­łem na ko­ry­ta­rzu szyb­kie kroki.

– Tomek, bła­gam cię, milcz – pro­si­łem go. – Przez chwi­lę bądź cicho.

Moje apele na nic się zdały. Tomek gadał i gadał. Kto­kol­wiek szedł na ze­wnątrz, przy­spie­szył. Przy­war­łem do ścia­ny obok drzwi.

– Tu je­steś, ga­gat­ku?! – krzyk­nął Zaj­cew, wpa­ro­wu­jąc do celi. Pod pachą dźwi­gał me­ta­lo­we pudło.

Zdzie­li­łem go zło­żo­ny­mi rę­ka­mi w po­ty­li­cę i nie oglą­da­jąc się za sie­bie, rzu­ci­łem się do uciecz­ki. Nie za­bie­głem da­le­ko.

Po­czu­łem silne szarp­nię­cie, gdy dok­tor chwy­cił mnie za koł­nierz jak nie­sfor­ne­go dzie­cia­ka. Za­le­d­wie chwi­lę wcze­śniej wal­ną­łem go z całej siły, taki cios nie­jed­ne­go po­ło­żył­by do spa­nia. Ale Zaj­cew wy­da­wał się nie­po­ru­szo­ny.

Po­pra­wił uchwyt, za­ci­ska­jąc na moim karku palce z siłą ima­dła.

– Jak to mówią: „nie­da­le­ko pada jabł­ko od ja­bło­ni”. Tatko cię ta­kich rze­czy na­uczył? Je­stem, praw­dę mó­wiąc, pod wra­że­niem – po­wie­dział drwią­cym tonem, po czym za­cią­gnął mnie z po­wro­tem do celi, z któ­rej ucie­kłem, i po­now­nie skrę­po­wał.

Stra­ci­łem dech, gdy po­ło­żył na mnie cięż­kie, me­ta­lo­we pudło. Po­gwiz­du­jąc jakąś dziw­ną me­lo­dię, w któ­rej po­brzmie­wa­ły echa da­le­kich ste­pów, sze­ro­ki­mi pa­sa­mi przy­tro­czył kost­kę do mojej pier­si.

– To ka­me­ra – po­wie­dział, wi­dząc mój py­ta­ją­cy wzrok. – Ko­mi­sa­re­wicz wie, rzecz jasna, czym jest te­le­wi­zja? Bę­dzie­my dzię­ki temu urzą­dze­niu wi­dzie­li wszyst­ko to, co ty, to­wa­rzy­szu. Przy­naj­mniej przez jakiś czas.

Dok­tor znik­nął z mo­je­go pola wi­dze­nia. Po chwi­li po­czu­łem, jak po­py­cha łóżko. Gu­mo­we koła za­ter­ko­ta­ły na płyt­kach po­sadz­ki. Jęk­ną­łem, gdy po­jazd pod­sko­czył na progu. Po­wlókł mnie ko­ry­ta­rzem, przez dzie­dzi­niec, wresz­cie na tyły szpi­ta­la. Mięk­ka zie­mia sta­wia­ła duży opór kół­kom szpi­tal­ne­go wózka, ale Zaj­cew nawet nie zwol­nił – zda­wał się mieć siłę tura.

Łóżko lekko się prze­chy­li­ło. Dok­tor spy­chał mnie w dół dłu­giej rampy. Wi­dzia­łem to miej­sce kie­dyś na fo­to­gra­fii – to było wej­ście do daw­nych ka­ta­kumb klasz­to­ru. Blask gwiazd i księ­ży­ca prze­stał do mnie do­cie­rać, za­pa­no­wa­ła ciem­ność tak nie­prze­nik­nio­na, że rów­nie do­brze mógł­bym nie mieć oczu.

Zaj­cew wy­da­wał się jed­nak do­sko­na­le orien­to­wać w mroku. Może dla­te­go, że prze­był już tę trasę z nie­skoń­czo­ną ilo­ścią pa­cjen­tów, czy ra­czej więź­niów, szpi­ta­la. A może nie­któ­re ze swych prze­ciw­nych Bogu i na­tu­rze eks­pe­ry­men­tów prze­pro­wa­dzał na sobie, i po­siadł dar wi­dze­nia w ciem­no­ści. W póź­niej­szych la­tach wiele czasu zmar­no­wa­łem, pró­bu­jąc tego do­ciec, ale udało mi się do­trzeć je­dy­nie do nie­pew­nych plo­tek.

Tak czy ina­czej, Zaj­cew ak­ty­wo­wał jakiś nie­wi­dzial­ny me­cha­nizm i usły­sza­łem chrzęst me­ta­lu trą­ce­go o ka­mień. Otwie­ra­ła się brama do pod­zie­mi.

– Słu­chaj mnie teraz uważ­nie, ko­mi­sa­re­wi­czu, to przed śmier­cią le­piej przy­słu­żysz się nauce, a może – może! – nawet uda ci się w pew­nym sen­sie oca­lić skórę. Nie pró­buj wra­cać przez śluzę, nie wpusz­czę cię, zmar­nu­jesz tylko cenne mi­nu­ty. Idź pro­sto przed sie­bie, nie za­trzy­muj się. Dwa ki­lo­me­try za przej­ściem jest mia­sto. Po­sta­raj się tam do­trzeć. Nie pró­buj zdej­mo­wać kom­bi­ne­zo­nu, nie uda ci się, naj­wy­żej zro­bisz sobie krzyw­dę.

Zaj­cew we­pchał łóżko do kom­na­ty ob­la­nej żół­tym świa­tłem. Od­piął pasy krę­pu­ją­ce mi ręce. Na­tu­ral­nie, pró­bo­wa­łem wy­ko­rzy­stać ten mo­ment, by zdzie­lić go pię­ścią przez łeb, ale on zła­pał moją dłoń, nie wkła­da­jąc w to żad­ne­go wy­sił­ku, jakby to była rzu­co­na przez dziec­ko plu­szo­wa za­baw­ka. Nie byłem w sta­nie sta­wić żad­ne­go oporu, gdy spę­tał mi nad­garst­ki za ple­ca­mi.

– Wa­lecz­ny je­steś, ko­mi­sa­re­wi­czu. Do­brze. Może osią­gniesz wię­cej niż te stada odu­rzo­nych wa­ria­tów i bez­dom­nych przed tobą.

Spoj­rzał mi pro­sto w oczy.

– Wiesz, obie­cam ci coś. Zrób, co mo­żesz, by do­trzeć do Car­co­sy, a ja za­dbam, żeby two­jej wy­bran­ki wię­cej krzyw­da nie spo­tka­ła. Umowa stoi?

Za­char­cza­łem, bo gał­gan w ustach nie po­zwa­lał mi od­po­wie­dzieć. Zaj­cew wyjął go i po­mógł mi usiąść. Kasz­la­łem długo i gło­śno, zanim udało mi się skle­cić ja­kie­kol­wiek słowa.

– Nie wiem, czło­wie­ku, co ci się wy­da­je, ale… – Urwa­łem. W po­zy­cji sie­dzą­cej mo­głem do­strzec źró­dło za­le­wa­ją­ce­go kom­na­tę żół­te­go świa­tła. Na­prze­ciw mnie wi­dzia­łem dru­gie wyj­ście z pod­zie­mi, za­bez­pie­czo­ne po­dwój­ną, prze­szklo­ną ścia­ną.

Po dru­giej stro­nie, wy­obra­zi to sobie pa­nien­ka, był śro­dek dnia. Prze­tarł­bym oczy, ale nie mo­głem ich się­gnąć, więc tylko za­mru­ga­łem kil­ka­krot­nie. Mu­sia­łem przy tym wy­glą­dać zgoła ko­micz­nie. Zaj­cew uśmiech­nął się pod nosem.

Z otwar­ty­mi usta­mi wpa­try­wa­łem się w kra­jo­braz za szkla­ną śluzą. Siat­ka re­gu­lar­nych pęk­nięć po­kry­wa­ła całą prze­strzeń, jaką mo­głem doj­rzeć ze swo­je­go miej­sca, na­da­jąc jej wy­gląd spa­lo­nej słoń­cem rów­ni­ny, albo ra­czej sol­ni­ska. Tylko tego słoń­ca nie można było do­strzec – całe niebo ja­rzy­ło się jed­no­li­tym, żół­tym bla­skiem. Nie mie­li­śmy wtedy fil­mów scien­ce fic­tion o ob­cych pla­ne­tach, jak dzi­siaj. Naj­wy­żej kilka naj­star­szych ksią­żek Lema… A jed­nak nie mia­łem żad­nej wąt­pli­wo­ści, że owa gro­te­sko­wa rów­ni­na nie znaj­du­je się na na­szej Ziemi. Prę­dzej uwie­rzył­bym, że wcale nie ist­nie­je.

– Co to ma być? – za­py­ta­łem. – To ekran? Jak w kinie, tak? Ra­dziec­ka tech­no­lo­gia? Sły­sza­łem, że by­wa­ją już se­an­se w ko­lo­rze…

– To jest, to­wa­rzy­szu, na­dzie­ja… Wi­dzisz, ko­mi­sa­re­wi­czu, hi­sto­ria uczy, że każda cy­wi­li­za­cja upada, za­zwy­czaj ustę­pu­jąc miej­sca ta­kiej na po­zor­nie niż­szym po­zio­mie roz­wo­ju. Egipt ustą­pił ludom morza. Rzym pod na­po­rem pół­dzi­kich Ger­ma­nów. Nawet tę waszą, psia jej mać, pań­ską Rzecz­po­spo­li­tą roz­dep­ta­ło szwedz­kie i ru­skie wie­śniac­two. Zwią­zek So­wiec­ki też to czeka. Gdy my tu sobie roz­ma­wia­my, ka­pi­ta­li­stycz­ne świ­nie knują, jak po­now­nie na­rzu­cić świa­tu im­pe­rial­ne jarz­mo. Na­szym mo­ral­nym obo­wiąz­kiem jest zro­bić wszyst­ko, aby za­pew­nić prze­trwa­nie so­cja­li­zmu.

Spoj­rza­łem na niego jak na wa­ria­ta.

– Bre­dzisz. Wróć­my le­piej do szpi­ta­la, tam pa­no­wie dok­to­rzy na pewno chęt­nie zba­da­ją ci głowę.

Zaj­cew za­niósł się śmie­chem. Jego re­chot od­bi­jał się echem od ścian kom­na­ty.

– To do­praw­dy wy­bor­ne, ko­mi­sa­re­wi­czu. Sam nie wie­rzysz w to, co wi­dzisz wła­sny­mi jesz­cze ocza­mi, a to mnie za­rzu­casz sza­leń­stwo. Do­brze! Spójrz więc z bli­ska.

Pchnął moje łóżko pod samą śluzę. Mo­głem wtedy zo­ba­czyć, że usia­na pa­ję­czy­ną pęk­nięć rów­ni­na sięga aż po sam ho­ry­zont. Ide­al­nie pła­skie, nie­skoń­cze­nie sa­mo­po­dob­ne, ob­la­ne żół­tym świa­tłem sol­ni­sko.

A za wid­no­krę­giem ma­ja­czy­ły fa­lu­ją­ce od upału cie­nie strze­li­stych wież mia­sta.

O żad­nym ki­no­wym ekra­nie nie mogło być mowy – czu­łem na twa­rzy upał bi­ją­cy z żół­te­go nieba.

Zaj­cew wska­zał pal­cem za­ry­sy na ho­ry­zon­cie. Wi­dzia­łem, że nad nie­któ­ry­mi unosi się dym, jakby z fa­brycz­nych ko­mi­nów.

– To Car­co­sa, sto­li­ca je­dy­ne­go na­ro­du, który oparł się sza­le­ją­cym prą­dom hi­sto­rii i trwa nie­wzru­szo­ny. Tam wła­śnie chce­my do­trzeć i otwo­rzyć dla Związ­ku Ra­dziec­kie­go do­stęp do wie­dzy przed­po­to­po­wej. I tu wkra­czasz na scenę ty, ko­mi­sa­re­wi­czu, i wszyst­kie po­przed­nie eks­pe­ry­men­ty. Wi­dzisz, przejść przez tę rów­ni­nę nie jest łatwo – król Ha­stur o to za­dbał. Upał, pro­mie­nio­wa­nie, żrące po­wie­trze… ludz­kie życie jest moż­li­we wła­ści­wie tylko w samym mie­ście. Nawet kom­bi­ne­zon ko­smicz­ny wy­trzy­mu­je tam rap­tem dwie mi­nu­ty. Mie­li­śmy się już pod­dać, ale po­ten­cjal­ne­go roz­wią­za­nia do­star­czy­ło samo sol­ni­sko.

Wtedy nie ro­zu­mia­łem, o czym Zaj­cew opo­wia­dał. Dłu­gie lata spę­dzi­łem na po­szu­ki­wa­niu apo­kry­fów, które mo­gły­by wy­ja­śnić mi tę hi­sto­rię. Pa­nien­ka, jak już usta­li­li­śmy, ma na ten temat ja­kieś po­ję­cie, ale po­wiem, czego udało mi się do­wie­dzieć. Otóż dzie­siąt­ki ty­się­cy lat temu, w Azji, po­wsta­ła cy­wi­li­za­cja, pod nie­któ­ry­mi wzglę­da­mi prze­wyż­sza­ją­ca dzi­siej­szą. W końcu jed­nak, jak wszyst­kie przed nią i każda po niej, sta­nę­ła na kra­wę­dzi za­gła­dy pod na­po­rem bar­ba­rzyń­skie­go ży­wio­łu. Setki lat gro­ma­dzo­nej wie­dzy, stra­co­ne w mgnie­niu oka, bo jakiś głod­ny pa­stuch wpadł na sza­le­nie pro­sty po­mysł, że konie można łapać i ujeż­dżać. Im­pe­rium w kil­ka­na­ście mie­się­cy skur­czy­ło się do jed­ne­go, ostat­nie­go mia­sta. Wtedy król użył cza­rów nie­wi­dzia­nych nigdy wcze­śniej ani póź­niej. Zie­mia do­słow­nie za­trzę­sła się w po­sa­dach, gdy zde­spe­ro­wa­ny wład­ca prze­niósł cały gród wraz z miesz­kań­ca­mi do innej rze­czy­wi­sto­ści. Tej rze­czy­wi­sto­ści, którą wi­dzia­łem za śluzą. Przej­ście do niej jest moż­li­we tylko w okre­ślo­nych miej­scach i w okre­ślo­ne dni – naj­le­piej wła­śnie w rocz­ni­cę upad­ku mia­sta, która dla prze­chy­lo­nej pla­ne­ty stała się nocą let­nie­go prze­si­le­nia.

Przy­naj­mniej taka wer­sja wy­da­rzeń wy­da­je mi się naj­bar­dziej praw­do­po­dob­na. Pa­nien­ka, sama będąca znaw­czy­nią her­me­tycz­nej hi­sto­rii, z pew­no­ścią ma po­ję­cie o trud­no­ściach, ja­kich na­strę­cza tłu­ma­cze­nie tek­stów he­tyc­kich, albo i jesz­cze star­szych…

Tak czy ina­czej, Zaj­cew schy­lił się i jedną ręką od­su­nął za­kry­wa­ją­cą sporą część pod­ło­gi że­liw­ną płytę. Krzyk­ną­łem, wi­dząc, co było pod spodem. W wy­ko­pa­nej jamie stał ma­syw­ny zbior­nik, czy ra­czej ka­mien­ny ko­cioł. Pod nim bu­cha­ły pło­mie­nie – na­czy­nie pod­grze­wał gaz, który hoj­nym stru­mie­niem pły­nął z dwóch usta­wio­nych po jego bo­kach cy­stern. A w środ­ku kotła…

– Fa­scy­nu­ją­ce stwo­rze­nia, praw­da? – za­chwy­cił się Zaj­cew, wska­zu­jąc na kłę­bo­wi­sko wi­ją­cych się, siar­ko­wo­żół­tych, bez­no­gich, po­kry­tych ślu­zem ro­ba­li. Wy­glą­da­ły iden­tycz­nie jak macki żół­tej dia­bli­cy. – Nie wiemy, czy to dzie­ło ewo­lu­cji, czy ra­czej Car­co­san… W każ­dym razie po­tra­fią prze­żyć na tym prze­klę­tym sol­ni­sku. I mają też inne nie­zwy­kłe wła­ści­wo­ści…

Pod­szedł do mnie. Szarp­ną­łem się, ale udało mi się je­dy­nie prze­wró­cić szpi­tal­ne łóżko. Bo­le­śnie ude­rzy­łem bar­kiem o ka­mien­ną po­sadz­kę kryp­ty. Nie zdą­ży­łem od­czoł­gać się nawet o krok, gdy Zaj­cew pod­niósł mnie, jak gdy­bym nic nie ważył i ci­snął pro­sto w siar­ko­wo­żół­te kłę­bo­wi­sko.

Ro­ba­le, jakby kie­ro­wał nimi jeden umysł, na­tych­miast ob­la­zły moje ciało. Armia wi­ją­cych się stwo­rzeń po­kry­ła mnie po sam czu­bek głowy. Śli­zga­ły się po ubra­niu i czoł­ga­ły pod nim – w spodniach, w ko­szu­li, w bie­liź­nie. Z ca­łych sił za­ci­ska­łem oczy i bałem się za­czerp­nąć po­wie­trza, żeby nie do­sta­ły się do moich ust. Rój za­cho­wy­wał się jak ru­cho­me pia­ski – im bar­dziej sta­ra­łem się wy­leźć z kadzi i strą­cić z sie­bie peł­za­ją­ce obrzy­dli­stwa, tym głę­biej mnie wcią­ga­ły. Biłem rę­ko­ma i no­ga­mi, bez­ład­nie i na oślep, jak to­ną­cy.

Wresz­cie jeden ze stwo­rów uką­sił mnie swoją mi­no­go­wa­tą pasz­czą. Jak pi­ra­nie, które po­czu­ły pierw­szą kro­plę krwi, po­zo­sta­łe ro­ba­ki na­tych­miast za­wtó­ro­wa­ły mu dzie­siąt­ka­mi, a potem set­ka­mi ugry­zień. Me­ta­licz­ny za­pach mojej wła­snej krwi wy­peł­nił mi noz­drza.

Czu­łem ból, jakby mnie kłuto ty­sią­ca­mi roz­pa­lo­nych igieł. W brzuch, w koń­czy­ny, nawet w mę­skość i w po­wie­ki. Wrza­sną­łem, chcąc bła­gać Zaj­ce­wa o ra­tu­nek.

A ra­czej pró­bo­wa­łem wrza­snąć. Nie wy­do­by­łem z sie­bie nawet pi­śnię­cia. Armia trze­po­czą­cych, ośli­zgłych mi­no­gów na­tych­miast za­ję­ła świe­żo udo­stęp­nio­ną prze­strzeń moich ust i, jakby od­kryw­szy wy­brze­że no­we­go lądu, za­czę­ła prze­ci­skać się w głąb. Wy­miot­ne spa­zmy raz po raz tar­ga­ły moim cia­łem, gdy wy­na­tu­rzo­ne stwo­rze­nia wgry­za­ły się w pod­nie­bie­nie i prze­ci­ska­ły na tył ję­zy­ka.

W końcu żółte cho­ler­stwa prze­ła­ma­ły opór. Potok wi­ją­cych się larw po­pły­nął w głąb prze­ły­ku i w górę, do jamy nosa.

Ostat­nie, co pa­mię­tam, to ból roz­sa­dza­nych od środ­ka zatok.

*

– Pa­nien­ka wy­łą­czy to ustroj­stwo, bo mnie do szału do­pro­wa­dzi! – wrza­snął sta­rzec. Nie wie­dzia­łam, jak to zro­bić, więc wy­pię­łam kar­dio­mo­ni­tor z prądu. Gdy Roman opo­wia­dał o ką­pie­li w ro­ba­kach, ma­szy­na kom­plet­nie osza­la­ła – wska­zy­wa­ła tętno bar­dziej wła­ści­we dla wście­kłe­go ra­tler­ka niż dla sę­dzi­we­go męż­czy­zny.

– Co by pan po­wie­dział, że­by­śmy tu prze­rwa­li i wró­ci­li do roz­mo­wy jutro? – za­pro­po­no­wa­łam. – Taki stres może panu za­szko­dzić.

– Nie, nie! – za­prze­czył, gwał­tow­nie trzę­sąc głową. – Mu­si­my skoń­czyć dzi­siaj.

*

Gdy wresz­cie od­zy­ska­łem przy­tom­ność, czu­łem się jak nigdy wcze­śniej. Ból setek ugry­zień na całym ciele i roz­dar­tych zatok do­cie­rał do mnie, ale jakby zza gru­bej ko­ta­ry – byłem go w pełni świa­do­my, a jed­no­cze­śnie cier­pie­nie, od któ­re­go po­wi­nie­nem zwi­jać się w ago­nii, nie zda­wa­ło się mieć na mnie żad­ne­go wpły­wu.

Wy­sze­dłem z kadzi i ty­sią­ca­mi ma­łych oczu ro­zej­rza­łem się we wszyst­kich kie­run­kach naraz.

Mo­ni­to­ry na ścia­nach po­ka­zy­wa­ły ziar­ni­sty, czar­no-bia­ły wi­ze­ru­nek go­rącz­ko­wo ma­cha­ją­ce­go Zaj­ce­wa. Zo­rien­to­wa­łem się, że stoję przo­dem do niego. Jed­no­cze­śnie nie byłem pe­wien, czy po­ję­cie „przo­du”, użyte w od­nie­sie­niu do mnie miało jesz­cze re­al­ne zna­cze­nie – był to po pro­stu kie­ru­nek, w który ce­lo­wa­ła ka­me­ra na moim tu­ło­wiu.

Po­mi­mo że do­bie­gał końca czer­wiec, po­wie­trze wy­da­ło mi się nie­zmier­nie chłod­ne. Za­pra­gną­łem na­tych­miast zna­leźć się w o wiele cie­plej­szym miej­scu. Macki, jak an­ten­ki, wy­cią­gnę­ły się w stro­nę śluzy. Ską­pa­ne w żół­tym świe­tle nieba sol­ni­sko wy­da­ło mi się prze­strze­nią o wiele bar­dziej przy­ja­zną niż zimna kryp­ta.

– Tak jest, ko­mi­sa­re­wi­czu – za­chę­cał Zaj­cew. – Tędy, tędy.

Jakaś część mnie w pełni ro­zu­mia­ła, co mówi, choć do ludz­kich uszu do­cie­ra­ło je­dy­nie wszech­obec­ne mla­ska­nie ocie­ra­ją­cych się o sie­bie macek. Dok­tor po­krę­cił wiel­ką korbą i szkla­na ścia­na prze­su­nę­ła się na tyle, bym mógł prze­peł­znąć na drugą stro­nę. Po kilku ko­lej­nych ob­ro­tach prze­gro­da mię­dzy mną a Zaj­ce­wem za­mknę­ła się, a ta mię­dzy mną a sol­ni­skiem za­czę­ła się od­su­wać. Do tu­zi­nów noz­drzy do­tarł przy­tul­ny za­pach żrą­cej at­mos­fe­ry wy­mia­ru stwo­rzo­ne­go przez króla Ha­stu­ra.

– Tak, tak, brawo! Na­przód! – krzy­czał roz­en­tu­zja­zmo­wa­ny So­wiet. – Idź pro­sto do mia­sta, nie sta­waj. O dziew­czy­nę się nie martw, zajmę się twoją Anusz­ką, ty na­graj jak naj­więk­szy ka­wa­łek trasy. A jeśli do­trzesz do mia­sta, tam będą umie­li cię od­ra­to­wać!

Fa­lu­ją­ce macki za­trzy­ma­ły się jak na ko­men­dę.

Anusz­ka!

Moja Anusz­ka!

Nie mo­głem zo­sta­wić jej z tym wa­ria­tem! Mu­sia­łem jak naj­szyb­ciej do niej do­trzeć i za­brać z tego okrop­ne­go miej­sca!

Nie od­wró­ci­łem się do Zaj­ce­wa. Po co miał­bym to robić, skoro nie mia­łem już twa­rzy? Bez­kształt­ne od­nó­ża po­nio­sły mnie w jego stro­nę z pręd­ko­ścią sprin­te­ra. Prze­gro­da za­dzwo­ni­ła jak gong, gdy na­tar­łem na nią żół­tym ciel­skiem. Zgnio­tłem przy tym kil­ka­na­ście macek, które roz­la­ły się i spły­wa­ły po szkle, jak żuki roz­pa­pra­ne na szy­bie pę­dzą­ce­go sa­mo­cho­du.

– Co ro­bisz, durak? – okrzy­czał mnie Zaj­cew. – Tam, w drugą stro­nę!

Nie mo­głem mu od­po­wie­dzieć – krtań i prze­łyk roz­py­cha­ły mi ciel­ska dzie­sią­tek pul­su­ją­cych ro­ba­ków, sku­tecz­nie unie­moż­li­wia­jąc wy­da­wa­nie ja­kich­kol­wiek wła­ści­wych dla czło­wie­ka dźwię­ków.

Wy­cią­gną­łem mackę i po­słu­gu­jąc się wnętrz­no­ścia­mi roz­gnie­cio­nych mi­no­gów jak atra­men­tem, na­ba­zgra­łem jedno słowo: „Anusz­ka”.

Zaj­cew prze­czy­tał, bez­gło­śnie ru­sza­jąc usta­mi. Po­now­nie rąb­ną­łem ciel­skiem o prze­gro­dę.

– Tam masz iść, durak, tam! – po­krzy­ki­wał, wska­zu­jąc pal­cem na sol­ni­sko. Od­bi­ja­ją­ca się echem w mózgu szcząt­ko­wa świa­do­mość ro­ba­ków cią­gnę­ła mnie tam, ale nie mogły ze mną wy­grać. Bo­wiem naj­sil­niej­szym im­pul­sem, jaki jest w sta­nie wy­krze­sać z sie­bie każde stwo­rze­nie, jest wola prze­ży­cia. Ro­ba­ki po­tra­fi­ły prze­trwać w na­szym świe­cie, ja bez Anusz­ki – nie!

Ude­rzy­łem w prze­gro­dę jesz­cze raz. I jesz­cze. I po­now­nie. Dud­nie­nie od­bi­ja­ło się upior­nym echem od ścian kryp­ty. Wyraz prze­ra­że­nia po­ja­wił się na twa­rzy Zaj­ce­wa, gdy sia­tecz­ka pęk­nięć wy­kwi­tła na szkle. Po ko­lej­nym rąb­nię­ciu jesz­cze uro­sła. Dok­tor cof­nął się w trwo­dze.

Prze­zro­czy­ste drza­zgi po­sy­pa­ły się na zie­mię jak wo­do­spad. Ło­skot pę­ka­ją­ce­go szkła mu­siał być ogłu­sza­ją­cy dla ludz­kich uszu.

Dla moich po pro­stu był.

So­wiet, jakby za­po­mniał o stra­chu, rzu­cił się na mnie z pię­ścia­mi, wy­krzy­ku­jąc bu­riac­kie, czy tam kał­muc­kie, prze­kleń­stwa. Ude­rzał z wła­ści­wą sobie nad­ludz­ką siłą, ale na po­czwa­rze, jaką się sta­łem, nie ro­bi­ło to wra­że­nia – ot, kilka ko­lej­nych zmiaż­dżo­nych macek. Prze­ra­że­nie wró­ci­ło na jego twarz, gdy pod­nio­słem go nad zie­mię jak szcze­nia­ka. Do­kład­nie w taki sam spo­sób, jak on pod­no­sił mnie na dzie­dziń­cu, odu­rzo­ne­go nar­ko­ty­kiem. Mi­no­gi dały mi znać, jak bar­dzo chcą go ob­leźć, ale nie po­zwo­li­łem na to.

Ci­sną­łem Zaj­ce­wa na drugą stro­nę oca­la­łej prze­gro­dy. So­wiet po­tur­lał się po sol­ni­sku, zo­sta­wia­jąc za sobą długi ślad. Z dzie­cin­ną ła­two­ścią ob­ró­ci­łem cięż­ką korbę, wię­żąc go w rze­czy­wi­sto­ści, którą tak bar­dzo pra­gnął po­znać.

Ze­rwał się na nogi i do­padł do prze­gro­dy. Wi­dzia­łem prze­ra­że­nie w jego oczach. Wi­dzia­łem, jak nad­ludz­kim wy­sił­kiem woli wstrzy­mu­je od­dech, raz po raz ude­rza­jąc bar­kiem w prze­gro­dę. Nie­na­zwa­ny­mi zmy­sła­mi od­bie­ra­łem roz­cho­dzą­ce się w po­wie­trzu wi­bra­cje, ma­ją­ce źró­dło w ro­ze­dr­ga­nej tafli szkła.

Jako pierw­szy znisz­cze­niu uległ kitel Zaj­ce­wa – roz­pły­nął się, nie zo­sta­wia­jąc po sobie śladu, jak wata cu­kro­wa za­nu­rzo­na w wo­dzie. Potem obca at­mos­fe­ra za­czę­ła wy­gry­zać dziu­ry w jego skó­rze, a sza­le­ją­cy wi­cher uno­sił chmu­ry po­wsta­ją­ce­go pyłu.

Spoj­rzał na mnie po­zba­wio­ny­mi po­wiek ocza­mi. Wziął więk­szy roz­bieg i jesz­cze raz, z całej siły ude­rzył w szkło bar­kiem.

Jego ręka od­pa­dła i po­to­czy­ła się w żrą­cej soli.

Zaj­cew upadł na ko­la­na. Był już tylko ka­wa­łem mięsa w kształ­cie czło­wie­ka, mimo to je­dy­ną pię­ścią wciąż bił w szkło. Znie­ru­cho­miał do­pie­ro, gdy po­zo­stał z niego sam szkie­let. Po chwi­li i on roz­wiał się z wia­trem.

Anusz­ka! – krzyk­ną­łem w my­ślach. Macki zgod­nie wy­cią­gnę­ły się w stro­nę wyj­ścia z ka­ta­kumb. Znały jej za­pach – bo ja go zna­łem. Ze­rwa­łem z sie­bie ka­me­rę i wy­peł­złem po ram­pie do ogro­du. Gęsty śluz kapał na gnie­cio­ną set­ka­mi od­nó­ży trawę, wy­ci­sza­jąc od­gło­sy prze­miesz­cza­nia się.

Prze­śli­zną­łem się przez dzie­dzi­niec do wnę­trza szpi­ta­la, potem ko­ry­ta­rzem, wresz­cie scho­da­mi na pię­tro. Słod­ka woń ko­cha­nej dziew­czy­ny wio­dła mnie nie­omyl­nie.

– Żółta dia­bli­ca! – Sły­sza­łem za sobą krzy­ki pa­cjen­tów, wy­sta­wia­ją­cych głowy przez drzwi. – Cho­wać się! Zaj­cew bę­dzie kar­mił dia­bli­cę!

Nie zwra­ca­łem na nie więk­szej uwagi.

Na­par­łem na drzwi do celi. Drza­zgi za­tań­czy­ły w po­wie­trzu.

Sie­dzia­ła na kra­wę­dzi łóżka, ko­ły­sząc się i grze­biąc w skoł­tu­nio­nych wło­sach. Jej słod­kie po­licz­ki się za­pa­dły, a ko­la­na i łok­cie od­ci­na­ły się od koń­czyn wy­raź­ny­mi zgru­bie­nia­mi – bie­dacz­ka, cią­gle odu­rza­na nar­ko­ty­ka­mi, pew­nie nie chcia­ła wiele jeść. Wy­glą­da­ła jak cień sie­bie sprzed kilku za­le­d­wie mie­się­cy.

A jed­nak, wi­dzia­na ty­sią­ca­mi oczu i od­czu­wa­na zmy­sła­mi, któ­rych do dziś nie umiem na­zwać, była pięk­niej­szą niż kie­dy­kol­wiek.

Dłuż­szą chwi­lę spę­dzi­łem w bez­ru­chu, po pro­stu chło­nąc jej obec­ność.

Wrza­snę­ła prze­raź­li­wie, gdy wresz­cie zo­rien­to­wa­ła się, że nad nią stoję.

– Po­mo­cy! Dia­bli­ca przy­szła! A kysz! – krzy­cza­ła, rzu­ca­jąc we mnie po­dusz­ką. – Apage!

Wy­su­ną­łem mackę i ślu­zem na­ba­zgra­łem na ścia­nie wy­ja­śnie­nia. Nawet nie pró­bo­wa­ła prze­czy­tać. Scho­wa­ła się pod pry­czą.

– Po­mo­cy! Bła­gam, kto­kol­wiek! – wrzesz­cza­ła, po­chli­pu­jąc.

Nie wie­dząc, jak za­ko­mu­ni­ko­wać jej, kim je­stem, po pro­stu wy­cią­gną­łem Anusz­kę spod łóżka.

– Zo­staw mnie, dia­bli­co, zo­staw! Nie! – Dra­pa­ła i ko­pa­ła, ale nie mogła rów­nać się ze mną siłą.

Wtedy od­czu­łem prze­moż­ną chęć macek, by ją ob­leźć, po­dob­nie jak było z Zaj­ce­wem. Ten im­puls miał jed­nak wie­lo­krot­nie więk­szą siłę. Może przez moje wła­sne uczu­cia do Anusz­ki. A może stwo­rze­nia z cza­sem zy­ski­wa­ły nade mną więk­szą kon­tro­lę.

Gdy mi­ja­li­śmy próg, przez se­kun­dę – słowo daję pa­nien­ce, przez se­kun­dę! – po­my­śla­łem, że może naj­le­piej by­ło­by po­zwo­lić mi­no­gom, by prze­mie­ni­ły Anusz­kę tak, jak mnie. Mo­gli­by­śmy prze­cież wtedy być razem w no­wych po­sta­ciach. Jedna z macek wy­ko­rzy­sta­ła tę chwi­lę sła­bo­ści i uką­si­ła ją w łydkę. Wy­czuw­szy krew, do­łą­czy­ło do niej dzie­sięć ko­lej­nych. Je­dy­nie z tru­dem je uspo­ko­iłem.

Ale było już za późno.

– Nie po­zwo­lę ci na to, masz­ka­ro! – za­łka­ła Anusz­ka, po czym chwy­ci­ła z ziemi wiel­ką, po­zo­sta­łą po drzwiach drza­zgę, i bły­ska­wicz­nym ru­chem wra­zi­ła sobie pro­sto w tęt­ni­cę. Go­rą­ca krew try­snę­ła na mnie i wszyst­ko do­oko­ła. Mi­no­gi sza­la­ły, czu­jąc świe­żą juchę, ale ja sza­la­łem jesz­cze bar­dziej, wi­dząc dła­wią­cą się wła­sną po­so­ką na­rze­czo­ną. Po­dar­łem ko­szu­lę Anusz­ki w strzę­py, sta­ra­jąc się za­ta­mo­wać nimi krew, wy­pły­wa­ją­cą pul­su­ją­cym stru­mie­niem – wszyst­ko na nic. Każdy z nie­ludz­kich zmy­słów krzy­czał do mnie, że moje słoń­ce kona.

W akcie de­spe­ra­cji, tym razem cał­kiem ce­lo­wo, na­ka­za­łem mac­kom ją ob­le­pić. Na nic! Ka­te­go­rycz­nie od­mó­wi­ły sym­bio­zy z umie­ra­ją­cą isto­tą. Unio­słem Anusz­kę nad zie­mię i, pę­dząc na zła­ma­nie karku, po­peł­złem w stro­nę ka­ta­kumb. Mi­no­gi w zbior­ni­ku miały być mniej wy­bred­ne w wy­bo­rze no­si­cie­la.

Kto mi o tym po­wie­dział, za­py­ta pa­nien­ka? Oczy­wi­ście, moje macki.

Mkną­łem przez ko­ry­tarz, dzie­dzi­niec i ogród, tuląc ko­na­ją­cą uko­cha­ną do miej­sca, w któ­rym nie było mojej pier­si.

– Zo­staw mnie! Nie! Po­mo­cy! – łkała, plu­jąc po­so­ką. Moje serce krwa­wi­ło rów­nie mocno, jak jej rana.

Ci­sną­łem Anusz­kę pro­sto w kłę­bo­wi­sko siar­ko­wo­żół­tych ro­ba­li. Pa­trzy­łem z nie­po­ko­jem – stru­mień po­so­ki nie pul­so­wał już, krew wy­pły­wa­ła z szyi po­wo­li, jakby le­ni­wie. Wstrzy­mał­bym od­dech, gdy­bym jesz­cze uży­wał płuc. Jedno ze stwo­rzeń uką­si­ło ją w po­li­czek.

I na­tych­miast cof­nę­ło się jak opa­rzo­ne. Tor­sje szarp­nę­ły wy­dłu­żo­nym cia­łem, gdy robal zwra­cał sty­gną­cą krew.

Wsko­czy­łem do zbior­ni­ka, miaż­dżąc przy tym sporo ro­bac­twa. We­pchną­łem Anusz­kę pod po­wierzch­nię kłę­bo­wi­ska, jak­bym pró­bo­wał uto­pić ją w siar­ko­wo­żół­tym pły­nie. Nie pro­te­sto­wa­ła.

Po chwi­li unio­słem ko­bie­tę do góry. Stwo­rze­nia opa­dły z niej z po­wro­tem do kłę­bo­wi­ska, jak woda spły­wa­ją­ca z pa­ra­so­la. Żadne się nie wgry­zło – oprócz rany na szyi skóra Anusz­ki po­zo­sta­ła nie­na­ru­szo­na.

Było już za późno.

Moje słoń­ce nie żyło, a ja nie mo­głem nad nią choć­by za­pła­kać.

Mio­ta­łem się w nie­mej furii po całej kryp­cie, od ścia­ny do ścia­ny, ma­syw­nym ciel­skiem tłu­kąc w drob­ny mak ekra­ny i inne urzą­dze­nia.

– To twoja wina, po­two­rze! – chcia­łem krzy­czeć do nie­ży­ją­ce­go Zaj­ce­wa. Chwy­ci­łem mac­ka­mi po­kry­wę za­kry­wa­ją­cą dół ze zbior­ni­kiem i ci­sną­łem z całej siły. Znisz­czy­ła morze elek­tro­ni­ki i głę­bo­ko wbiła się w ścia­nę kryp­ty.

Ze­msta do­ko­ny­wa­na na nie­oży­wio­nych przed­mio­tach nie da­wa­ła mi ta­kiej sa­tys­fak­cji, jaką czu­łem, pa­trząc na ago­nię Zaj­ce­wa, ale chcia­łem za­gwa­ran­to­wać, że nikt nigdy nie po­wtó­rzy jego cho­rych eks­pe­ry­men­tów.

Wzrok ty­się­cy moich oczu padł na cy­ster­ny z gazem. Macki od­chy­li­ły się od nich jed­no­myśl­nie jak opił­ki że­la­za pod wpły­wem ma­gne­su, tylko w prze­ciw­ną stro­nę. Wie­dzia­ły, co przy­szło mi do głowy.

Tak de­li­kat­nie, jak tylko po­tra­fi­łem to zro­bić, uży­wa­jąc no­we­go ciała, za­bra­łem Anusz­kę ze zbior­ni­ka. Kil­ka­krot­nie ob­ró­ci­łem wiel­ką korbę. Prze­ci­sną­łem się obok uchy­lo­nej prze­gro­dy.

Macki sza­la­ły z ra­do­ści, czu­jąc at­mos­fe­rę ro­dzi­me­go sol­ni­ska. Dla mo­je­go ludz­kie­go ciała była za­bój­cza, mu­sia­łem się więc po­spie­szyć z po­grze­bem. Uło­ży­łem uko­cha­ną na ziemi.

Nie mi­nę­ła nawet mi­nu­ta i żrące po­wie­trze rów­ni­ny króla Ha­stu­ra roz­ło­ży­ło lnia­ne ciu­chy, które miała na sobie. Le­ża­ła przede mną, cał­kiem naga, a żółte świa­tło le­ją­ce się z ob­ce­go nieba nada­ło jej za­zwy­czaj ala­ba­stro­wej skó­rze słom­ko­we­go od­cie­nia.

Pa­mię­tam, że chcia­łem wtedy od­mó­wić mo­dli­twę za zmar­łych, ale po pierw­sze nigdy mnie jej nie na­uczo­no, a po dru­gie byłem pe­wien, że jeśli Bóg nawet gdzieś jest, to nie słu­cha wy­na­tu­rzo­nych stwo­rzeń, ta­kich, jak ja. Że­gnaj, słoń­ce – po­wta­rza­łem za­miast tego w my­ślach.

Wkrót­ce nie­zna­ne nauce kwasy za­czę­ły wy­że­rać dziu­ry w ciele Anusz­ki. Wszyst­ki­mi ocza­mi wi­dzia­łem, jak uko­cha­na zmie­nia się w nie­sio­ną wia­trem chmu­rę pyłu, skrzą­cą się w żół­tym świe­tle nieba. Wkrót­ce zo­sta­ło po niej tylko wspo­mnie­nie. Sta­łem tak jesz­cze chwi­lę, du­ma­jąc, bo tak wy­pa­da po po­grze­bie.

W końcu, czu­jąc, że nie mogę dłu­żej po­zo­sta­wać w obcym świe­cie, po­peł­złem z po­wro­tem na naszą stro­nę. Wsko­czy­łem do dołu, w któ­rym znaj­do­wał się pod­grze­wa­ny zbior­nik, i za­czą­łem sza­leń­czo okła­dać mac­ka­mi cy­ster­ny.

Siła wy­bu­chu ci­snę­ła mną aż pod ka­pli­cę. Z sa­tys­fak­cją pa­trzy­łem na wa­lą­ce się ścia­ny. Macki pró­bo­wa­ły spy­chać ze mnie osy­pu­ją­cy się gruz, ale było go zbyt wiele. Czu­łem, jak pa­ni­ko­wa­ły na widok zbli­ża­ją­ce­go się ognia.

– Ej! Ej, chodź­cie! Tu jest żywy czło­wiek! – Usły­sza­łem nad sobą krzyk męż­czy­zny, prze­szu­ku­ją­ce­go gruzy. Nie wiem, jak długo le­ża­łem nie­przy­tom­ny – mu­sia­ło to być kilka dni, bo wy­ko­pu­ją­cy mnie stra­ża­cy zda­wa­li się nad wyraz zdzi­wie­ni. Spoj­rza­łem na swoje po­pa­rzo­ne ciało. Z macek zo­sta­ło tylko kilka gar­ści osmo­lo­nych strzę­pów i parę nie­ru­cha­wych ki­ku­tów, po­przy­cze­pia­nych tu i ów­dzie. Do dziś nie wiem, czy ucie­kły, by ra­to­wać się przed po­ża­rem, czy prze­ciw­nie, od­da­ły życie, żeby mnie chro­nić.

Dużo czasu upły­nę­ło, zanim w szpi­ta­lu po­ra­dzi­li sobie z opa­rze­nia­mi – i to po­mi­mo tego, że goiły się w nad­ludz­kim tem­pie.

Oj­ciec nie był mnie w sta­nie uchro­nić od ma­glo­wa­nia przez bez­pie­kę. Chcie­li usta­lić, czy mia­łem coś wspól­ne­go z wy­bu­chem, a jeśli nie, to co wie­dzia­łem o taj­nych eks­pe­ry­men­tach dok­to­ra Zaj­ce­wa. W końcu od­pu­ści­li – udało mi się ich prze­ko­nać, że po pro­stu wkra­dłem się na schadz­kę z na­rze­czo­ną.

Póź­niej ze­rwa­łem kon­takt z tatką i po­sta­wi­łem sobie w życiu jeden cel – od­szu­kać pla­ców­ki, w któ­rych pro­wa­dzo­no eks­pe­ry­men­ty nad po­dró­żą do Car­co­sy. I znisz­czyć je. Udało mi się to z wie­lo­ma, ale z całą pew­no­ścią nie ze wszyst­ki­mi…

*

Sta­rzec umilkł. Opadł bez­wład­nie na po­dusz­kę. Ocie­kał potem, jakby opo­wieść fi­zycz­nie go wy­czer­pa­ła.

– Panie Ro­ma­nie? – za­py­ta­łam. – Może jed­nak prze­rwie­my? Źle pan wy­glą­da.

Nie od­po­wie­dział. Chci­wie łapał po­wie­trze jak po dłu­gim biegu.

Skóra Ro­ma­na za­czę­ła zmie­niać od­cień.

Ze­rwa­łam się z krze­sła jak opa­rzo­na. Nacisnęłam wbu­do­wa­ny w ścia­nę przy­cisk.

W mgnie­niu oka do po­miesz­cze­nia wpa­ro­wa­ło dwoje ludzi i do­sko­czy­li do łóżka.

– Panie Ro­ma­nie? Panie Ro­ma­nie, sły­szy mnie pan? – wo­ła­ła pie­lę­gniar­ka, de­li­kat­nie okle­pu­jąc jego po­licz­ki. Zer­k­nę­ła na kar­dio­mo­ni­tor. – Do dia­bła, kto to wy­łą­czył!? Dawać mi tu wózek, na cito! – wrza­snę­ła, po czym na­chy­li­ła się nad star­cem i za­czę­ła ryt­micz­nie uci­skać jego serce.

Wy­bie­głam na ko­ry­tarz, nie dając im oka­zji za­py­tać, kim je­stem i co tam ro­bi­łam.

Ze sto­ją­cej po prze­ciw­nej stro­nie ulicy ka­wiar­ni ob­ser­wo­wa­łam, jak ra­tow­ni­cy wy­no­szą zawinięte w niebieski worek ciało i pa­ku­ją do ka­ra­wa­nu. Za­klę­łam pod nosem.

*

Dzień póź­niej byłam już na miej­scu, w Tar­no­wie. Od cza­sów opo­wie­dzia­nej przez Ro­ma­na hi­sto­rii, zakon od­zy­skał dawną sie­dzi­bę. Wstą­pi­łam na mszę, a póź­niej do­kład­nie obej­rza­łam bu­dy­nek przez lor­net­kę, spa­ce­ru­jąc wzdłuż Bia­łej.

Dach był wy­raź­nie now­szy od resz­ty bu­dow­li, do­bu­do­wa­no też dwa osob­ne gma­chy, w któ­rych mie­ści­ły się szko­ły. Nic jed­nak nie wska­zy­wa­ło, żeby spora część bu­dyn­ku kie­dy­kol­wiek za­wa­li­ła się w po­tęż­nej eks­plo­zji.

Za­cze­pi­łam jedną z sióstr, py­ta­jąc o ka­ta­kum­by. Wy­tłu­ma­czy­ła mi ze śmie­chem, że ta­ko­wych w kom­plek­sie klasz­tor­nym nie ma, a „ka­ta­kum­ba­mi” za­kon­ni­ce żar­to­bli­wie na­zy­wa­ły pro­sty, biały gro­bo­wiec na ty­łach ka­pli­cy.

W miej­skiej bi­blio­te­ce prze­wer­to­wa­łam stare wy­da­nia lo­kal­nych gazet. Udało mi się zna­leźć kilka hi­sto­rii o eks­plo­zjach po­zo­sta­łych po woj­nie nie­wy­bu­chów, jed­nak żadna z nich spe­cjal­nie nie po­kry­wa­ła się z da­ta­mi po­da­ny­mi mi przez Ro­ma­na.

Ab­so­lut­nie nic się nie zga­dza­ło – nawet do­ku­men­ta­cja me­dycz­na, do któ­rej do­tar­łam, mysz­ku­jąc jesz­cze w Rze­szo­wie, świad­czy­ła, że Roman spę­dził w szpi­ta­lu dla ner­wo­wo cho­rych pra­wie dwa lata. Tym­cza­sem jego hi­sto­ria miała miej­sce w ciągu jed­nej nocy.

Nie mo­głam już, rzecz jasna, za­py­tać star­ca o wy­ja­śnie­nia. Po zmro­ku skie­ro­wa­łam się więc do ka­mie­ni­cy, w któ­rej wy­naj­mo­wał miesz­ka­nie. Wśli­zgnę­łam się do klat­ki za jakąś star­szą panią.

To nie mógł być ten sam lokal, przed któ­re­go drzwia­mi spo­tkał zbie­ga ze szpi­ta­la – znaj­do­wał się po dru­giej stro­nie mia­sta i to na trze­cim pię­trze. Ale wciąż ist­nia­ła szan­sa, że znaj­dę tam ja­kieś od­po­wie­dzi.

Ro­zej­rza­łam się uważ­nie – nie mo­głam sobie po­zwo­lić, by ktoś zo­ba­czył mnie w miesz­ka­niu czło­wie­ka zmar­łe­go dzień wcze­śniej. Mając pew­ność, że je­stem sama, wy­ję­łam z kie­sze­ni wy­try­chy i roz­po­czę­łam pracę nad zam­kiem.

Wnę­trze było czy­ste i schlud­ne. Buty stały w rów­nym sze­re­gu pod ścia­ną, płaszcz wi­siał na swoim miej­scu, nawet w zle­wie nie za­le­ga­ły na­czy­nia. Lokal nie tylko nie spra­wiał wra­że­nia za­miesz­ka­ne­go przez czło­wie­ka nie­speł­na ro­zu­mu. On nie spra­wiał wra­że­nia za­miesz­ka­ne­go przez ka­wa­le­ra. Ba, u sie­bie mia­łam więk­szy ba­ła­gan.

Je­dy­nie cien­ka war­stew­ka kurzu, na­gro­ma­dzo­na na pod­ło­gach i bla­tach w cza­sie, który Roman spę­dził w szpi­ta­lu, bu­rzy­ła wra­że­nie po­rząd­ku.

W po­ko­ju stał regał z książ­ka­mi. Przej­rza­łam je na­pręd­ce, ale nie przedstawiały więk­szej war­to­ści – zna­łam więk­szość z nich. Je­dy­nie kopia „He­tyc­kiej Ewan­ge­lii” była w lep­szym sta­nie niż moja, więc wsu­nę­łam ją do torby – Roman już jej nie po­trze­bo­wał.

Nic wię­cej nie mo­głam zna­leźć. Ani no­ta­tek, ani ko­lek­cji wy­cin­ków z gazet, ani no­te­su z nu­me­ra­mi te­le­fo­nów. Zre­zy­gno­wa­na, opa­dłam na krze­sło przy ku­chen­nym stole.

I wtedy mój wzrok padł na za­mra­żar­kę. Cóż – po­my­śla­łam. Przy­naj­mniej będę mogła sama przed sobą szcze­rze przy­znać, że zro­bi­łam, co mo­głam.

Uchy­li­łam klapę i prze­grze­ba­łam mro­żon­ki.

Uśmiech­nę­łam się sze­ro­ko, pod­no­sząc pla­sti­ko­wy worek z tu­zi­nem za­mro­żo­nych, siar­ko­wo­żół­tych ro­ba­li. Wy­si­łek zo­stał na­gro­dzo­ny. Gdy­bym tylko jesz­cze zna­la­zła przej­ście, droga do ukry­tej w Car­co­sie przed­po­to­po­wej wie­dzy stała przede mną otwo­rem.