Epitafium

– Sko­rzy­staj z ofer­ty Post Mor­tem. Po­roz­ma­wiaj z bli­ski­mi, któ­rzy ode­szli. Po­że­gnaj się z nimi, jeśli nie zdą­ży­łeś. Wy­znaj mi­łość. Prze­proś i po­proś o wy­ba­cze­nie. – Eg­zal­to­wa­ny ba­ry­ton do­bie­ga­ją­cy z sa­lo­nu re­cy­to­wał treść re­kla­my, a w jego tle brzdą­ka­ła harfa.

Zu­peł­nie jakby słu­chał anon­su przed­wo­jen­ne­go me­dium. Al­bert prych­nął zde­gu­sto­wa­ny i przyj­rzał się swo­je­mu od­bi­ciu w ła­zien­ko­wym lu­strze.

Pa­mię­taj! Le­piej późno niż wcale! – Re­kla­ma za­koń­czy­ła się gło­śnym akor­dem i radio za­gra­ło „Kon­cert for­te­pia­no­wy nr 2” Lisz­ta.

Ta­aaaa. Pier­du, pier­du. Zimne, wy­bla­kłe oczy osa­dzo­ne głę­bo­ko w twa­rzy rzeź­bio­nej przez czas ostrym dłu­tem wpa­try­wa­ły się w Al­ber­ta uważ­nie z dru­giej stro­ny okrą­głej tafli.

Zmru­żył oczy. Wcią­gnął brzuch i ob­ró­cił się bo­kiem, kry­tycz­nie oce­nia­jąc syl­wet­kę.

Pa­ty­ko­wa­te nogi, szczu­płe ra­mio­na, od­sta­ją­cy beb­zon. Krót­ko mó­wiąc, kasz­ta­no­wy lu­dzik jak się pa­trzy.

Raz jesz­cze prych­nął z nie­sma­kiem, się­gnął po brzy­twę i przy­ło­żył chłod­ną stal do roz­grza­nej skóry.

W co ja się pa­ku­ję? A w za­sa­dzie, w co Jacek mnie pa­ku­je? Wes­tchnął cięż­ko i za­wa­hał się przed pierw­szym po­cią­gnię­ciem.

Prze­proś i po­proś o wy­ba­cze­nie… Wła­śnie tego po­trze­bo­wał. I tylko dla­te­go dał się na­mó­wić Jac­ko­wi na wi­zy­tę w sie­dzi­bie Post Mor­tem.

Nadal nie mógł sobie wy­ba­czyć, że okła­mał Lidię, kiedy le­ża­ła na szpi­tal­nym łożu śmier­ci. To było jego pierw­sze i za­ra­zem ostat­nie kłam­stwo wobec żony w trak­cie ich czter­dzie­sto­sze­ścio­let­nie­go poży­cia. 

Przy­naj­mniej tak uwa­żał Al­bert.

Od tam­te­go czasu, za każ­dym razem, gdy wspo­mi­nał tę bo­le­sną chwi­lę, ska­ka­ło mu ci­śnie­nie, czuł ucisk w klat­ce pier­sio­wej, a ręce za­czy­na­ły drżeć.

Po­dob­nie było i tym razem. Drża­ły jak u al­ko­ho­li­ka albo cho­re­go na Par­kin­so­na. Pił jed­nak bar­dzo rzad­ko i jeśli już, to za­zwy­czaj białe wino, a je­dy­ne, na co się uskar­żał, to słabe serce. 

Przez lata to Lidia pil­no­wa­ła, żeby pa­mię­tał o co­dzien­nych ta­blet­kach i nosił przy sobie ni­tro­gli­ce­ry­nę, bo tak za­le­cał stary i sta­ro­mod­ny dok­tor Plew­czyń­ski, któ­re­go odzie­dzi­czy­li po jej zmar­łym ojcu. Cho­ciaż aku­rat te­ścia, któ­re­mu rów­nież do­skwie­ra­ła cho­ro­ba wień­co­wa, Plew­czyń­ski nie uchro­nił przed dwoma za­wa­ła­mi i przed­wcze­snym zgo­nem.

Al­bert za­ci­snął zęby i zde­cy­do­wa­nym ru­chem zgar­nął pianę z grdy­ki. I na­tych­miast za­klął, bo ostrze za­cię­ło go w szyję. 

To też przy­da­rzy­ło mu się po raz pierw­szy. Szyja była chuda, a star­cza skóra zwi­sa­ła z niej jak u in­dy­ka, więc pod­czas go­le­nia mu­siał na­cią­gać ją pal­ca­mi. Za to brzy­twą z ła­two­ścią można było kroić krwi­ste bef­szty­ki. 

Mimo tych nie­sprzy­ja­ją­cych oko­licz­no­ści Al­bert nie po­tra­fił zre­zy­gno­wać z po­ran­ne­go ry­tu­ału. Głów­nie dla­te­go, że brzy­twę z ostrzem z wy­so­ko­wę­glo­wej stali i rę­ko­je­ścią z kości sło­nio­wej do­stał od Lidii na czter­dzie­ste piąte uro­dzi­ny. Wie­dzia­ła, że lubi mę­skie, sty­lo­we ga­dże­ty. A on nigdy się nie przy­znał, że w zu­peł­no­ści wy­star­czy­ła­by rę­ko­jeść z drew­na dębu czer­wo­ne­go, bo za­bi­ja­nie słoni dla czy­ichś do­znań es­te­tycz­nych uwa­żał za skraj­ne bar­ba­rzyń­stwo. 

Ale to nie było prze­cież kłam­stwo. Naj­wy­żej prze­mil­cze­nie.

A w tej chwi­li czuł się, jakby padł ofia­rą ja­kiejś po­kręt­nej sło­nio­wej ze­msty, krwa­wiąc jak za­rzy­na­ne pro­się we wła­snej ła­zien­ce.

Aku­rat w tak wy­jąt­ko­wym dniu, aku­rat tego po­ran­ka. Aku­rat, gdy spie­szył się na spo­tka­nie z ho­lo­gra­ficz­ną na­miast­ką ko­bie­ty, którą jesz­cze nie­daw­no ko­chał. 

Przy­kle­ił do szyi ka­wa­łek pa­pie­ru to­a­le­to­we­go, po czym wes­tchnął cięż­ko, aż mu za­świsz­cza­ło w pier­si. Wszyst­ko przez ten prze­klę­ty ja­siek, któ­rym pod­czas nie­spo­koj­ne­go snu nie­świa­do­mie zwa­lił bu­dzik z noc­ne­go sto­li­ka.

Prze­wró­co­ny bu­dzik nie za­dzwo­nił o usta­wio­nej porze i dla­te­go Al­bert za­spał. Ow­szem, nadal miał sporo czasu do spo­tka­nia, ale lubił dłu­gie, me­to­dycz­ne przy­go­to­wa­nia, a teraz w jego po­czy­na­nia wdar­ły się po­śpiech i ner­wo­wość.

Tak. To wina tej cho­ler­nej po­dusz­ki – stwier­dził, i zło­rze­cząc pod nosem, po­ma­sze­ro­wał do sy­pial­ni.

Co praw­da ja­siek miał znacz­nie gor­sze rze­czy na su­mie­niu, ale do­pie­ro teraz wy­le­ciał przez okno.

Gdy Al­bert dał upust zło­ści, za­ło­żył ko­szu­lę i górę od gar­ni­tu­ru, upew­nia­jąc się, że w kie­sze­ni ma fiol­kę z ni­tro­gli­ce­ry­ną, po czym wró­cił do ła­zien­ki.

Sta­nął przed lu­strem, przy­ci­ska­jąc do szyi świe­ży ka­wa­łek pa­pie­ru i przy­glą­dał się, jak para wodna od­sła­nia ukry­ty dotąd napis na­gry­zmo­lo­ny na tafli zwier­cia­dła: 

 

P O D L E W A J

K W I A T Y !

 

Prze­łknął ślinę i ko­lej­ny raz szep­tem od­czy­tał dwa słowa. A potem znowu.

To mu­sia­ła być ostat­nia wia­do­mość od żony, na­pi­sa­na, zanim od­wiózł ją do szpi­ta­la. Przyj­rzał się krzy­wym li­te­rom i wy­obra­ził sobie chudy i długi palec Lidii, przy­po­mi­na­ją­cy pęd bam­bu­sa, gry­zmo­lą­cy po lu­strze.

To jak wia­do­mość wy­sy­ła­na zza grobu. Wła­ści­wie to po­śmiert­nie upo­mnie­nie. Jakim cudem nie za­uwa­żył go do tej pory? Prze­cież gapił się w to lu­stro każ­de­go ranka. A może napis po­ja­wił się do­pie­ro dzi­siaj?

Nagle zro­bi­ło mu się zimno.

Prze­tarł za­pa­ro­wa­ną taflę kan­tem dłoni i po­ma­sze­ro­wał do schow­ka po pla­sti­ko­wą zie­lo­ną ko­new­kę. 

Za każ­dym razem, gdy ją na­peł­niał przez mały otwór umiesz­czo­ny pod cia­snym uchwy­tem, woda pry­ska­ła na wszyst­kie stro­ny. Oczy­wi­ście teraz też się ochla­pał.

Trza­snął ko­new­ką o zlew i mam­ro­cząc pod nosem prze­kleń­stwa, po­szedł zmie­nić gar­ni­tur. 

Co zo­sta­ło po uko­cha­nej ko­bie­cie, z którą spę­dził nie­mal pół wieku? Brzy­twa, napis na lu­strze i głu­pie po­czu­cie obo­wiąz­ku. No i jesz­cze ta­blet­ki, kwiat­ki, srat­ki. Jakie to wszyst­ko ma obec­nie zna­cze­nie? 

Przed wyj­ściem z domu wró­cił do ła­zien­ki, zgar­nął brzy­twę ze szkla­nej pó­łecz­ki pod lu­strem i wrzu­cił do kie­sze­ni ma­ry­nar­ki. Już nie mu­siał uda­wać, że mu się po­do­ba kość sło­nio­wa. Odda do ko­mi­su, do­sta­nie parę zło­tych i kupi sobie ma­szyn­kę elek­trycz­ną, którą na pewno się nie za­tnie.

Już w dro­dze do sie­dzi­by Post Mor­tem uświa­do­mił sobie, że w tym po­śpie­chu za­po­mniał wziąć po­ran­ną por­cję ta­ble­tek. A prze­cież cze­kał go dzień pełen wra­żeń! Klep­nął kie­szeń ma­ry­nar­ki i ode­tchnął, czu­jąc zna­jo­my, uspo­ka­ja­ją­cy cię­żar fiol­ki z ni­tro­gli­ce­ry­ną.

Za swoje ga­pio­stwo też prze­pro­si.

Tylko czy po­czu­je wtedy ulgę? Czy ja­kakol­wiek skru­cha wy­ra­żo­na wobec sy­mu­la­cji zmar­łej żony wy­star­czy? A pa­trząc z dru­giej stro­ny, czy na­miast­ka Lidii przyj­mie jego prze­pro­si­ny? Wy­ba­czy mu? Czy zro­zu­mie, że tam­te­go po­nu­re­go i desz­czo­we­go dnia, kiedy stał nad szpi­tal­nym łóż­kiem jak czar­ny, zło­żo­ny pa­ra­sol z rącz­ką zwie­szo­ną na kwin­tę, mu­siał skła­mać? Że wobec tak wą­tłej isto­ty, która każ­dym od­de­chem zda­wa­ła się pchać łódź Cha­ro­na na drugi brzeg Styk­su, a któ­rej serce wy­bi­ja­ło jed­no­cze­śnie rytm nie­po­go­dzo­nym ze śmier­cią nie­szczę­śni­kom wio­słu­ją­cym w prze­ciw­ną stro­nę, nie mógł sobie po­zwo­lić na wy­ja­wie­nie praw­dy.

Pa­mię­tał, że wtedy, w szpi­ta­lu, na­szła go nie­spo­dzie­wa­na myśl: czy łódź Cha­ro­na miała ża­giel? Na ob­ra­zie Ja­co­ba van Swa­nen­bur­gha chyba tak, ale za­sad­ni­czo, to żagle nie miały prze­cież sensu w pod­ziem­nym świe­cie…

– Czuję, że gdy dotrę na przy­ję­cie, bę­dzie już dawno po im­pre­zie. – Głos Lidii prze­rwał wów­czas jego roz­my­śla­nia. – Są tam wszy­scy, któ­rzy ode­szli przede mną, ale boję się, że kiedy się zja­wię, nie za­sta­nę ni­ko­go. Ni­ko­go i ni­cze­go…

Al­bert wzdry­gnął się na te słowa. O czym ona opo­wia­da? To miała być me­ta­fo­ra? Przyj­rzał się żonie ze smut­kiem. Cien­ka, upu­dro­wa­na skóra Lidii przy­po­mi­na­ła mu skrzy­dła bie­lin­ka ka­pust­ni­ka.

– Są tam cały czas i z pew­no­ścią świet­nie się bawią. Poza tym wiesz, że mam słabą pomp­kę, więc pew­nie nie­dłu­go też tam wpad­nę. Na pewno nie bę­dziesz sama – stwier­dził, cho­ciaż sam w to nie wie­rzył.

Bał się śmier­ci jak cho­le­ra i pla­no­wał kur­czo­wo trzy­mać się życia. Ba! Pla­no­wał pożyć wresz­cie po swo­je­mu. Bez oglą­da­nia się na to, co myślą, czują i czego po­trze­bu­ją inni.

– Nie­dłu­go znów bę­dzie­my razem – za­pew­nił, brnąc w kłam­stwo.

– Nie spiesz się, ko­cha­nie – od­par­ła gło­sem cich­szym od kasz­lu do­cho­dzą­ce­go z dru­gie­go skrzy­dła szpi­ta­la i jej głowa opa­dła na po­du­chę, zrzu­ca­jąc jasiek. Al­bert pod­niósł go z pod­ło­gi ma­chi­nal­nie.

Nie spiesz się. To były jej ostat­nie słowa.

Nie za­mie­rzał się spie­szyć. Prze­czy­tał gdzieś, że wdow­cy żyją śred­nio kilka lat kró­cej od żo­na­tych męż­czyzn. Głów­nie przez wła­sne za­nie­dba­nia.

On jed­nak po­sta­no­wił za­dbać o sie­bie, przy­naj­mniej tak, jak dbała o niego Lidia, zanim zmo­gła ją cho­ro­ba.

 

*

 

Gdy przed nie­speł­na ty­go­dniem Al­bert po raz pierw­szy od­wie­dził dawne kino „Me­dium”, w któ­rym od kil­ku­na­stu mie­się­cy mie­ści­ła się sie­dzi­ba Post Mor­tem, tar­ga­ły nim spore wąt­pli­wo­ści. Skoro jed­nak obie­cał Jac­ko­wi, że roz­wa­ży jego su­ge­stię i spraw­dzi, o co cho­dzi w tym całym post­mor­ta­li­zmie, za­mie­rzał do­trzy­mać słowa i cho­ciaż zaj­rzeć do środ­ka.

Mimo to czuł się po tro­chu jak zdraj­ca, a co gor­sza, jak na­iw­niak.

Na­praw­dę nie­wie­le bra­ko­wa­ło, żeby u stóp scho­dów pro­wa­dzą­cych do głów­ne­go wej­ścia od­wró­cił się na pię­cie i po­szedł do domu. Spodo­ba­ło mu się jed­nak, że nowy go­spo­darz bu­dyn­ku za­dbał o fa­sa­dę niszczejącej przez lata, se­ce­syj­nej ka­mie­ni­cy i po­sta­no­wił dać Post Mor­tem szan­sę.

Al­bert nie wąt­pił, że musi jesz­cze upły­nąć sporo czasu, zanim w świa­do­mo­ści miesz­kań­ców to miej­sce prze­sta­nie ko­ja­rzyć się z przy­byt­kiem roz­ryw­ki i za­czną trak­to­wać je z sza­cun­kiem wła­ści­wym dla cmen­ta­rza, czy ra­czej ko­lum­ba­rium. Nawet tak nie­kon­wen­cjo­nal­ne­go i eks­tra­wa­ganc­kie­go.

Z dru­giej stro­ny był w sta­nie zro­zu­mieć ten wybór. Gmach miał w sobie po­wa­gę i ma­je­stat wy­mie­sza­ne w od­po­wied­nich pro­por­cjach. Do­god­ną lo­ka­li­za­cję i dwie kon­dy­gna­cje pod­zie­mi, które mogły słu­żyć za swo­iste ka­ta­kum­by.

Za­ko­rze­nio­na w pa­mię­ci mia­sta nazwa daw­ne­go kina też sta­no­wi­ła nie­wąt­pli­wy atut i za­ra­zem była prze­ja­wem prze­dziw­nej ko­in­cy­den­cji. Albo po pro­stu spryt­nym za­bie­giem mar­ke­tin­go­wym? Al­bert z uzna­niem od­no­to­wał, że dawny, krzy­kli­wy i oka­za­ły neon z nazwą kina za­stą­pio­no ele­ganc­kim i skrom­nym szyl­dem Post Mor­tem.

Inna spra­wa, że post­mor­ta­lizm miał być praw­dzi­wą re­wo­lu­cją, a skoń­czy­ło się na krót­ko­trwa­łym po­ru­sze­niu. I cho­ciaż Jacek za­pew­niał go, że w Sta­nach, Korei czy Fran­cji po­dob­ne usłu­gi od lat cie­szą się ogrom­ną po­pu­lar­no­ścią, nad Wisłą post­mo­ra­lizm na­tra­fił na wy­raź­ny opór czę­ści spo­łe­czeń­stwa. Za­pew­ne wy­ro­sły mię­dzy in­ny­mi na fun­da­men­cie re­li­gii i tra­dy­cji.

Jed­nak Al­bert miał na ten temat wła­sną teo­rię. Może po pro­stu ten aku­rat naród nie chciał przy­wra­cać zmar­łych do życia? Może wolał ich opła­ki­wać? Za­drę­czać się i ce­le­bro­wać zbio­ro­wą oraz jed­nost­ko­wą mar­ty­ro­lo­gię? Cał­kiem moż­li­we, że naj­więk­szym dra­ma­tem dla ro­da­ków by­ło­by ode­bra­nie im przy­wi­le­ju ża­ło­by i roz­pa­czy po tych, któ­rzy ode­szli.

Al­bert aż uśmiech­nął się do wła­snych myśli, za­chwy­co­ny wła­sną prze­ni­kli­wo­ścią, i pchnął szkla­ne drzwi.

Ochro­niarz w ele­ganc­kim gar­ni­tu­rze sie­dzą­cy za wy­so­kim kon­tu­arem przy­wi­tał go z uprzej­mym uśmie­chem i skie­ro­wał na pię­tro, gdzie mie­ścił się ga­bi­net agen­ta pierw­sze­go kon­tak­tu.

Agent aku­rat miał klien­tów, więc Al­bert od­cze­kał cier­pli­wie, aż z ga­bi­ne­tu wyj­dzie smut­na, naj­pew­niej po­grą­żo­na w ża­ło­bie para w śred­nim wieku.

Ski­nął im głową, a męż­czy­zna od­po­wie­dział po­dob­nym ski­nie­niem. Ko­bie­ta nawet nie pod­nio­sła wzro­ku, jakby za­wsty­dzo­na tym, że ktoś widzi ją w takim miej­scu. Że szuka po­cie­sze­nia po utra­cie kogoś bli­skie­go w cy­fro­wej sy­mu­la­cji, za­miast przy­zwo­icie cier­pieć, tonąć w smut­ku i pró­bo­wać go­dzić się ze stra­tą. 

A może Al­bert nie­po­trzeb­nie przy­pi­sy­wał obcym lu­dziom wła­sne od­czu­cia?

Gdy wresz­cie za­siadł przed wiel­kim biur­kiem w ga­bi­ne­cie agen­ta Post Mor­tem, po­czu­cie, że do­pusz­cza się nie­okre­ślo­nej zdra­dy ide­ałów i za­ra­zem wy­sta­wia na po­śmie­wi­sko swoją in­te­li­gen­cję oraz re­pu­ta­cję czło­wie­ka ra­cjo­nal­ne­go, wró­ci­ło ze zdwo­jo­ną siłą. Od­su­wał je od sie­bie z tru­dem, ucie­ka­jąc we wspo­mnie­nia o Lidii.

– A na tym zdję­ciu je­ste­śmy na wa­ka­cjach w Chor­wa­cji. To było kilka lat temu, zanim Lidia za­czę­ła cho­ro­wać.

Al­bert za­my­ślił się i cięż­ko wes­tchnął.

– Wie pan, żona źle zno­si­ła upały. Po­wi­nie­nem o tym pa­mię­tać i wy­brać jakiś chłod­niej­szy kraj. Lecz nigdy się nie skar­ży­ła – za­pew­nił szyb­ko. – I była au­ten­tycz­nie za­chwy­co­na Du­brow­ni­kiem – do­koń­czył, po czym zdjął oku­la­ry i spoj­rzał spod krza­cza­stych brwi na męż­czy­znę sie­dzą­ce­go za biur­kiem. W oce­nie Al­ber­ta zbyt mło­de­go na taką pro­fe­sję.

Mło­dzik gapił się wła­śnie w ekran kom­pu­te­ra, bez­gło­śnie po­ru­sza­jąc usta­mi. Czyż­by śpie­wał sobie pod nosem?

– Czy ja pana nudzę? – Od tonu głosu Al­ber­ta praw­do­po­dob­nie ścier­pła nawet sztucz­na skóra, z któ­rej uszy­ty był jego ne­se­ser.

– Ależ skąd! – Agent Post Mor­tem aż pod­sko­czył, zmie­sza­ny jak uczniak, któ­re­go przy­ła­pa­no na ścią­ga­niu. Naj­wy­raź­niej wy­stra­szył się, że przez swoją głu­po­tę stra­ci klien­ta. Zaraz jed­nak zro­bił durną minę i po­dra­pał się w po­li­czek, uda­jąc za­sta­no­wie­nie. 

– Pro­blem w tym, że zdję­cia nie są naj­lep­szym ma­te­ria­łem do od­wzo­ro­wy­wa­nia oso­bo­wo­ści zmar­łej osoby i kon­stru­owa­nia sy­mu­la­cji po­sto­mor­tal­nej. Ow­szem, w ogra­ni­czo­nym za­kre­sie mogą się rze­czy­wi­ście przy­dać przy od­twa­rza­niu wy­glą­du ze­wnętrz­ne­go sza­now­nej mał­żon­ki. Tyle że do tego na­szej SI wy­star­czy w za­sa­dzie jedno zdję­cie. Acz­kol­wiek, jak się pan za­pew­ne do­my­śla, fo­to­gra­fie nie od­da­dzą mi­mi­ki pań­skiej żony ani cha­rak­te­ry­stycz­nych ge­stów, spoj­rzeń, brzmie­nia głosu, spo­so­bu mó­wie­nia i całej resz­ty. Dla­te­go ca­ło­ścio­wy wi­ze­ru­nek ze­wnętrz­ny opie­ra­my ra­czej na ma­te­ria­łach holo i video oraz pli­kach audio. Z kolei wnę­trze, czyli oso­bo­wość re­kon­stru­owa­nej po­sta­ci, cha­rak­te­ry­sty­kę, kreu­je­my głów­nie na pod­sta­wie jej ak­tyw­no­ści w so­cial me­diach, wszel­kich in­te­rak­cjach w sieci, upodo­ba­niach za­ku­po­wych, od­wie­dza­nych stro­nach i ogól­nie za­in­te­re­so­wa­niach. A także, co bar­dzo istot­ne, wspo­mnie­niach naj­bliż­szych, przy­ja­ciół i zna­jo­mych osób. Sam pan ro­zu­mie, to nie są pro­ste ho­lo­gra­my ani pry­mi­tyw­ne SI, jakie można spo­tkać u kon­ku­ren­cji. Nasze sy­mu­la­cje to bar­dzo skom­pli­ko­wa­ne kon­struk­ty. In­te­rak­tyw­ne kopie zmar­łej osoby. Oczy­wi­ście w pew­nym stop­niu uprosz­czo­ne, zwłasz­cza w wer­sji pod­sta­wo­wej, ale moż­li­wie mak­sy­mal­nie od­wzo­ro­wu­ją­ce za­cho­wa­nia, re­ak­cje czy spo­sób my­śle­nia. A tego nie da się uzy­skać, dys­po­nu­jąc pa­ro­ma zdję­cia­mi z wa­ka­cji.

Al­bert wes­tchnął cięż­ko. Spo­dzie­wał się, że bę­dzie z tym pro­blem. Zna­jo­mi czę­sto po­zwa­la­li sobie na do­cin­ki i drwi­ny, od­bie­ra­jąc ich mał­żeń­stwo jako sta­ro­mod­ne i sta­ro­świec­kie. Był jed­nak pe­wien, że za ple­ca­mi po­zwa­la­li sobie na do­sad­niej­sze epi­te­ty oraz mniej wy­bred­ne żarty z ich przy­zwy­cza­jeń i stylu bycia. Nie dało się za­prze­czyć. Oboje z Lidią stro­ni­li od tych wszyst­kich no­wi­nek, ga­dże­tów i tren­dów.

Za­miast sie­cio­wych cza­tów lub sesji VR wo­le­li wie­czor­ne spo­tka­nia w re­stau­ra­cji. Za­miast video 16K z wa­ka­cji wy­bie­ra­li praw­dzi­we wspo­mnie­nia i dłu­gie opo­wie­ści przy bu­tel­ce bia­łe­go wina. 

– Ro­zu­miem – od­parł po dłuż­szej chwi­li. – Oboje z Lidią uni­ka­li­śmy tego ca­łe­go ne­tlaj­fu. Na ile to moż­li­we w dzi­siej­szych cza­sach. Sta­ra­li­śmy się żyć peł­nią życia w re­al­nym świe­cie. Dla­te­go przy­zna­ję, nie­wie­le tego uzbie­ra­łem, ale mam na­dzie­ję, że wy­star­czy. Po­ma­gał mi Jacek, mój syn. To on na­mó­wił mnie na wasze usłu­gi. Kazał mi nawet obej­rzeć od­ci­nek ja­kie­goś sta­re­go se­ria­lu, w któ­rym SI two­rzy cy­fro­wą kopię zmar­łe­go fa­ce­ta, ale przy­znam szcze­rze, że nie wy­glą­da­ło to za­chę­ca­ją­co. Za­ufa­łem mu jed­nak, bo zde­cy­do­wa­nie le­piej niż ja ro­ze­zna­je się w tych no­wych tech­ni­kach i za­pew­niał mnie, że to bę­dzie dobre dla nas wszyst­kich…

– Tech­no­lo­giach. Nie tech­ni­kach – po­pra­wił mło­dzie­niec i zaraz spu­ścił wzrok z za­kło­po­ta­niem. Ko­lej­ny gram nad­gor­li­wo­ści lub zwy­kłej głu­po­ty na nie­wła­ści­wej szali.

– Wła­śnie. Tech­no­lo­giach. – Al­bert chrząk­nął i po­ło­żył drżą­cą dłoń na wy­pcha­nej ko­per­cie for­ma­tu A4 wy­ko­na­nej z pa­pie­ru czer­pa­ne­go. Naj­lep­szej, jaką zna­lazł. Z ręcz­nie wy­ka­li­gra­fo­wa­nym imie­niem Lidii na kre­mo­wym tle. Uło­żo­nej na biur­ku ide­al­nie pro­sto i rów­no­le­gle do kra­wę­dzi mebla. Po­pra­wiał to uło­że­nie od pięt­na­stu minut.

– Tutaj jest wię­cej zdjęć, tro­chę li­stów. I moja… – Nie po­tra­fił zna­leźć od­po­wied­nie­go słowa. – Pre­zen­ta­cja? Lau­da­cja? Epi­ta­fium?

Fir­cyk naj­wy­raź­niej nie był bie­gły w post­mor­tal­nej ter­mi­no­lo­gii, bo uciekł wzro­kiem przed py­ta­ją­cym spoj­rze­niem Al­ber­ta i zmie­nił temat.

– Zo­staw­my stare se­ria­le i zaj­mij­my się kon­kre­ta­mi. Wy­peł­nił pan an­kie­tę? Co cie­ka­we, jest iden­tycz­na jak dla wer­sji pre­mium, w któ­rej ofe­ru­je­my…

– Sie­dzia­łem nad nią cały week­end. – Po­iry­to­wa­ny głos Al­ber­ta po­niósł się aż na ko­ry­tarz.

– W po­rząd­ku… Przy­niósł pan urnę?

Al­bert spoj­rzał na pę­ka­ty skó­rza­ny ne­se­ser, który trzy­mał mię­dzy no­ga­mi.

– Mam ją przy sobie.

– Do­sko­na­le. Pro­szę ją tutaj zo­sta­wić. – Mło­dzik wy­glą­dał na za­do­wo­lo­ne­go z sie­bie, jak do­mo­wy pi­wo­war, któ­re­mu wła­śnie do­star­czo­no pierw­szy ze­staw su­row­ców do wa­rze­nia piwa.

Al­bert chrząk­nął zna­czą­co i po­sta­wił na biur­ku urnę wy­ję­tą z torby.

– Za­sta­na­wiam się, po co wam pro­chy Lidii?

– A widzi pan! Jak już wspo­mi­na­łem, nasza usłu­ga to nie ja­kieś tam chat­bot z awa­ta­rem w 3D lub 16K. To kom­plek­so­wa usłu­ga post­mor­tal­na, z miej­scem po­chów­ku i pa­mię­ci. Cho­dzi o praw­dzi­wą więź emo­cjo­nal­ną i du­cho­wą. Sar­ko­fa­gi prze­cho­wu­ją nie tylko sy­mu­la­cje na­szych bli­skich, ale rów­nież pro­chy zmar­łych, je­dy­ny ma­te­rial­ny ślad ich ist­nie­nia. Od­wa­żę się nawet po­wie­dzieć, że na swój spo­sób łączą sferę sa­crum i pro­fa­num. Cho­dzi o to, by nasi klien­ci trak­to­wa­li to miej­sce i kon­struk­ty z na­le­ży­tą po­wa­gą.

Al­bert mil­czał, uśmie­cha­jąc się uprzej­mie i uda­jąc, że nie za­uwa­ża, jak czę­sto pod­czas tej prze­mo­wy młody agent zerka na ekran. Sa­crum i pro­fa­num to było zde­cy­do­wa­nie ponad zasób słów tego fir­cy­ka. Lecz w sam raz dla ja­kie­goś chat­bo­ta, który pisze te gadki szmat­ki. Za­pew­ne w przy­pad­ku in­nych klien­tów to się spraw­dza­ło.

– Musi pan jed­nak pa­mię­tać, że to sy­mu­la­cja, a nie pań­ska mał­żon­ka. Zwłasz­cza w opcji pod­sta­wo­wej. Wer­sja pre­mium…

Tym razem wy­star­czy­ło, że Al­bert zmarsz­czył brwi.

– A wra­ca­jąc do wer­sji pod­sta­wo­wej… Może i jest to pa­kiet nieco ogra­ni­czo­ny, ale to nadal znacz­nie wię­cej niż ofe­ru­ją tak zwane sa­lo­ny pa­mię­ci czy sie­cio­we boty ża­łob­ne. I nie cho­dzi tyko o za­mia­nę ekra­nu na ho­lo­gram lub róż­ni­cę mię­dzy botem lub sztucz­ną in­te­li­gen­cją a na­szy­mi zło­żo­ny­mi sy­mu­la­cja­mi oso­bo­wo­ścio­wy­mi. Cho­dzi o praw­dzi­wą i kom­plek­so­wą re­wo­lu­cję w bran­ży post­mor­tal­nej!

Bran­ży! Al­bert już miał wy­ra­zić opi­nię, co sądzi o aro­ganc­kich fir­cy­kach z „bran­ży”, kurwa, „post­mor­tal­nej”, ale uznał, że nie warto strzę­pić ję­zy­ka po próż­ni­cy, więc za­cho­wał mil­cze­nie.

Za to agent naj­wy­raź­niej do­pie­ro się roz­krę­cał.

– Nawet uprosz­czo­ny kon­strukt w wer­sji pod­sta­wo­wej to gwa­ran­cja wy­jąt­ko­we­go do­świad­cze­nia: ob­co­wa­nia z wier­ną kopią oso­bo­wo­ści, z którą bę­dzie mógł pan po­roz­ma­wiać o spra­wach co­dzien­nych, zu­peł­nie jakby roz­ma­wiał pan z żoną. Bę­dzie­cie też mogli swo­bod­nie po­wspo­mi­nać… – młody spoj­rzał za­chę­ca­ją­co na fo­to­gra­fię z Chor­wa­cji.

Al­bert ock­nął się z za­du­my.

– A wie pan, za życia Lidia czę­sto roz­ma­wia­ła ze swoim zmar­łym ojcem. Na praw­dzi­wym cmen­ta­rzu, nie ja­kimś ko­lum­ba­rium, sto­jąc nad sta­ro­świec­kim mo­gi­łą ze szcząt­ka­mi ojca za­ko­pa­ny­mi pół­to­ra metra pod zie­mią. Wie pan, co mam na myśli… Po­rząd­ny grób na cmen­ta­rzu z gni­ją­cym tru­pem w trum­nie.

Mina, jaką przy­brał mło­dzik, do­bit­nie wy­ra­ża­ła, jak bar­dzo jest zde­gu­sto­wa­ny sło­wa­mi Al­ber­ta.

– No tak. Ale sza­now­ny nie­bosz­czyk nie od­po­wia­dał świę­tej pa­mię­ci mał­żon­ce, praw­da? – stwier­dził z sa­tys­fak­cją.

Al­bert prych­nął gło­śno. I całe szczę­ście! Nigdy nie prze­pa­dał za tym sta­rym wścib­skim zgre­dem.

– Ona twier­dzi­ła ina­czej…

Tym razem obaj się uśmiech­nę­li.

– A teraz za­pra­szam na mały spa­cer. Pro­szę udać się na naj­niż­sze pię­tro. Nie­ste­ty, jak już wspo­mi­na­łem, winda jest nie­czyn­na. Na naj­niż­szym pię­trze, na samym końcu ko­ry­ta­rza, znaj­du­je się sala numer trzy. Aku­rat jest tam kilku na­szych klien­tów, więc zo­ba­czy pan, jak to wszyst­ko wy­glą­da. Myślę, że nie będą mieli nic prze­ciw­ko temu, żeby się pan dys­kret­nie ro­zej­rzał. Ja do­łą­czę do pana, jak tylko za­ła­twię kilka spraw z na­szy­mi tech­ni­ka­mi. Prze­ka­żę ma­te­ria­ły… – Agent po­ło­żył dłoń na ko­per­cie do­star­czo­nej przez Al­ber­ta. – I oczy­wi­ście za­opie­ku­je­my się pro­cha­mi sza­now­nej mał­żon­ki.

 

*

 

Do sali numer trzy Al­bert wszedł raź­nym, pew­nym kro­kiem, ale zaraz za pro­giem zwol­nił, za­sko­czo­ny nie­co­dzien­nym wi­do­kiem.

Kom­na­ta była ogrom­na. Jeśli do­brze pa­mię­tał, wcze­śniej mie­ści­ła się tutaj naj­więk­sza sala kina „Me­dium”. Roz­świe­tla­ło ją kil­ka­na­ście kan­de­la­brów z le­do­wy­mi lam­pa­mi za­miast świec, usta­wio­nych na gip­so­wym gzym­sie bie­gną­cym wzdłuż trzech ścian. Sar­ko­fa­gi, w któ­rych spo­czy­wa­ły pro­chy zmar­łych, i które peł­ni­ły funk­cję po­stu­men­tów dla ho­lo­gra­ficz­nych awa­ta­rów zmar­łych, oka­za­ły się ele­ganc­ki­mi sze­ścia­na­mi z czar­ne­go mar­mu­ru.

Kilka z nich było teraz ak­tyw­nych. Wy­glą­da­ły jak co­ko­ły, na któ­rych za­miast po­mni­ków lub rzeźb usta­wio­no świe­tli­ste zjawy wi­docz­ne tylko od pasa w górę. Od­wie­dza­ją­cy to prze­dziw­ne ko­lum­ba­rium człon­ko­wie ro­dzin za­sia­da­li na krze­słach na wprost ga­da­ją­cych widm. I dys­ku­to­wa­li z nimi w naj­lep­sze!

Sa­mych roz­mów Al­bert nie sły­szał, bo każdy sar­ko­fag oto­czo­ny był bańką ak­tyw­nej re­duk­cji dźwię­ków.

Ru­szył przed sie­bie, stą­pa­jąc ostroż­nie, nie­mal na pal­cach, nie chcąc za­kłó­cać pry­wat­no­ści i in­tym­no­ści tych spo­tkań. Mimo to czuł się nie­zręcz­nie, dla­te­go spu­ścił głowę i tylko od czasu do czasu zer­kał na boki. Na tra­dy­cyj­nym cmen­ta­rzu wy­glą­da­ło to jed­nak ina­czej, bar­dziej swo­bod­nie – po­my­ślał i zwąt­pił, czy ofer­ta Post Mor­tem jest na pewno tym, czego po­trze­bu­je.

Ale wła­śnie wtedy zo­ba­czył parę na­po­tka­ną wcze­śniej pod drzwia­mi ga­bi­ne­tu na pię­trze. Uśmiech­nię­ci i naj­wy­raź­niej szczę­śli­wi, ocie­ra­li łzy, obej­mu­jąc się na­wza­jem pod­czas roz­mo­wy z małą dziew­czyn­ką, któ­rej świe­tli­sty awa­tar, ni­czym anio­łek z war­ko­cza­mi, szcze­bio­tał coś bez­gło­śnie.

Al­bert aż przy­sta­nął. To było to! Tego wła­śnie po­trze­bo­wał. Szcze­rze za­zdro­ścił im tych łez i wzru­szeń.

Cof­nął się o dwa kroki i z kie­sze­ni na pier­si dys­kret­nie wyjął te­le­fon. Po­ka­że to Jac­ko­wi. Po­ka­że sy­no­wi, dla­cze­go zde­cy­do­wał się przy­wo­łać sy­mu­la­cję żony i jego matki, mimo wcze­śniej­szych obiek­cji.

Skie­ro­wał te­le­fo­n na sar­ko­fag z dziew­czyn­ką i zro­bił jesz­cze jeden krok wstecz, by uchwy­cić w ka­drze jej wzru­szo­nych ro­dzi­ców.

Dziew­czyn­ka na ekra­nie smart­fo­nu od­wró­ci­ła głowę i spoj­rza­ła pro­sto w obiek­tyw. Za­sko­czo­ny Al­bert uniósł wzrok i na­po­tkał spoj­rze­nie ho­lo­gra­ficz­nej zjawy dziec­ka, która ga­pi­ła się w jego stro­nę.

Od­sko­czył z wra­że­nia, wpa­da­jąc ple­ca­mi na czar­ny, po­grą­żo­ny w pół­mro­ku sar­ko­fag i upu­ścił te­le­fon.

I na­tych­miast za­marł.

Nic się nie wy­da­rzy­ło. Nikt nie za­wró­cił na niego uwagi. Nikt ni­cze­go nie za­uwa­żył. Od­wie­dza­ją­cy, za­mknię­ci w swo­ich bań­kach, nie usły­sze­li ha­ła­su, który na­ro­bił. Dziew­czyn­ka z war­ko­cza­mi dalej szcze­bio­ta­ła ra­do­śnie do ro­dzi­ców.

Coś mu się mu­sia­ło przywi­dzieć. Ostroż­nie ode­pchnął się od co­ko­łu i pod­niósł z pod­ło­gi te­le­fon. Za­klął pod nosem. Oczy­wi­ście wy­świe­tlacz szlag tra­fił. Bę­dzie mu­siał oddać do na­pra­wy.

Ale czy to ważne? To, co tutaj zo­ba­czył, miało zdecydowanie więk­sze zna­cze­nie. Wresz­cie wie­dział, czego po­trze­bu­je. Zna­lazł le­kar­stwo dla udrę­czo­ne­go su­mie­nia.

Nie ma co zwle­kać, po­sta­no­wił. W waż­nych spra­wach za­wsze po­dej­mo­wał szyb­kie i sta­now­cze de­cy­zje. I nigdy ich nie ża­ło­wał. Tak było pew­nie le­piej dla jego pomp­ki. Lidia też to w nim lu­bi­ła. Kon­kret i de­cy­zyj­ność.

Gdy za­pu­kał, a na­stęp­nie bez za­pro­sze­nia otwo­rzył drzwi do biura na pierw­szym pię­trze, na jego widok fir­cyk ze­rwał się z fo­te­la, jakby zo­ba­czył cho­dzą­cą pre­mię owi­nię­tą wstążką i po­sy­pa­ną bro­ka­tem.

– Czyli jest pan zde­cy­do­wa­ny? – upew­nił się jesz­cze.

– Tak.

– Wy­śmie­ni­cie! Gwa­ran­tu­ję, że nie bę­dzie pan ża­ło­wał! – Młody pra­wie kla­snął w ręce. – A jeśli cze­goś pan po­ża­łu­je, to wy­łącz­nie braku wer­sji pre­mium… Wiem, wiem, z tym jesz­cze po­cze­ka­my… – dodał po­spiesz­nie. Pró­bo­wać za­wsze warto, ale prze­cią­gnię­ta stru­na mogła się ze­rwać w każ­dej chwi­li.

Jed­nak Al­bert był już my­śla­mi gdzie in­dziej. Powie jej. Powie Lidii, że skła­mał. Po­zbę­dzie się tego cię­ża­ru.

– Pro­szę się o nic nie mar­twić – kon­ty­nu­ował agent. – Prze­szu­ka­my sys­tem i starą sieć, zaj­rzy­my do ar­chi­wów, prze­cze­sze­my so­cial media, wy­py­ta­my ro­dzi­nę, zna­jo­mych i tak dalej. Pana… lau­da­cję już mamy. Pro­szę od­wie­dzić nas w so­bo­tę o je­de­na­stej. Sala numer trzy na naj­niż­szym pię­trze. Nie­ste­ty winda jest nadal w re­mon­cie.

Al­bert spoj­rzał na agen­ta nieco przy­tom­niej­szym wzro­kiem. To nie bę­dzie takie pro­ste. I może przy­po­mi­nać po­szu­ki­wa­nia Bursz­ty­no­wej Kom­na­ty. Jeśli jed­nak im się po­wie­dzie, udo­wod­nią, że za­słu­gu­ją na jego cięż­ko za­ro­bio­ne pie­nią­dze.

– Zatem do so­bo­ty – wy­bą­kał i już miał od­wró­cić się do wyj­ścia, gdy nagle coś sobie przy­po­mniał.

– Jesz­cze jedna spra­wa… – ode­zwał się, uno­sząc dłoń jak in­spek­tor Co­lum­bo z ulu­bio­ne­go se­ria­lu ich wspól­nej z Lidią mło­do­ści. – Błęd­nie używa pan ter­mi­nu „kon­strukt”. Kon­strukt to struk­tu­ra po­wsta­ła w czy­imś umy­śle, a nie umysł stwo­rzo­ny w ja­kiejś struk­tu­rze czy sys­te­mie. Po­win­ni­ście na nowo prze­my­śleć swoją bran­żo­wą ter­mi­no­lo­gię.

Fir­cyk otwo­rzył usta, ale zaraz je za­mknął i wbił wzrok w blat biur­ka, praw­do­po­dob­nie szu­ka­jąc sen­sow­nej ri­po­sty. Osta­tecz­nie uznał, że odro­bi­na mil­cze­nia po wła­ści­wej stro­nie wagi nie za­szko­dzi. 

– Pro­szę mi mówić An­drzej! – za­wo­łał za Al­ber­tem, gdy ten za­my­kał za sobą drzwi ga­bi­ne­tu.

 

*

 

Al­bert po­pra­wił kra­wat i strą­cił pa­proch z rę­ka­wa gar­ni­tu­ru. Od kwa­dran­sa wier­cił się nie­spo­koj­nie na krze­śle jak nie­przy­go­to­wa­ny stu­dent cze­ka­ją­cy na ko­mi­sję eg­za­mi­na­cyj­ną. Nic się jed­nak nie dzia­ło. A prze­cież fir­cyk z biura wy­raź­nie po­wie­dział: so­bo­ta go­dzi­na je­de­na­sta, sala numer trzy, naj­niż­sze pię­tro.

Może Al­bert po­peł­nił błąd, dając mu ko­lej­ną szan­sę?

Bo coś tu zde­cy­do­wa­nie było nie tak. Pusta re­cep­cja, puste ko­ry­ta­rze i scho­dy. Po dro­dze do sali numer trzy nie na­po­tkał ży­we­go ducha.

Czyż­by się po­my­lił? Albo przy­szedł za późno? Za wcze­śnie? Z dru­giej stro­ny wszyst­kie drzwi, po­czy­na­jąc od głów­ne­go wej­ścia, były otwar­te, świa­tła w pod­ziem­nych kon­dy­gna­cjach włą­czo­ne, a on nie mie­wał jak dotąd pro­ble­mów z pa­mię­cią.

Można to raz-dwa wy­ja­śnić, stwier­dził i się­gnął do we­wnętrz­nej kie­sze­ni ma­ry­nar­ki po te­le­fon. I zaraz za­klął pod nosem. Te­le­fon zo­sta­wił prze­cież w na­pra­wie.

Już miał po­de­rwać się z twar­de­go krze­sła ugnia­ta­ją­ce­go tyłek, gdy na gład­kiej po­wierzch­ni po­stu­men­tu po­ja­wi­ła się świe­tli­sta aura, z któ­rej po chwi­li wy­nu­rzy­ła się ko­bie­ca twarz.

Z po­cząt­ku wy­glą­da­ła jak blada te­atral­na maska po­rzu­co­na przez ak­to­ra na mar­mu­ro­wej sce­nie. Utka­na ze świa­tła, które zrazu wy­bla­kłe, drża­ło, prze­le­wa­jąc się przez po­ły­sku­ją­cą taflę sar­ko­fa­gu, ale zaraz na­bra­ło mocy i ostro­ści.

Po chwi­li uka­za­ła się cała głowa, a nie­mal jed­no­cze­śnie z nią szyja, de­kolt, ra­mio­na, a potem resz­ta ciała, aż od pasa. Po­stać wy­pro­sto­wa­ła się, jakby po­wsta­jąc lub sia­da­jąc pła­sko, ale to, co było po­ni­żej talii, skry­wał sar­ko­fag. 

Al­bert wstrzy­mał od­dech.

To była jego zmar­ła żona. Lidia. Taka, jaką za­pa­mię­tał z cza­sów, zanim zmo­gła ją wy­nisz­cza­ją­ca cho­ro­ba.

Fil­mo­wy plan śred­ni – po­my­ślał bez sensu. A może był w tym jakiś sens? Oboje z Lidią lu­bi­li małe kina bez po­pcor­nu w sprze­da­ży. Chęt­nie za­sia­da­li w pu­stej ki­no­wej sali pod­czas wie­czor­nych se­an­sów sta­rych we­ster­nów lub mu­si­ca­li. To miej­sce sprzy­ja­ło takim wspo­mnie­niom.

Tym­cza­sem ho­lo­gra­ficz­na po­stać unio­sła brodę i wy­pię­ła pierś jak pod­czas ae­ro­bi­ku. Zu­peł­nie jakby Lidia znów ćwi­czy­ła przed te­le­wi­zo­rem przy ka­se­cie Jane Fondy, po­my­ślał Al­bert, przy­wo­łu­jąc z pa­mię­ci obraz cu­dow­nych lat ich wspól­nej mło­do­ści.

Czuł na­ra­sta­ją­ce wzru­sze­nie. 

Wra­że­nie było zu­peł­nie inne niż pod­czas oglą­da­nia zwy­kłych ho­lo­gra­ficz­nych pro­jek­cji. Świe­tli­ste widmo wy­glą­da­ło nie­zwy­kle re­ali­stycz­nie, a za­ra­zem nie­rze­czy­wi­ście. Jakby praw­dzi­wa Lidia na­praw­dę była tutaj, nie­mal na wy­cią­gnię­cie ręki, a jed­no­cze­śnie wciąż wi­dział nie­wy­raź­ne i za­ma­za­ne wnę­trze sali i inne po­stu­men­ty znaj­du­ją­ce się za jej ple­ca­mi.

Cze­kał w na­pię­ciu, kiedy ho­lo­gra­ficz­ny fan­tom otwo­rzy oczy, ale gdy wresz­cie to zro­bił, Al­bert aż pod­sko­czył na krze­śle.

Oczy też były jak żywe! – stwier­dził za­fa­scy­no­wa­ny i wy­obra­ził sobie, że za tymi ocza­mi na­praw­dę skry­wa się na­miast­ka jego zmar­łej żony. A może nawet – po­my­ślał z na­dzie­ją – jakiś ma­lut­ki ka­wa­łe­czek praw­dzi­wej Lidii?

Nie bądź idio­tą! – zga­nił się w my­ślach. – Nie bądź idio­tą i nie daj się zwieść po­zo­rom i wkrę­cić w te bzdu­ry!

Już chciał otwo­rzyć usta i wy­du­kać nie­śmia­łe po­wi­ta­nie, gdy wid­mo­wa po­stać prze­mó­wi­ła. 

– Okła­ma­łeś mnie, Al­ber­cie – oznaj­mi­ła bez ogró­dek, a w jej gło­sie wy­raź­nie wy­brzmie­wał głę­bo­ki żal.

Ze­sztyw­niał z wra­że­nia. Żad­ne­go Witaj ko­cha­nie, żad­ne­go Dobry wie­czór. Bez ce­re­gie­li i pro­sto z mostu za­czę­ła od wy­rzu­tów w spra­wie, która tak go mę­czy­ła. Jakby do­stał obu­chem w łeb. Co gor­sza, nawet na niego nie spoj­rza­ła.

Nie tego się spo­dzie­wał. Po­czuł, że go­rą­ca krew na­pły­wa mu do twa­rzy, a uszy płoną. Z tru­dem prze­łknął ślinę i do­pie­ro po chwi­li od­zy­skał głos.

Co to miało być? Ze­msta przy­głu­pie­go fir­cy­ka z biura? A może wbrew jego sta­now­czym za­le­ce­niom uwzględ­ni­li w sy­mu­la­cji ostat­nie mie­sią­ce przed śmier­cią? Pobyt w szpi­ta­lu? A jeśli tak, to ile i co z ostat­nich chwil życia pa­mię­ta­ła sy­mu­la­cja? Cho­ro­bę? Jego bez­sil­ność? Cięż­ką che­mię? Nie­uda­ne ope­ra­cje? Wła­sną śmierć?

Myśli Al­ber­ta krą­ży­ły coraz szyb­ciej. Nie, prze­cież to bez sensu. Sy­mu­la­cja ni­cze­go nie pa­mię­ta­ła, była jak za­awan­so­wa­ny chat­bot z ho­lo­awa­ta­rem re­agu­ją­cy na py­ta­nia i re­ak­cje roz­mów­cy. Fir­cyk mógł mu wci­skać mar­ke­tin­go­we kity o zło­żo­no­ści i wy­jąt­ko­wo­ści cy­fro­we­go fan­to­mu Lidii, ale to nie zna­czy, że Al­bert je łyk­nął.

Z dru­giej stro­ny, jeśli te sy­mu­la­cje mają rze­czy­wi­ście po­ma­gać, oswa­jać bli­skich ze stra­tą i dawać po­czu­cie, że można za­mknąć pewne spra­wy nawet po śmier­ci, to po­wi­nien je trak­to­wać po­waż­nie. A przy­naj­mniej spró­bo­wać.

– Wiem, ko­cha­nie, i bar­dzo mi przy­kro – za­pew­nił. – Je­ste­śmy tutaj wła­śnie z tego po­wo­du. Ja… Chcia­łem cię prze­pro­sić… – wy­du­kał nie­pew­nie.

Nie pa­trzy­ła na niego. Nadal spo­glą­da­ła gdzieś w bok, nie­obec­na my­śla­mi. Zu­peł­nie jakby wcale nie słu­cha­ła Al­ber­ta, tylko na­słu­chi­wa­ła z lę­kiem cze­goś we­wnątrz sie­bie albo gdzieś po dru­giej stro­nie, nie­do­stęp­nej dla zmy­słów Al­ber­ta.

Cisza dłu­ży­ła się nie­mi­ło­sier­nie, aż Al­bert za­czął się wier­cić na krze­śle. Lewy po­śla­dek cał­kiem mu ścierpł. 

A może to tylko błąd w syn­chro­ni­za­cji? Nie­do­stat­ki efek­tu 3D, czy jak to się na­zy­wa? Jakiś de­fekt tech­nicz­ny? – za­sta­na­wiał się, wpa­trzo­ny w ho­lo­gram.

– Po­wi­nie­neś prze­pro­sić – przy­zna­ła wresz­cie cicho.

Potem za­mil­kła. Cho­ciaż nadal po­ru­sza­ła żu­chwą z za­ci­śnię­ty­mi usta­mi. Jakby ob­ra­ca­ła na ję­zy­ku nie­wy­po­wie­dzia­ne słowa lub mie­li­ła w zę­bach mor­do­klej­ka le­pią­ce­go się do pro­te­zy.

Gdy po­now­nie się ode­zwa­ła, jej głos zda­wał się do­cho­dzić z ja­kie­goś od­le­głe­go miej­sca. Może z dna głę­bo­kiej stud­ni? Tak głę­bo­kiej, że nocą w czar­nej tafli wody nie od­bi­ja­ły się żadne gwiaz­dy.

– Tutaj jest strasz­nie, Al­ber­cie. Strasz­niej niż to sobie wy­obra­ża­łam. Nie do­świad­cza się ni­cze­go poza… nie­obec­no­ścią, bo­le­snym po­czu­ciem pust­ki. Tę­sk­no­ty. Ja­kiejś nie­wy­po­wie­dzia­nej stra­ty. I nie ma tutaj ni­ko­go… Ni­cze­go ludz­kie­go. Jest tylko Coś. Tuż obok. Bli­sko, ale poza za­się­giem. I chyba tak jest le­piej. Zde­cy­do­wa­nie le­piej.

Al­bert po­czuł się nie­swo­jo. Wła­ści­wie to po­czuł de­li­kat­ne ukłu­cie stra­chu. Nie tego ocze­ki­wał. Nie to mu obie­cy­wa­no.

I nie za to pła­cił. 

O czym ona opo­wia­da? Gdzie się po­dzia­ły łzy wzru­sze­nia? Gdzie wy­ba­cze­nie? Gdzie jego uko­je­nie? Nie wspo­mi­na­jąc o jej uko­je­niu? 

To miała być je­dy­nie re­pli­ka oso­bo­wo­ści. Wer­sja pod­sta­wo­wa. Dla­cze­go więc Lidia cier­pi? Bo prze­cież wi­dział wy­raź­nie cier­pie­nie na jej twa­rzy, roz­świe­tlo­nej od ze­wnątrz, a może jesz­cze bar­dziej od we­wnątrz. Tyle że nie było to cie­płe świa­tło wol­fra­mo­wej ża­rów­ki tylko zimne, bie­le­ją­ce jak świe­że kości świa­tło le­do­we.

Sły­szał to cier­pie­nie także w gło­sie żony. Każde jej słowo było nim prze­peł­nio­ne. Czy pro­gra­mi­ści Post Mor­tem wie­dzą, że ich sy­mu­la­cje czują takie rze­czy? Że od­czu­wa­ją tak re­al­ne emo­cje? Wła­ści­wie, gdzie prze­by­wa ten cały kon­strukt? W ja­kiej rze­czy­wi­sto­ści? W ja­kimś cy­fro­wym wy­mia­rze? A może jest wię­zio­ny ni­czym w bęb­nie pro­fe­so­ra Ta­ran­to­gi? Czy kon­strukt po­sia­da szcząt­ko­wą świa­do­mość? Czy na­praw­dę jest tylko pro­gra­mem, który można włą­czyć i wy­łą­czyć jak film, grę czy smut­ną pio­sen­kę?

Z każ­dym py­ta­niem po­ja­wia­ją­cym się w my­ślach Al­bert czuł na­ra­sta­ją­cy gniew, który, póki co, sku­tecz­nie za­głu­szał ro­sną­cy rów­no­le­gle strach.

– Pa­mię­tasz o ta­blet­kach? – za­py­ta­ła nie­spo­dzie­wa­nie Lidia.

I naraz Al­bert ode­tchnął z ulgą. W jed­nej chwi­li ze­szło z niego nie­mal całe na­pię­cie. Uśmiech­nął się pod nosem. To jed­nak była wciąż ta sama, ko­cha­na Lidia. Mar­twi­ła się o niego nawet zza grobu. Tym bar­dziej zro­bi­ło mu się przy­kro, że aku­rat tym razem za­po­mniał o po­ran­nej dawce leków i nie do­trzy­mał słowa.

– Prze­pra­szam ko­cha­nie. Za­spa­łem. Byłem zde­ner­wo­wa­ny i pod­eks­cy­to­wa­ny tym wszyst­kim… Na­szym spo­tka­niem. Przy­po­mnia­łem sobie do­pie­ro tutaj, w ko­ry­ta­rzu. Ale jak za­wsze mam ni­tro­gli­ce­ry­nę. – Po­kle­pał się po kie­sze­ni ma­ry­nar­ki. – Tylko tych co­dzien­nych za­po­mnia­łem – wy­znał ze skru­chą.

Zaraz jed­nak skar­cił się w my­ślach. Chwi­la, chwi­la. Kiedy dał się wcią­gnąć w tę sy­tu­ację? W któ­rym mo­men­cie za­czął trak­to­wać ho­lo­gra­ficz­ny kon­strukt, do tego w naj­tań­szej wer­sji pod­sta­wo­wej, jak swoją zmar­łą mał­żon­kę?

– To do­brze – od­rze­kła. – Nie bierz ich wię­cej.

Spoj­rzał na nią nie­pew­nie, szcze­rze za­sko­czo­ny. Nadal pa­trzy­ła gdzieś w bok. Wciąż nie­obec­na du­chem i cia­łem. W każ­dym wy­pa­czo­nym zna­cze­niu.

Co wła­ści­wie miała na myśli? 

– Po­wi­nie­neś być tutaj. Ze mną. – Każde ko­lej­ne słowo wy­po­wia­da­ła gło­śniej. – Obie­ca­łeś!

Skrze­kli­wy głos po­niósł się po pu­stej sali wy­peł­nio­nej wy­ga­szo­ny­mi sar­ko­fa­ga­mi. 

Po­czuł się jesz­cze bar­dziej nie­swo­jo. Zimny pot spły­nął mu po ple­cach.

Al­bert po­lu­zo­wał kra­wat, roz­piął gu­zi­ki od gar­ni­tu­ru i ro­zej­rzał się nie­pew­nie na boki. Nie­spo­dzie­wa­nie dla sa­me­go sie­bie za­wsty­dzo­ny.

– Dla­cze­go tak mó­wisz? – wy­szep­tał, mimo że byli sami.

Długo mil­cza­ła. Na jej twarz na prze­mian wy­pły­wa­ły cier­pie­nie, strach, smu­tek, żal. Po ponad czter­dzie­stu la­tach mał­żeń­stwa znał te wszyst­kie gry­ma­sy na pa­mięć.

Nie­zręcz­na cisza trwa­ła, aż w końcu ho­lo­gra­ficz­na po­stać ode­zwa­ła się udrę­czo­nym gło­sem.

– To tak, jakby ktoś za­pa­lił świa­tło w po­ko­ju i uchy­lił okno po­śród czar­nej nocy. Przy­cią­ga. Wzywa. Pę­dzisz tam jak ćma, ale nagle ktoś gasi to świa­tło i znów jest tylko ciem­ność i kłę­bią­ce się w niej kształ­ty. Ośli­zgłe, wil­got­ne, ru­chli­we – mam­ro­ta­ła cicho, a Al­bert po­czuł, że pot spły­wa już gdzieś na wy­so­ko­ści krzy­ża. To ma być ta wiecz­ność roz­sze­rzo­na? Czy tak wła­śnie wy­glą­da życie po życiu w wir­tu­al­nym kon­struk­cie? A może cho­dzi o coś zu­peł­nie in­ne­go?

Spoj­rze­nie Lidii błą­dzi­ło teraz po jego ciele, źle wy­pra­so­wa­nych spodniach i nie­do­kład­nie wy­po­le­ro­wa­nych bu­tach, aż wresz­cie za­trzy­ma­ło się na koł­nie­rzy­ku ko­szu­li.

– Masz krew na koł­nie­rzu. Nadal uży­wasz brzy­twy? – W jej gło­sie zdało się sły­szeć ton za­do­wo­le­nia.

Al­bert przy­ci­snął brodę do szyi, usi­łu­jąc doj­rzeć plamę i uśmiech­nął się krzy­wo.

– Oczy­wi­ście! To prze­cież pre­zent od cie­bie – od­po­wie­dział i za­marł.

Chwi­la, chwi­la.

Po­szu­kał wzro­kiem ka­me­ry. Fir­cyk z biura nie wspo­mi­nał, że wer­sja pod­sta­wo­wa ofe­ru­je in­te­rak­cję na takim po­zio­mie. Bo niby skąd Lidia wie o krwi na ko­szu­li? Poza tym, czy wspo­mi­nał o tej brzy­twie w za­pi­skach prze­ka­za­nych fir­cy­ko­wi z biura? Dałby sobie rękę uciąć, że nie.

Spoj­rze­nie Lidii po­wę­dro­wa­ło ciut wyżej i za­trzy­ma­ło się na ob­wi­słym pod­bród­ku Al­ber­ta.

Wy­sta­ją­ca grdy­ka pod­sko­czy­ła, gdy prze­łknął ślinę.

– Mógł­byś to zro­bić brzy­twą. Wy­star­czy jedno cię­cie – za­pro­po­no­wa­ła, a na jej twa­rzy za­błą­kał się uśmiech. – Nie by­ła­bym już sama.

W pierw­szej chwi­li nie zro­zu­miał. Potem zna­cze­nie jej słów do­tar­ło, gdzie trze­ba i Al­bert spoj­rzał na wid­mo­wą po­stać z nie­do­wie­rza­niem. 

Lidia wciąż się uśmie­cha­ła, nadal wpa­trzo­na w jego ob­wi­słe gar­dło.

Tego było już za wiele. Ze­rwał się gwał­tow­nie, prze­wra­ca­jąc krze­sło. 

To miał być jakiś żart?! Serce wa­li­ło mu, jakby wypił trzy szyb­kie espres­so, a prze­cież z kawy zre­zy­gno­wał lata temu.

Nie miał po­ję­cia, jak się wy­łą­cza to dia­bel­stwo, ale li­czył, że awa­tar znik­nie tak, jak się po­ja­wił, gdy tylko Al­bert od­da­li się od sar­ko­fa­gu.

Ru­szył szyb­kim kro­kiem przez śro­dek po­miesz­cze­nia, oglą­da­jąc się przez ramię. Ho­lo­gra­ficz­na Lidia wciąż tam była. Za­nu­rzo­na do pasa w mar­mu­ro­wym po­stu­men­cie, wy­krę­ca­ła szyję śle­dząc jego ruchy i wpa­tru­jąc się w Al­ber­ta pu­stym ocza­mi. Z nie­mym wy­rzu­tem i wy­ra­zem roz­cza­ro­wa­nia na twa­rzy. 

Zwol­nił kroku. Do ja­snej cho­le­ry! Prze­cież nie bę­dzie ucie­kał przed ho­lo­gra­mem! Jakąś sy­mu­la­cją na po­zio­mie pod­sta­wo­wym i na do­da­tek w pro­mo­cyj­nej cenie! Za­trzy­mał się, za­ci­snął pię­ści i od­wró­cił w stro­nę sar­ko­fa­gu.

Usta Lidii zda­wa­ły się teraz sine, a rzad­kie siwe włosy utwo­rzy­ły sre­brzy­stą au­re­olę wokół małej, opię­tej cien­ką skórą czasz­ki. Wy­da­wa­ła się znacz­nie star­sza niż jesz­cze przed kil­ko­ma mi­nu­ta­mi. Wra­że­nie to po­tę­go­wa­ły wy­sta­ją­ce kości po­licz­ko­we, ostre i wy­raź­nie za­ry­so­wa­ne oczo­do­ły. Oczy Lidii za­pa­dły się w nich, skry­wa­jąc w cie­niu.

Ru­szył po­wo­li w jej stro­nę mię­dzy usta­wio­ny­mi w re­gu­lar­nych od­stę­pach sar­ko­fa­ga­mi. Od razu za­uwa­żył, że ten dziew­czyn­ki, którą kilka dni temu od­wie­dzi­li ro­dzi­ce, po­ły­sku­je teraz srebr­ną łuną. Już po chwi­li na gład­kiej po­wierzch­ni uka­za­ła się twarz dziec­ka. Taka sama łuna po­ja­wi­ła się też na kilku in­nych sta­no­wi­skach.

Przy­sta­nął i ro­zej­rzał się po ob­szer­nej kom­na­cie. Ciem­ne bryły po­stu­men­tów z coraz dal­szych sze­re­gów wy­nu­rza­ły się z pół­mro­ku, gdy ich blaty za­czy­na­ły tlić się bla­dy­mi po­świa­ta­mi.

Jak to moż­li­we? Prze­cież fir­cyk z biura za­pew­niał, że ho­lo­gra­my ak­ty­wu­je wy­łącz­nie obec­ność bli­skich. I to tych wy­bra­nych.

Ho­lo­gram dziew­czyn­ki uka­zał się w całej oka­za­ło­ści, od pasa w górę, a zaraz potem po­ja­wi­ły się ko­lej­ne wid­mo­we po­sta­cie.

Wy­glą­da­ło to tro­chę, jak nocny spływ ka­ja­ko­wy mar­twych geo­me­trów, nawet po śmier­ci dba­ją­cych o od­po­wied­nie kąty, linie i od­le­gło­ści.

Ciało Al­ber­ta prze­szył nie­przy­jem­ny dreszcz. Pew­nie jakaś awa­ria. Wy­glą­da na to, że Post Mor­tem, to jedna wiel­ka pro­wi­zor­ka i tech­no­lo­gicz­ny bubel. Za­śmiał się ner­wo­wo i spoj­rzał na sar­ko­fag Lidii.

I wła­śnie w tej chwi­li jego mar­twa od wielu mie­się­cy żona wy­su­nę­ła dło­nie za­nu­rzo­ne do tej pory w mar­mu­rze. A potem te tru­pio­bla­de dło­nie w nie­wy­tłu­ma­czal­ny spo­sób zna­la­zły opar­cie, chwy­ci­ły kra­wędź sar­ko­fa­gu i Lidia za­czę­ła się dźwi­gać, wy­swo­ba­dza­jąc świe­tli­ste ciało z czar­nej, wy­po­le­ro­wa­nej po­wierzch­ni. Przez cały czas wpa­try­wa­ła się w niego świ­dru­ją­cym spoj­rze­niem. I z po­nu­rym uśmie­chem na twa­rzy.

Al­bert wrza­snął ze stra­chu i nie oglą­da­jąc się wię­cej, po­mknął w stro­nę ma­syw­nych drzwi, a na­stęp­nie za­trza­snął je za sobą z hu­kiem.

Echo po­nio­sło się dłu­gim ko­ry­ta­rzem, kiedy biegł po bor­do­wej i mięk­kiej wy­kła­dzi­nie, trzy­ma­jąc się za serce i cięż­ko dy­sząc.

Niech to szlag! Zła­pał się za kie­szeń i ode­tchnął z ulgą, gdy po­czuł zna­jo­my cię­żar. Musi się uspo­ko­ić, bo zaraz kop­nie w ka­len­darz.

Za­trzy­mał się do­pie­ro u stóp scho­dów pro­wa­dzą­cych na wyż­sze pię­tra i ode­tchnął pełną pier­sią. Mrok i cięż­ką at­mos­fe­rę na­wie­dzo­nych ka­ta­kumb zo­sta­wił za sobą. Ucie­szy­ło go ja­skra­we świa­tło kil­ku­na­stu ozdob­nych, le­do­wych kin­kie­tów. Ale naj­bar­dziej ura­do­wał go widok mło­de­go fir­cy­ka, który scho­dził do niego po scho­dach.

– Nie ma pan po­ję­cia, jak się cie­szę się, że pana widzę! – za­wo­łał.

– A co pan tu robi? – Agent wy­glą­dał na szcze­rze zdu­mio­ne­go jego wi­do­kiem.

– Uma­wia­li­śmy się na dzi­siaj.

– Prze­cież od­wo­ła­łem spo­tka­nie! Pró­bo­wa­łem się do­dzwo­nić. Na­gra­łem panu wia­do­mość, wy­sła­łem dwa SMS-y.

Al­bert mach­nął ręką.

– Mój te­le­fon… Nie­waż­ne. Pro­szę na­tych­miast wy­łą­czyć moją żonę. Ona… – Chciał po­wie­dzieć „cier­pi”, ale ugryzł się w język. – Zresz­tą, to nie jest moja Lidia. Nie o taką Lidię pro­si­łem!

– Oczy­wi­ście, że to nie bę­dzie pań­ska mał­żon­ka. My­śla­łem, że już to sobie wy­ja­śni­li­śmy. Uprze­dza­łem rów­nież, że to tylko pro­sta sy­mu­la­cja. – Mło­dzik zer­k­nął na Al­ber­ta zna­czą­co. – Zwłasz­cza w wer­sji pod­sta­wo­wej. Jed­nak do­sko­na­le ro­zu­miem pań­skie roz­ter­ki i dla­te­go pro­po­nu­ję, by za­cze­kał pan, aż nasi kre­ato­rzy za­koń­czą pracę. Do­pie­ro wtedy oceni pan ich dzie­ło i z pew­no­ścią do­ce­ni efek­ty…

– To, co wi­dzia­łem, w zu­peł­no­ści mi wy­star­czy!

Agent Post Mor­tem za­trze­po­tał po­wie­ka­mi i zro­bił na­praw­dę głu­pią minę.

– Ale co pan niby wi­dział? Od­wo­ła­łem spo­tka­nie, bo na­stą­pi­ły pewne kom­pli­ka­cje. Tak jak pan prze­wi­dział, nasi tech­ni­cy mieli spore trud­no­ści ze zdo­by­ciem wy­star­cza­ją­cej ilo­ści da­nych. Sam pan za­uwa­żył, że pro­wa­dzi­li pań­stwo bar­dzo… dys­kret­ny i pozasys­te­mo­wy tryb życia. Mimo wszyst­ko po­win­ni­śmy się wy­ro­bić do czwart­ku. Kilka dni wobec wiecz­no­ści to jesz­cze nie ka­ta­stro­fa, praw­da?

– Co mi pan tutaj pie­przy! – Al­bert stra­cił pa­no­wa­nie nad sobą. – Prze­cież przed chwi­lą z nią roz­ma­wia­łem!

Mło­dzie­niec po­pa­trzył na niego jak na wa­ria­ta. A potem uśmiech­nął się, jakby go olśni­ło.

– Tak jak świę­tej pa­mię­ci mał­żon­ka roz­ma­wia­ła ze swoim ojcem?

Al­bert miał teraz szcze­rą ocho­tę strze­lić fir­cy­ka w pysk, lecz nagle coś mu za­świ­ta­ło.

– Ro­bi­cie ja­kieś testy? Próby ge­ne­ral­ne przed uru­cho­mie­niem sy­mu­la­cji?

– Kiedy tłu­ma­czę panu, że na razie nie ma czego te­sto­wać.

– Po­słu­chaj mnie, czło­wie­ku! Byłem tam przed chwi­lą, ga­da­łem z Lidią, a na ko­niec ona wy­la­zła z sar­ko­fa­gu. Mało tego! Prze­bu­dzi­ły się wszyst­kie ho­lo­gra­my i cała sala wy­glą­da jak jakiś upior­ny spływ ka­ja­ko­wy mar­twych i fos­fo­ry­zu­ją­cych geo­me­trów!

– To zwy­czaj­nie nie­moż­li­we. Każdy sar­ko­fag re­agu­je in­dy­wi­du­al­nie i tylko na zgło­szo­nych człon­ków ro­dzi­ny. Fo­to­ko­mór­ka, ślad za­pa­cho­wy, siat­ków­ka oka i tak dalej. Naj­no­wo­cze­śniej­sza tech­ni­ka w służ­bie na­szych klien­tów…

– Może to jakaś awa­ria?

– Zatem chodź­my tam i prze­ko­naj­my się, co się wy­da­rzy­ło na­praw­dę.

Al­bert wy­trzesz­czył oczy i zbladł jesz­cze bar­dziej. Spoj­rzał ostroż­nie na ko­niec ko­ry­ta­rza. Drzwi do sali numer trzy zda­wa­ły się teraz dziw­nie fa­lo­wać.

– W życiu tam nie wrócę! – wy­szep­tał.

Mło­dzik mu­siał za­uwa­żyć gwał­tow­ną zmia­nę na twa­rzy klien­ta.

– W takim razie spraw­dzi­my to w po­nie­dzia­łek rano, jak tylko zja­wią się tech­ni­cy. Jeśli po­czuł pan jakiś dys­kom­fort, mogę za­pro­po­no­wać re­kom­pen­sa­tę. Co pan powie na pięć pro­cent upu­stu za pierw­szy kwar­tał użyt­ko­wa­nia wer­sji pre­mium, gdyby się pan jed­nak zde­cy­do­wał w przy­szło­ści?

W jego gło­sie sły­chać było głę­bo­kie prze­ko­na­nie, że to zna­ko­mi­ta ofer­ta, jed­nak Al­bert go nie słu­chał. Wciąż wpa­trzo­ny w od­le­gły ko­niec ko­ry­ta­rza po­ru­szał bez­gło­śnie war­ga­mi i coraz bar­dziej wy­trzesz­czał oczy.

– Widzi pan to? – wy­du­kał, wy­cią­ga­jąc palec w kie­run­ku od­le­głych drzwi. 

Fir­cyk obej­rzał się przez ramię i zmru­żył oczy.

– Ale co mam wi­dzieć? – za­py­tał nieco po­iry­to­wa­nym gło­sem. 

Jak to co!? Al­bert przy­siągł­by, że teraz już cały ko­niec ko­ry­ta­rza fa­lu­je de­li­kat­nie i żarzy się bladą po­świa­tą. Miał też wra­że­nie, że wień­czą­ce go drzwi wy­brzu­sza­ją się nie­znacz­nie, jakby pod na­po­rem ja­kiejś po­tęż­nej siły. 

Czy ten idio­ta tego nie widzi?

Chwi­la. Krew dud­ni­ła mu w skro­niach. Chwi­la.

Po­lu­zo­wał kra­wat. Wra­że­nie, że po­mi­nął coś istot­ne­go, że o czymś za­po­mniał było nie do znie­sie­nia.

Zaraz, zaraz. Napis na lu­strze!

Tylko co napis na lu­strze?!

Okrut­ne słowa i rze­czy, któ­rych pro­sty kon­strukt oso­bo­wo­ści nie mógł wie­dzieć. Plama krwi na ko­szu­li… Czuł, że coś mu umyka, wy­śli­zgu­je się z rąk jak mokra ryba.

Prze­tarł za­łza­wio­ne oczy knyk­cia­mi, bo zda­wa­ło mu się, że blask w szpa­rach mię­dzy drzwia­mi a fra­mu­gą na­si­lił się i na bor­do­wym chod­ni­ku przy­brał barwę świe­żej krwi.

To nie żaden ho­lo­gram. To Lidia! Wciąż tam była. Prze­ra­żo­na i za­gu­bio­na. Albo ra­czej zimna i bez­względ­na.

Cze­ka­ła na niego! Nie! Szła po niego!

– Do­brze się pan czuje? – za­py­tał ostroż­nie agent Post Mor­tem.

Al­bert po­trzą­snął głową. Za ko­lum­ną z do­ni­cą, która stała w po­ło­wie ko­ry­ta­rza, coś się po­ru­szy­ło.

Po chwi­li zza do­ni­cy wy­chy­li­ła się świe­tli­sta głowa dziec­ka. Tylko do po­ło­wy, równo z linią prze­dział­ka na gło­wie. Jedno oko wpa­try­wa­ło się teraz bacz­nie w męż­czyzn sto­ją­cych u stóp scho­dów.

Jęk­nął gło­śno.

Prze­szli! Nad­cho­dzą. Oni wie­dzą!

Za­krę­ci­ło mu się w gło­wie. Chwi­lę potem po­czuł ból w pier­si, się­ga­ją­cy aż do ra­mie­nia i za­to­czył się do tyłu, wpa­da­jąc na ścia­nę po­kry­tą bia­łym ba­ran­kiem.

Fir­cyk o imie­niu An­drzej przy­glą­dał mu się zdu­mio­ny.

– Co się dzie­je? Pro­szę od­po­wie­dzieć!

Ale Al­bert nie mógł wy­du­sić z sie­bie słowa. Bra­ko­wa­ło mu tchu. Jakby ja­kieś nie­wi­dzial­ne ima­dło ści­snę­ło gar­dło.

Tępy ból za­trze­po­tał mię­dzy że­bra­mi jak prze­stra­szo­ny ptak w klat­ce. Al­bert zła­pał się za serce i osu­nął na pod­ło­gę szo­ru­jąc ple­ca­mi o chro­po­wa­tą ścia­nę.

Kurwa zawał!? Na­praw­dę? W pie­przo­nym kinie?

– Zaraz wezwę ka­ret­kę! Ma pan ja­kieś ta­blet­ki!? W kie­sze­ni? – Mło­dzik krzy­czał do niego, plu­jąc w twarz dro­bin­ka­mi śliny. – To gli­ce­ry­na?!

Ni­tro­gli­ce­ry­na, kre­ty­nie! – Prze­mknę­ło Al­ber­to­wi przez głowę, ale nie zdo­łał wy­krztu­sić słowa.

Nie do­cze­kaw­szy się od­po­wie­dzi, młody za­czął grze­bać w kie­sze­niach jego gar­ni­tu­ru. Naj­pierw w lewej. Co za idio­ta! Potem w pra­wej.

Punkt dla dok­to­ra Plew­czyń­skie­go, po­my­ślał Al­bert, gdy nagle coś do niego do­tar­ło. Wła­śnie teraz, gdy leżał w po­zy­cji „na Rej­ta­na” w pod­zie­miach kina „Me­dium”, aku­rat w trak­cie za­wa­łu, jego umysł za­dzia­łał jak brzy­twa i po­chwy­cił umy­ka­ją­cą wcze­śniej myśl.

Mokra ma­ry­nar­ka!

We­wnętrz­ny czas Al­ber­ta jakby zwol­nił. Przed ocza­mi prze­le­cia­ły mu ko­lej­no: ja­siek, bu­dzik, lu­stro, zie­lo­na ko­new­ka, ma­ry­nar­ka, fiol­ka z ta­blet­ka­mi, te­le­fon i na ko­niec druga ma­ry­nar­ka…

Ten zna­jo­my, uspo­ka­ja­ją­cy cię­żar w kie­sze­ni… Olśni­ło go nagle i po­czuł, że do­pie­ro teraz ogar­nia go pa­ni­ka. Zer­k­nął w stro­nę drzwi na końcu ko­ry­ta­rza. Stara kurwa! To jej spraw­ka! Spró­bo­wał krzyk­nąć, ale mógł tylko dalej za­ci­skać zęby. A czas nagle przy­spie­szył, wra­ca­jąc do na­tu­ral­ne­go ga­lo­pu.

Mło­dzik wyjął rękę z kie­sze­ni ma­ry­nar­ki Al­ber­ta i ze zdzi­wie­niem po­pa­trzył na trzy­ma­ną w dłoni brzy­twę. Zmarsz­czył czoło, oczy mu za­bły­sły na widok ozdob­nej rę­ko­je­ści, a na­stęp­nie scho­wał ją do wła­snej kie­sze­ni.

To był ostat­ni obraz, jaki za­re­je­stro­wa­ła świa­do­mość Al­ber­ta, zanim roz­pły­nę­ła się w ciem­no­ści jak atra­ment ka­ła­mar­ni­cy w noc­nym morzu.

 

*

 

Al­bert ock­nął się, za­mru­gał i usiadł gwał­tow­nie. Miał kosz­mar­ny, ale nie­zwy­kle rze­czy­wi­sty sen, w któ­rym bez­sku­tecz­nie szu­kał ja­kie­goś świa­teł­ka w prze­ra­ża­ją­co ciem­nej ot­chła­ni. Pa­mię­tał rów­nież doj­mu­ją­ce po­czu­cie za­gu­bie­nia i prze­szy­wa­ją­cej serce sa­mot­no­ści. Na to wspo­mnie­nie za­drżał i nie­przy­tom­nym spoj­rze­niem omiótł oto­cze­nie.

To nie był ko­ry­tarz w pod­zie­miach sie­dzi­by Post Mor­tem. Nie był to rów­nież szpi­tal. Znów znaj­do­wał się w sali numer trzy, wśród sar­ko­fa­gów.

Tyle że tym razem sie­dział na jed­nym z nich. I czuł się na­praw­dę idio­tycz­nie. Jakby uwię­zio­ny w mar­mu­ro­wym ka­ja­ku.

Wła­ści­wie to miał wra­że­nie, że jego ciało koń­czy się na wy­so­ko­ści pasa. Ale tym bę­dzie się mar­twił póź­niej.

Na­prze­ciw­ko, na zna­jo­mym krze­śle, sie­dział jego syn, Jacek.

– Cześć, tato – przy­wi­tał się z nie­pew­nym uśmie­chem na twa­rzy i Al­bert zro­zu­miał, że kosz­mar nie był snem.

Je­stem mar­twy, uświa­do­mił sobie z za­ska­ku­ją­cym spo­ko­jem i za­chi­cho­tał. Może i je­stem tru­pem, ale na pewno nie je­stem pie­przo­ną sy­mu­la­cją.

Uniósł dło­nie i przyj­rzał im się uważ­nie. Były świe­tli­ste i nie­ma­te­rial­ne. Po­pa­trzył przez nie na wskroś i zo­ba­czył Jacka, który wciąż uśmie­chał się do niego nie­wy­raź­nie, zer­ka­jąc gdzieś w bok.

– Nie spie­szy­łeś się, ko­cha­nie. – Głos Lidii roz­legł się tuż przy jego lewym uchu i gdyby mógł, na pewno by pod­sko­czył z wra­że­nia.

Po­wo­li zwró­cił się twa­rzą w jej stro­nę.

Sie­dzia­ła tak jak on, uwię­zio­na w sar­ko­fa­gu z czar­ne­go mar­mu­ru i przy­glą­da­ła się Al­ber­to­wi z nie­śmia­łym uśmie­chem. Czy do­strze­gał w nim sa­tys­fak­cję? A może tylko mu się zda­wa­ło, że widzi uśmiech na jej ob­li­czu? Może był tam wy­łącz­nie smu­tek? Taki sam, jaki za­pa­mię­tał z ostat­nie­go dnia jej po­by­tu w szpi­ta­lu?

Gdy stał nad jej łożem bo­le­ści jak zło­żo­ny pa­ra­sol, ści­ska­jąc w dło­niach jasiek pod­nie­sio­ne­go z pod­ło­gi. Ze spusz­czo­ną głową, w czar­nym płasz­czu, jakby od ty­go­dni przy­go­to­wa­ny na po­grzeb.

Już od tak dawna zmę­czo­ny jej nie­ustan­nym bia­do­le­niem. Ża­ło­sny­mi ję­ka­mi. Na­si­la­ją­cym się i nud­nym do po­rzy­gu ma­ru­dze­niem.

I w końcu chwy­cił mocno ulu­bio­ną po­du­szecz­kę żony, bez któ­rej nie chcia­ła ru­szyć się z domu. Na­krył nim po­marsz­czo­ną twarz i trzy­mał długo w wy­pro­sto­wa­nych rę­kach jak tar­czę przed dła­wio­nym krzy­kiem i prze­ra­żo­nym spoj­rze­niem ofia­ry. I jed­no­cze­śnie do­ci­skał, nie zwra­ca­jąc uwagi na roz­pacz­li­we po­dry­gi sta­rej baby bez­sen­sow­nie wal­czą­cej o życie u progu śmier­ci.

Do­ci­skał stale, ale nie za mocno z obawy, że gdy przy­ci­śnie ze zbyt wiel­ką siłą, kru­cha czasz­ka pęk­nie jak sko­rup­ka wy­dmusz­ki i ja­siek wbije się w roz­mię­kłą za­war­tość. Jak w budyń. Albo spróch­nia­łe drze­wo prze­żar­te przez kor­ni­ki. A on bę­dzie miał pro­ble­my.

Dla­te­go robił to z wy­czu­ciem.

Wierz­ga cał­kiem żwawo, zdą­żył wów­czas po­my­śleć, zanim wresz­cie za­mar­ła bez ruchu. I raz na za­wsze ucichł ża­ło­sny la­ment isto­ty, która prze­sta­ła być jego uko­cha­ną, tro­skli­wą, opie­kuń­czą, mil­czą­co po­słusz­ną i od­da­ną Lidią już dawno temu.

– Cu­dow­nie znów was wi­dzieć razem – ode­zwał się nagle Jacek. – Mam do was tyle pytań.